SKĐS - Trẻ em có triệu chứng bị đau nhức đầu giống người lớn nhưng các triệu chứng của trẻ có thể khác nhau. Mỗi loại nhức đau đầu ở trẻ sẽ có những triệu chứng khác nhau. Các triệu chứng này chủ yếu khác nhau về cường độ của cơn đau, thời gian và những ảnh hưởng của nó đến các hoạt động hằng ngày của bé.
Đau đầu ở trẻ nhỏ có thể là đau đầu nguyên phát hoặc thứ phát. Đau đầu thứ phát chỉ là triệu chứng của một số bệnh khác trong khi đau đầu nguyên phát là đau đầu không có bất cứ nguyên nhân nào khác.
Đau nửa đầu là một loại đau đầu chính. Ít nhất 10% trẻ bị đau nửa đầu. Loại đau đầu ở trẻ nhỏ gây nên cảm giác đau nặng và có thể gây rắc rối cho trẻ trong nhiều giờ, thậm chí trẻ có thể bị nôn.
Đau đầu thứ phát có thể là kết quả của nhiễm trùng, lo âu, trầm cảm, vấn đề xoang hoặc đau nhẹ ở những khu vực như cổ hoặc đầu.
Nguyên nhân gây đau đầu ở trẻ
Bệnh tật và nhiễm trùng: Các bệnh thông thường như cảm lạnh, cúm và nhiễm trùng tai và xoang là một số nguyên nhân gây đau đầu ở trẻ nhỏ thường gặp nhất. Các loại nhiễm trùng nghiêm trọng hơn như viêm màng não hoặc viêm não cũng có thể gây nhức đầu nhưng thường đi kèm với các dấu hiệu và triệu chứng khác như sốt và cứng cổ.
Chấn thương đầu: Các vết sưng và bầm tím ở đầu có thể gây nhức đầu. Mặc dù hầu hết các vết thương ở mức độ nhẹ. Cần tìm kiếm sự chăm sóc y tế nhanh chóng nếu trẻ bị ngã mạnh hoặc đánh mạnh vào đầu. Bệnh về mắt: Đau đầu ở trẻ nhỏ cũng có thể do một số bệnh ở mắt như cận thị, loạn thị, viễn thị không phát hiện kịp thời nên không dùng kính hỗ trợ hoặc dùng kính nhưng không đúng tiêu cự.
Do căng thẳng: Căng thẳng và lo lắng có thể là một trong những nguyên nhân gây chứng đau đầu của trẻ nhỏ. Trẻ bị trầm cảm có thể gặp những cơn nhức đầu, đặc biệt nếu trẻ gặp khó khăn khi nhận ra cảm giác buồn bã và cô đơn.
Khuynh hướng di truyền: Chứng đau nửa đầu có xu hướng di truyền trong các gia đình.
Do thực phẩm và đồ uống: Trẻ ăn nhiều thịt xông khói, bologna và xúc xích có thể bị nhức đầu do trong thực phẩm có chứa chất bảo quản và phụ gia thực phẩm. Ngoài ra, sử dụng quá nhiều caffeine - có trong soda, sôcôla, cà phê và trà cũng có thể gây nhức đầu.
Vấn đề trong não: Một khối u não hoặc áp-xe hay chảy máu trong não có thể gây ra nhức đau đầu ở trẻ nhỏ mạn tính. Tình trạng này hiếm khi xảy ra. Đau đầu ở trẻ nhỏ thường xuyên cũng có thể do khối u. Vì vậy, nếu trẻ than phiền về tình trạng đau đầu liên tục, tốt nhất hãy đưa trẻ đi khám để phát hiện bệnh kịp thời.
Khi nào đau đầu ở trẻ em là nguy hiểm?
Nếu thỉnh thoảng xuất hiện tình trạng đau đầu và những thời điểm khác trẻ vẫn hoạt động bình thường thì cũng không phải lo lắng nhiều. Tuy nhiên, khi cơn đau đầu ở trẻ xuất hiện vào buổi sáng sớm khiến trẻ không thể ngủ ngon hoặc cơn đau tăng dần và diễn ra thường xuyên hơn thì cần theo dõi chặt chẽ. Những triệu chứng cho thấy đau đầu là dấu hiệu của một bệnh nghiêm trọng: Thường xuyên bị đau đầu; Đột ngột đau dữ dội; Đau đầu khi thức dậy; Đau dữ dội hơn khi bé ho, hắt hơi hoặc di chuyển đầu; Nhức đầu âm ỉ, mức độ từ nhẹ đến nặng; Buồn nôn hoặc nôn mỗi khi đau đầu; Thị lực giảm; Thay đổi tính cách; Chân trở nên yếu đi, gặp khó khăn khi di chuyển; Động kinh... thì cần đưa trẻ đi khám ngay.
Cha mẹ cần làm gì khi trẻ đau đầu?
Khuyến khích trẻ nghỉ ngơi nhiều, ngủ đủ giấc để giảm căng thẳng, mệt mỏi. Cho trẻ uống nhiều nước hoặc các đồ uống không chứa caffein để tránh bị mất nước. Để trẻ nằm nghỉ ngơi thư giãn trong phòng tối, mát mẻ. Hướng trẻ tuân theo một lịch trình ăn và ngủ đều đặn có thể giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn.
Đối với cơn đau đầu ở trẻ em do căng thẳng, có thể hướng dẫn trẻ những kỹ thuật thư giãn như các bài tập thở sâu. Ngoài ra, trẻ có thể nghe băng, đĩa CD [các loại nhạc nhẹ nhàng, âm thanh tiếng suối chảy...] hoặc có thể đọc truyện cho trẻ nghe.
Trẻ dưới 6 tuổi thường xuyên bị đánh thức vì cơn đau đầu, đau vào sáng sớm, kèm theo nôn, nhìn kém… là dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm.
Đau đầu ở trẻ em được chia thành hai loại nguyên phát và thứ phát. Đau đầu nguyên phát do sinh hoạt, nghỉ ngơi, ăn uống... không phù hợp. Đau đầu thứ phát ít phổ biến hơn, nhưng nguyên nhân là do tình trạng sức khỏe, bệnh lý hay vấn đề ở não.
Một số yếu tố sức khỏe thể chất góp phần gây ra đau đầu như: cơ căng ở đầu hoặc cổ; các mạch máu bị giãn ra hoặc mở rộng trong não; thay đổi tín hiệu hóa học hoặc điện trong não; khối u hoặc dị dạng trong não; thiếu ngủ và chất lượng giấc ngủ kém.
Trẻ em thường ít khi bị đau đầu, trừ những lúc bị ốm sốt. Khi trẻ bị đau đầu, nhận biết các vấn đề nguy hiểm để đưa con đi khám rất quan trọng, song phụ huynh cũng có thể gặp khó khăn.
TS.BS Nguyễn Thị Minh Đức, Trưởng khoa Nội Thần kinh, Trung tâm Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết, ba mẹ hay người thân cần đưa trẻ đi khám bác sĩ sớm nếu thấy trẻ còn rất nhỏ [dưới 6 tuổi] nhưng thường xuyên bị đau đầu; trẻ đang ngủ nhưng bị đánh thức dậy vì cơn đau đầu; cơn đau bắt đầu rất sớm vào sáng sớm. Cơn đau nhức đầu của trẻ trở nên tồi tệ hơn khi căng thẳng [chẳng hạn như ho hoặc hắt hơi]; trẻ bị nôn nhiều lần và không buồn nôn hoặc các triệu chứng khác của virus dạ dày... cũng cần thăm khám.
Cơn đau đầu của trẻ đến đột ngột và nếu trẻ mô tả đó là "cơn đau đầu tồi tệ nhất từ trước đến nay" thì ba mẹ cũng cần cảnh giác. Trẻ bị nhức đầu dữ dội, cứng cổ và sốt cao, hay cơn đau đầu ngày càng nghiêm trọng, liên tục cảnh báo nguy hiểm. Những dấu hiệu khác bao gồm có những thay đổi về tính cách, tầm nhìn; yếu ở tay hoặc chân hoặc mất thăng bằng; bắt đầu lên cơn co giật hoặc phát triển chứng động kinh.
Trẻ đau đầu đột ngột, mỗi lúc một tăng nặng cảnh báo nguy hiểm. Ảnh: Freepik
Các dấu hiệu cảnh báo đau đầu ở trẻ em nguy hiểm phụ thuộc vào loại đau đầu mà trẻ đang gặp phải. Dưới đây là một số tình trạng cần lưu ý.
Trẻ đau nửa đầu: Bác sĩ Minh Đức dẫn nghiên cứu cho thấy, khoảng 3% trẻ em mẫu giáo, 4-11% trẻ em ở độ tuổi tiểu học và 8-15% trẻ em ở độ tuổi trung học bị đau nửa đầu.
Nếu trẻ đang bị đau nửa đầu, nhìn trẻ có vẻ trầm lặng hoặc xanh xao. Một số có dấu hiệu cảnh báo rằng cơn đau nửa đầu sắp xảy ra như nhìn thấy đèn nhấp nháy, thay đổi tầm nhìn hoặc phát hiện ra những mùi vui nhộn. Đây được gọi là chứng đau nửa đầu với hào quang. Các triệu chứng phổ biến như đau một hoặc cả hai bên đầu hoặc khắp nơi, đau có thể nhói hoặc đập mạnh, nhạy cảm với ánh sáng hoặc âm thanh, buồn nôn và ói mửa, khó chịu ở bụng, đổ mồ hôi.
Trẻ bị nhức đầu căng thẳng: Đau đầu thường không kèm theo buồn nôn, nôn mửa hoặc nhạy cảm với ánh sáng. Các triệu chứng đau đầu căng thẳng mà trẻ có thể gặp phải bao gồm đau từ từ, đau cả hai bên đầu, đau âm ỉ hoặc có cảm giác như một dải xung quanh đầu, đau có thể liên quan đến phía sau của đầu hoặc cổ, nhẹ đến trung bình, không dữ dội, thay đổi thói quen ngủ.
Nhức đầu từng cụm ở trẻ em: Các triệu chứng phổ biến của đau đầu từng đám bao gồm đau dữ dội ở một bên đầu [thường ở sau một bên mắt]; mắt bị ảnh hưởng với mí mắt bị sụp xuống, đồng tử nhỏ hoặc sưng và đỏ mí mắt; chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi, sưng trán.
Để chẩn đoán đau đầu ở trẻ em, bác sĩ sẽ xem xét bệnh sử, khám sức khỏe và có thể thực hiện một số xét nghiệm chẩn đoán. Bác sĩ sẽ hỏi về sức khỏe của trẻ và của cả gia đình, vị trí đau, cảm giác như thế nào, kéo dài bao lâu và đau đầu như thế nào.
Nếu nghi ngờ về một vấn đề nghiêm trọng như khối u não, bác sĩ sẽ làm các xét nghiệm khác để tìm ra nguyên nhân như xét nghiệm máu để xem trẻ có thiếu chất không, chức năng của tuyến giáp để tìm ra nguyên nhân gây ra chứng đau đầu. Chụp cộng hưởng từ [MRI] hoặc chụp cắt lớp vi tính [CT] sọ não có thể giúp bác sĩ phát hiện các bất thường có thể gây đau đầu.
Ngủ không đủ giấc hoặc ngủ không ngon giấc có thể dẫn đến đau đầu. Trẻ có thể làm các xét nghiệm về giấc ngủ để ghi lại nhịp thở và chuyển động cơ khi ngủ vì có thể bị rối loạn giấc ngủ, chứng ngưng thở khi ngủ...
Theo bác sĩ Minh Đức, để ngăn ngừa chứng đau đầu xảy ra ở trẻ em, phụ huynh có thể thực hiện một số biện pháp thay đổi lối sống và chủ động để giảm thiểu khả năng bị đau đầu và giúp trẻ dễ dàng đối phó với con đau. Trẻ thường cần ngủ đủ giấc từ 7 đến 9 giờ mỗi đêm.
Thay đổi chế độ ăn uống, hạn chế thịt đã qua chế biến, pho mát, chocolate, các loại hạt và dưa chua vì dường như chúng có thể gây đau đầu cho trẻ. Khi trẻ bị đau đầu do căng thẳng, ba mẹ có thể cho trẻ học thiền, âm nhạc, yoga và các bài tập thư giãn khác giúp trẻ đối phó với tình trạng này. Nếu trẻ thường xuyên bị đau đầu, ba mẹ cần đưa trẻ đi khám tại các cơ sở y tế uy tín để tìm ra cách làm dịu cơn đau, đồng thời ngăn ngừa cơn đau đầu trong tương lai.