Tại sao ung thư lại di truyền? Ung thư là do đột biến mắc phải hay đột biến bẩm sinh được di truyền từ bố mẹ và tại sao bệnh ung thư lại di truyền? Xét nghiệm ung thư di truyền có tầm soát cũng như phát hiện sớm của căn bệnh không?
DNA Medical Technology | 14-05-2021
Nhóm bệnh ung thư là do có liên quan đến các đột biến trong bộ gen dẫn đến mất đi khả năng kiểm soát quá trình phát triển và phân chia của tế bào trong cơ thể. Chẳng hạn, một số đột biến thay đổi các gen làm thúc đẩy tăng sản xuất nhanh các protein tăng trưởng của tế bào.
Một số đột biến khác làm mất chức năng của các protein có nhiệm vụ sửa chữa các tổn thương trong tế bào và ức chế sinh u. Từ đó dẫn đến sự tăng sản quá mức của tế bào và hình thành các khối u.
Khi khối u phát triển, có thể gây ra thêm các rối loạn khác tùy theo độ xâm lấn và sự di căn đến các mô tổ chức trong cơ thể ở các mức độ khác nhau [tạo nên các dạng thay đổi ác tính của khối u hay ung thư].
Mỗi người đều có khả năng mắc các loại ung thư khác nhau trong cuộc đời, do sự tác động của nhiều yếu tố đến bộ gen như xuất hiện các đột biến mắc phải [đột biến soma] hay đột biến bẩm sinh [đột biến germline, được di truyền từ bố mẹ].
Những đột biến mắc phải gây ra các rối loạn trong quá trình phân chia tế bào do tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ cao [có khả năng sinh ung thư] như hóa chất trong khói thuốc lá hoặc khói công nghiệp, chất phóng xạ, tia cực tím, các chất hóa học có nhân thơm vòng benzen [như từ các hương liệu nhân tạo], hoặc các độc tố tự nhiên [như aflatoxin trong nấm mốc, acrylamide từ thức ăn chiên nướng, thịt hun khói...], rượu cồn, hoặc do viêm nhiễm [như nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori, virus Epstein Barr, virus Human papilloma, ...] và còn nhiều yếu tố khác.
Đáng chú ý nhất là các đột biến gây ra ung thư cũng có thể được di truyền từ bố mẹ mang gen đột biến liên quan.
Rất nhiều loại đột biến làm thay đổi trình tự đơn vị và cấu trúc của bộ gen [ADN]. Cụ thể trên đơn vị cấu trúc [nucleotide] của chuỗi ADN, có thể là đột biến mất đi chỉ 1 đơn vị này nhưng lại gây ra sự thay đổi toàn diện bất thường [mất hoặc tăng] chức năng của gen liên quan đó.
Một số đột biến khác như đột biến mất đoạn hay lặp lại đoạn của nhiều đơn vị cấu trúc gen gây ra sự xáo trộn lớn trong chuỗi ADN.
Cứ 10 người bị ung thư [bao gồm cả trẻ em] thì có 1 người được chẩn đoán do yếu tố nguy cơ di truyền.
Tuy nhiên, thừa hưởng nguy cơ ung thư không đảm bảo ung thư sẽ xảy ra.
Sự ra đời hữu ích của các xét nghiệm gen ung thư di truyền có thể giúp phát hiện sớm các đột biến gen liên quan tới ung thư cho các thành viên trong gia đình, thậm chí ngay trước khi không có biểu hiện bệnh rõ ràng.
Theo các chuyên gia từ hiệp hội National Cancer Institute [USA] cho rằng chúng ta nên thực hiện xét nghiệm ung thư di truyền, đặc biệt khi trong gia đình có tiền sử bệnh mắc ung thư để có được hỗ trợ và tư vấn tốt hơn trong việc chăm sóc sức khỏe của bản thân và gia đình trong tương lai.
DNA Medical Technology
Nguồn:
National Cancer Institute - Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ
Bệnh viện nhi Colorado, liên kết với Trường Y thuộc Đại học Colorado Hoa Kỳ
Cứ ngỡ rằng căn bệnh ung thư chỉ làm ảnh hưởng tới tâm lý, tinh thần của bệnh nhân nhưng không phải vậy, căn bệnh này còn là sự ám ảnh rất lớn với người thân của họ.
Nhiều nỗi lo lắng kéo đến trong suy nghĩ của những người thân cùng với hàng loạt thắc mắc như ung thư có di truyền không? Ung thư di truyền mấy đời? Vì sao ung thư có thể di truyền? Vậy thì bạn không thể bỏ qua bài viết này, hãy cùng tìm hiểu để gỡ rối những câu hỏi này nhé.
Thực tế là ung thư có thể di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Theo hiệp hội Ung thư Canada, các nhà khoa học đã phát hiện ra đột biến gen di truyền trong một số loại ung thư, bao gồm:
- Ung thư tuyến thượng thận
- Ung thư xương
- Ung thư não và tủy sống
- Ung thư vú
- Ung thư đại trực tràng
- Ung thư mắt [u ác tính ở mắt ở người lớn và u nguyên bào võng mạc ở trẻ em]
- Ung thư ống dẫn trứng
- Ung thư thận, bao gồm khối u Wilms ở trẻ em
- Một số loại bệnh bạch cầu và ung thư hạch
Ngoài ra, một số loại bệnh ung thư khác cũng có thể di truyền được như:
- U nguyên bào gan [một loại ung thư gan hiếm gặp ảnh hưởng đến trẻ em]
- U nguyên bào thần kinh
- Ung thư vòm họng
- Ung thư buồng trứng
- Ung thư tuyến tụy
- Ung thư tuyến cận giáp
- Ung thư tuyến yên
- Ung thư tuyến tiền liệt
- Ung thư da
- Ung thư ruột non
- Ung thư dạ dày
- Ung thư tinh hoàn
- Ung thư tuyến giáp
- Ung thư tử cung
Một số đột biến gen làm tăng nguy cơ phát triển nhiều loại ung thư. Ví dụ, đột biến gen làm tăng nguy cơ phát triển ung thư vú ở phụ nữ cũng có thể làm tăng nguy cơ ung thư buồng trứng.
Cho tới nay, vẫn chưa có nghiên cứu hay bằng chứng khoa học nào được làm rõ được vấn đề “Ung thư di truyền được mấy đời”, nếu bạn có người thân mắc bệnh ung thư thì cần đặc biệt chú ý việc khám sức khỏe định kỳ để kịp thời điều chỉnh lối sống, sinh hoạt giúp đảm bảo sức khỏe tốt và phát hiện sớm ung thư nhé.
2. Vì sao một số loại ung thư có thể di truyền?
Đôi khi, một số loại ung thư có thể di truyền trong gia đình. Trong một số trường hợp, điều này có thể là do các thành viên trong gia đình cùng có cùng sinh hoạt thiếu lành mạnh dẫn tới những ảnh hưởng xấu tới sức khỏe [hút thuốc lá, thức khuya] hoặc cùng tiếp xúc với những yếu tố nguy làm tăng khả năng mắc bệnh ung thư.
Nhưng trong một số trường hợp, ung thư là do một gen bất thường đang được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Mặc dù, hiện tượng này thường được gọi là ung thư di truyền, nhưng bản chất chính là sự di truyền của các gen bất thường có thể dẫn đến ung thư.
Theo thống kê, chỉ có khoảng 5% đến 10% trong số tất cả các bệnh nhân ung thư là kết quả trực tiếp từ các khiếm khuyết gen [được gọi là đột biến gen] được di truyền từ cha mẹ.
Đột biến có thể ngăn chặn sự hoạt động của một gen hoặc nó có thể giữ cho một gen được bật [hoạt động] mọi lúc [ngay cả khi nó không cần thiết].
Sự đột biến gen di truyền là hiện tượng có thể xảy ra trong tế bào trứng hoặc tế bào tinh. Khi trứng được thụ tinh bởi tinh trùng, nó sẽ tạo ra một tế bào sau đó phân chia nhiều lần tạo thành hợp tử và cuối cùng trở thành bào thai.
Vì tất cả các tế bào đột biến này xuất hiện đầu tiên khi quá trình thụ tinh diễn ra nên loại đột biến này có trong mọi tế bào [bao gồm cả trứng hoặc tinh trùng của em bé] và do đó có thể được truyền lại cho thế hệ tiếp theo.
Dưới đây là ví dụ về các gen có thể liên quan đến hiện tượng ung thư di truyền như:
- Các gen thường bị đột biến nhất trong tất cả các bệnh ung thư là TP53. Loại gen này có chức năng tạo ra một loại protein ngăn chặn sự phát triển của khối u. Khi gen TP53 bị đột biến thì chức năng này bị rối loạn dẫn tới cơ thể con người dễ bị mắc bệnh ung thư.
Ngoài ra, sự đột biến trong gen này có thể gây ra hội chứng Li-Fraumeni, một rối loạn di truyền hiếm gặp, dẫn đến nguy cơ phát triển một số bệnh ung thư nhất định.
- Các đột biến di truyền ở gen BRCA1 và BRCA2 có liên quan đến bệnh ung thư vú và ung thư buồng trứng di truyền, sự rối loạn này có thể làm gia tăng nguy cơ mắc ung thư vú và ung thư buồng trứng ở phụ nữ.
Không những vậy, sự đột biến này có thể liên quan đến ung thư tuyến tụy và tuyến tiền liệt ở nam giới.
- Một gen khác tạo ra protein hỗ trợ sự phát triển của khối u là PTEN. Đột biến trong gen này có liên quan đến hội chứng Cowden, một rối loạn di truyền làm tăng nguy cơ ung thư vú, tuyến giáp, nội mạc tử cung và các loại ung thư khác.
>>> HIỂU SÂU, BIẾT RÕ về căng bệnh ung thư để tự bảo vệ bản thân và gia đình bạn thông qua các bài viết:
- Ung thư có lây không?
- Ung thư có chữa được không?
- Ung thư đừng vội phẫu thuật
3. Biện pháp phòng ngừa, hạn chế ung thư di truyền
Vưới sự phát triển của khoa học kỹ thuật thì ngày nay, chúng ta hoàn toàn có thể dự đoán trước được liệu người thân thuộc thế hệ sau của bệnh nhân ung thư có thể bị mắc ung thư di truyền không bằng kỹ thuật xét nghiệm tiên tiến như xét nghiệm di truyền.
Các xét nghiệm di truyền này có thể bao gồm xét nghiệm máu, xét nghiệm AND,… và các xét nghiệm cần thiết khác giúp bạn đánh giá được chính xác nguy cơ mắc ung thư là cao hay thấp nếu có người thân đã từng mắc căn bệnh này.
Vì thế, bạn hãy đến khám và nhận được sự tư vấn của các chuyên gia hay bác sỹ chuyên khoa di truyền học để có các biện pháp điều chỉnh và kiểm soát sức khỏe giúp giảm nguy cơ mắc ung thư do di truyền xuống mức thấp nhất.
Bên cạnh đó, bạn và người thân có thể sử dụng thêm sản phẩm giúp tăng cường sức đề kháng và hỗ trợ phòng ngừa ung thư hiệu quả như King Fucoidan & Agaricus.
King Fucoidan & Agaricus là sản phẩm được nhập khẩu từ Nhật Bản, được Bộ Y tế cấp phép lưu hành. Đây cũng là sản phẩm được nghiên cứu kỹ lưỡng được bào chế từ Fucoidan 100% tảo Mozuku và bột nghiền nấm Agaricus.
Theo tài liệu của Tiến sĩ Daisuke Tachikawa, Viện phó bệnh viện Matsuzaki Memorial [Thành phố Ogori, Quận Fukuoka, Kushu, Nhật Bản] chức năng hỗ trợ điều trị bệnh ung thư của Fucoidan hoạt động như sau:
- Kích thích tế bào ung thư tự chết theo chương trình Apoptosis.
- Ức chế sự hình thành mạch máu mới, nhờ vậy cắt bỏ nguồn cung cấp chất dinh dưỡng nuôi sống tế bào ung thư.
- Tăng cường hoạt động của hệ miễn dịch, chống hình thành khối u, chống oxi hóa, giúp ngăn ngừa sự tấn công của ô xi hoạt tính.
- Đặc biệt, khi phối hợp với hóa – xạ trị, giúp người bệnh giảm nhẹ được độc tính, các tác dụng phụ, gia tăng hiệu quả phác đồ điều trị ung thư.
Do vậy, đây là sản phẩm thích hợp dùng cho người muốn phòng ngừa và hỗ trợ điều trị u bướu khi kết hợp với các phương pháp điều trị khác.
Hy vọng rằng qua những thông tin mà bài viết đã chia sẻ đã giúp các bạn hiểu rõ Ung thư có di truyền không? Vì sao ung thư có thể di truyền và biện pháp giảm sự di truyền của ung thư. Chúc bạn và gia đình sẽ luôn mạnh khỏe và gặp nhiều điều may mắn nhé.
Dược sỹ: Nguyễn Ngọc Bích