Tính chung 9 tháng năm 2022, xuất khẩu hạt tiêu của Việt Nam giảm 18% về lượng, nhưng tăng 7,1% về trị giá so với cùng kỳ năm 2021 - Ảnh minh họa
Theo số liệu thống kê từ Tổng cục Hải quan, tháng 9/2022, xuất khẩu hạt tiêu của Việt Nam giảm tháng thứ 3 liên tiếp, đạt 13.860 tấn, trị giá 56,83 triệu USD. Tính chung 9 tháng năm 2022, xuất khẩu hạt tiêu của Việt Nam đạt 174.530 tấn, trị giá 770,44 triệu USD, giảm 18% về lượng, nhưng tăng 7,1% về trị giá so với cùng kỳ năm 2021.
Tháng 9/2022 so với cùng kỳ năm ngoái, xuất khẩu hạt tiêu của Việt Nam sang hầu hết các thị trường chủ lực giảm, ngoại trừ Mỹ và Nga.
Bộ Công Thương cho biết, ngày 8/10, giá hạt tiêu đen tại thị trường nội địa giảm từ 2.500-3.000 đồng/kg [tùy từng khu vực khảo sát] so với ngày 30/9, xuống mức thấp nhất 60.500 đồng/kg tại tỉnh Gia Lai và mức cao nhất 63.500 đồng/kg tại tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu; các khu vực khảo sát khác quanh mức 62.000-62.500 đồng/kg.
Giá hạt tiêu trắng ở mức 109.000 đồng/kg, giảm 3.000 đồng/kg so với cuối tháng 9 và thấp hơn so với mức 120.000 đồng/kg cùng kỳ năm 2021.
Tại Việt Nam, giá hạt tiêu đen xuất khẩu loại 500g/l và 550g/l ở mức 3.250 USD/tấn và 3.350 USD/tấn, hạt tiêu trắng ở mức 4.850 USD/tấn. Dự báo giá hạt tiêu thế giới tiếp tục chịu áp lực giảm do nhu cầu giảm ở nhiều quốc gia, đặc biệt là nhu cầu từ Trung Quốc. Đồng USD neo cao đang kìm hãm xuất khẩu các nước. Lượng hạt tiêu tồn kho ở Việt Nam ước đạt 80.000-100.000 tấn, khối lượng tương đối cao trong bối cảnh xuất khẩu giảm.
Theo số liệu thống kê từ Ủy ban Thương mại quốc tế Mỹ, nhập khẩu hạt tiêu của nước này trong 8 tháng năm 2022 đạt 62.320 tấn, trị giá 307,59 triệu USD, giảm 4,4% về lượng, nhưng tăng 31,9% về trị giá so với cùng kỳ năm 2021. Trong đó, Mỹ giảm nhập khẩu hạt tiêu từ hầu hết các nguồn cung chủ yếu, ngoại trừ Việt Nam và Trung Quốc.
Trong 8 tháng năm 2022, Mỹ nhập khẩu hạt tiêu từ Việt Nam đạt xấp xỉ 45.500 tấn, trị giá 222,23 triệu USD, tăng 3,9% về lượng và tăng 45,5% về trị giá so với cùng kỳ năm 2021. Thị phần hạt tiêu của Việt Nam trong tổng lượng nhập khẩu của Hoa Kỳ chiếm 73% trong 8 tháng năm 2022, cao hơn so với mức 67,17% trong 8 tháng năm 2021.
Lưu ý xuất khẩu hạt tiêu sang Trung Quốc
Bộ Công Thương đánh giá, hiện thương lái Trung Quốc và các nhà xuất khẩu hạt tiêu lớn ở Việt Nam đang trong trạng thái chờ đợi. Thời điểm hiện tại, giá hạt tiêu của Việt Nam đang "trông" vào thị trường Trung Quốc, khi mà các nhà nhập khẩu châu Âu và Mỹ đã ký hợp đồng đến cuối năm nay. Giá hạt tiêu trong nước giảm mạnh, xuống gần ngưỡng 60.000 đồng/kg, trong bối cảnh xuất khẩu giảm và thị trường đang có dấu hiệu xả hàng nhằm thu hồi vốn phục vụ sản xuất vụ mùa mới.
Theo số liệu từ Cơ quan Hải quan Trung Quốc, kim ngạch nhập khẩu hạt tiêu của nước này trong tháng 8/2022 đạt 2,65 triệu USD, giảm 34,6% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung 8 tháng năm 2022, kim ngạch nhập khẩu hạt tiêu của Trung Quốc đạt xấp xỉ 30,12 triệu USD giảm 20,1% so với cùng kỳ năm 2021.
Cơ cấu nguồn cung 8 tháng năm 2022, Trung Quốc nhập khẩu hạt tiêu từ 22 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới, trong đó nhập khẩu chủ yếu từ các thị trường như: Indonesia, Việt Nam, Brazil, Italy, Malaysia, Ấn Độ.
Tháng 8 vừa qua, Việt Nam trở thành nguồn cung hạt tiêu lớn nhất cho Trung Quốc, kim ngạch đạt xấp xỉ 1,15 triệu USD, giảm 31,9% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung 8 tháng năm nay, Trung Quốc nhập khẩu hạt tiêu từ Việt Nam đạt 9,47 triệu USD, giảm 10,7% so với cùng kỳ. Thị phần hạt tiêu của Việt Nam trong tổng kim ngạch nhập khẩu của Trung Quốc tăng từ 28,15% trong 8 tháng năm 2021 lên 31,46% trong 8 tháng năm 2022.
Trong 5 tháng, Việt Nam xuất khẩu được 131.777 tấn hồ tiêu, trong đó, xuất khẩu sang Trung Quốc tăng đột biến, ngược lại, đơn hàng đi Hoa Kỳ và EU có xu hướng giảm.
Theo thống kê của Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam [VPA], xuất khẩu hồ tiêu trong 5 tháng đầu năm tăng 30% về lượng nhưng giảm 12,7% giá trị do giá xuất khẩu giảm.
Về thị trường, xuất khẩu sang Trung Quốc tăng đột biến, ngược lại đơn hàng đi Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu [EU] có xu hướng giảm.
Cụ thể, trong 5 tháng, Việt Nam xuất khẩu được 131.777 tấn hồ tiêu các loại, trong đó tiêu đen đạt 119.832 tấn, tiêu trắng đạt 11.945 tấn. Tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 408,9 triệu USD, trong đó tiêu đen đạt 354,1 triệu USD, tiêu trắng đạt 54,7 triệu USD.
Giá xuất khẩu bình quân tiêu đen đạt 3.443 USD/tấn, tiêu trắng đạt 4.955 USD/tấn, giảm lần lượt 21,7% và 18,4% so với cùng kỳ năm 2022.
Về thị trường, xuất khẩu sang khu vực châu Á tiếp tục là điểm sáng, đạt 78.907 tấn, tăng 77,2% và chiếm 59,9% tổng kim ngạch xuất khẩu hồ tiêu Việt Nam; trong đó Trung Quốc là thị trường xuất khẩu chính đạt 46.169 tấn, chiếm 35% và tăng 1.668,9% so với cùng kỳ năm 2022; xuất khẩu vào Philippines đạt 3.305 tấn, tăng 26,1%.
[Việt Nam vẫn là quốc gia xuất khẩu hồ tiêu lớn nhất thế giới]
Xuất khẩu sang khu vực châu Phi tăng 38,9%, trong đó Ai Cập đạt 2.179 tấn, tăng 140%; Senegal đạt 1.523 tấn, tăng 104,4% so với cùng kỳ năm ngoái.
Ở khu vực châu Mỹ, xuất khẩu hồ tiêu của Việt Nam 5 tháng đầu năm giảm 13,1% chiếm 18% thị phần; trong đó lượng xuất khẩu sang Hoa Kỳ giảm 15,5% đạt 21.093 tấn.
Khu vực EU hiện chiếm 16,8% tổng kim ngạch xuất khẩu hồ tiêu của Việt Nam nhưng kim ngạch xuất khẩu 5 tháng giảm 9,4% so với cùng kỳ.
Về nguyên nhân xuất khẩu hồ tiêu vào Hoa Kỳ và EU sụt giảm, bà Hoàng Thị Liên Chủ tịch VPA lý giải các nhà mua hàng khu vực này có tâm lý chờ đón thêm hàng vụ mới từ Indonesia [tháng 7-8] và Brazil với hy vọng giá mua giảm xuống.
Ngoài ra, lượng hàng tồn từ các năm trước đang còn cũng giúp cho các nhà mua từ EU và Hoa Kỳ nấn ná chưa vội tham gia thị trường trong 5 tháng qua.
Phân tích về vấn đề cạnh tranh, bà Hoàng Thị Liên cho biết hai quốc gia cạnh tranh xuất khẩu với Việt Nam và có tác động đến giá hồ tiêu thế giới là Indonesia và Brazil. Tuy nhiên, ở Indonesia hiện nay, người dân không mặn mà với cây tiêu trong bối cảnh giá cà phê cao hơn, đồng thời có sự chuyển dịch phổ biến hơn sang cây cọ.
Theo bà Hoàng Thị Liên, tiêu Brazil luôn cạnh tranh về giá hơn tiêu Việt Nam nhưng đang bị kiểm soát về vấn đề nhiễm vi khuẩn Samonella ở thị trường EU nên hàng của Việt Nam tương vẫn có lợi thế ở thị trường này.
Gần đây, để đa dạng thị trường, tiêu Brazil cũng đã dần xuất hiện tại Trung Đông và châu Phi với giá chào thấp hơn Việt Nam nhờ có lợi thế về chi phí vận tải, vị trí địa lý.
Dự báo trong thời gian tới, Việt Nam sẽ tiếp tục bị Brazil cạnh tranh rất lớn về giá trên thị trường. Đó là chưa kể đến việc Brazil có thể tăng nhanh sản lượng, có nhiều vườn tiêu mới trong khi tiêu của Việt Nam đang ở vào giai đoạn khai thác vườn lâu năm.
Nếu giá tiêu không đủ cạnh tranh với các loại cây trồng khác để khuyến khích trồng mới, tái canh và tăng diện tích thì dự báo sản lượng tiêu Việt Nam những năm tới có thể giảm.
Với tâm lý chờ đơn hàng từ thị trường như hiện nay, VPA khuyến cáo doanh nghiệp cần cân nhắc và tỉnh táo, cẩn trọng đánh giá khả năng tài chính khi ký hợp đồng số lượng lớn, giao xa, với giá thấp.
Nguyên nhân là khi vào vụ thu hoạch, giá tiêu các nước sẽ hạ xuống nhưng đến thời điểm doanh nghiệp cần giao hàng thì giá đã tăng, không mua đủ để giao sẽ gặp rủi ro và tổn thất như đã xảy ra trong vụ mùa 2022, ảnh hưởng đến uy tín kinh doanh.
Ngoài ra, doanh nghiệp cần chủ động trong việc tìm kiếm thị trường mới, tích cực tham gia các hội chợ, triển lãm quốc tế và đăng ký sớm để có vị trí tốt, kết nối với khách hàng trước sự cạnh trạnh của các nước sản xuất khác như Brazil, Indonesia, Sri Lanka.../.