Nguyên liệu cần chuẩn bị
- Gạo nếp: Chọn loại gạo nếp cái hoa vàng, hạt to tròn đều, mới thu hoạch vào vụ mùa.
- Đỗ xanh: Bạn nên chọn loại đỗ mới, ruột vàng, bở, hạt mẩy để giúp phần nhân bánh thêm thơm ngon, đậm đà.
- Thịt ba chỉ hoặc thịt vai sấn: Không nên chọn miếng thịt quá nạc, chọn phần thịt đan xen tỉ lệ nạc mỡ vừa phải để tránh làm khô phần nhân bánh.
- Gia vị: Muối, hạt tiêu.
- Lá dong: Chọn loại lá bánh tẻ không quá già, không quá non, khổ rộng vừa phải, đều nhau, không bị rách, có màu xanh mướt.
- Lạt buộc: Lạt được chẻ từ ống giang, mỏng, mềm, dẻo dai.
- Khuôn gói bánh [nếu trường hợp gói bánh chưng bằng khuôn]
- Lá giềng
Sơ chế nguyên liệu
Bước 1: Lựa chọn những lá dong to đẹp để gói ngoài, những lá bé hơn để làm lá lót bên trong. Rửa lá với nước sạch và lau khô. Dọc bớt phần cứng ở sống lá.
Bước 2: Ngâm đỗ xanh trong nước khoảng 2 tiếng, sau đó đãi sạch và nhặt bỏ những hạt xấu. Cho thêm một thìa muối, trộn đều rồi mang đồ chín. Lúc đỗ còn nóng dùng muỗng đánh cho đỗ tơi nhuyễn rồi nắm thành từng nắm có kích vừa phải.
Lưu ý: Bạn cũng có thể để nguyên đỗ sống đã ngâm cho nở, vớt ráo nước và xóc muối để gói.
Bước 3: Lá giềng thơm rửa sạch, thái nhỏ và cho vào cối xay lấy nước.
Để hạt gạo ở nhân bánh có màu xanh mướt và mùi thơm đặc trưng, bạn cần ngâm nó trong nước cốt lá giềng đã chế biến sẵn từ 3-4 tiếng trước khi gói bánh.
Bước 4: Thịt heo rửa sạch, thái miếng to và dài. Cho toàn bộ thịt chuẩn bị sẵn vào 1 tô nhỏ. Nêm đều hạt tiêu, bột canh trong khoảng 30 phút - 1 giờ trước khi gói.
Các bước gói bánh chưng không cần dùng khuôn
Bước 1: Gấp lá
Đặt 2 lá dong to vuông góc với nhau, đặt mặt phải [màu xanh đậm] úp xuống dưới. Sau đó, bạn đặt tiếp 2 lá dong vuông góc với nhau nhưng mặt phải hướng lên trên.
Bước 2: Thêm gạo, đậu xanh, thịt lợn. Cho 1 bát gạo vào giữa phần lá đã xếp rồi lấy một nửa nắm đỗ cho lên trên gạo, ấn nhẹ để phần nhân trũng xuống. Đặt 1 - 2 miếng thịt vào giữa phần đỗ rồi cho nốt nửa phần đỗ còn lại lên miếng thịt.
Đổ 1 bát gạo nếp lên trên phần nhân, dùng tay san ra sao cho gạo phủ kín nhân đỗ và thịt.
Bước 3: Gói bánh
Dùng tay gấp phần lá dong bên phải và bên trái thật chắc tay, phần mép lá thừa đem cắt đi hoặc có thể giấu vào bên trong. Bóp 2 bên mép [phần đầu và phần cuối] của bánh chưng rồi gấp lại. Vừa gấp vừa vỗ nhẹ để bánh tạo thành hình vuông.
Sau đó, lấy 2 lạt buộc song song với nhau để giữ cho bánh chặt, lá không bị bung. Tiếp theo, bạn buộc tiếp 2 chiếc lạt vuông góc với 2 lạt trên [phần lạt thừa cuốn vào trong hoặc cài vào cho gọn].
Cuối cùng bạn dùng tay ấn 4 góc của bánh chưng để bánh chặt và vuông vắn.
Cách luộc bánh chưng ngon
- Khi luộc bánh, bạn xếp phần cuống thừa của lá dong xuống đáy nồi để khi luộc không bị cháy bánh.
- Xếp bánh thẳng đứng vào nồi sao cho các bánh khít lại với nhau.
- Đổ nước ngập bánh và luộc trong khoảng 10 - 12 giờ và phải đảm bảo mức nước trong nồi luôn ngập bánh. Cứ 1 giờ bạn lại kiểm tra 1 lần, nếu thấy nước bị giảm thì cần bổ sung thêm.
Vớt và bảo quản bánh chưng
- Khi chín, bạn vớt bánh chưng vuông ra ngoài rồi thả vào chậu nước lạnh, lấy khăn lau sạch phần nhựa của mặt ngoài bánh.
- Xếp bánh ra mâm rồi đặt thêm một chiếc mâm có vật nặng đè lên trên để ép bánh chưng ra nước, giúp bánh chắc, mịn và phẳng đều.
Bánh chưng là một món không thể thiếu trong ngày tết cổ truyền của người Việt, thể hiện lòng thành kính dân lên các bậc tổ tiên cầu mong mọi sự an lành trong năm mới đến. Cách gói bánh chưng khá khó nên không phải ai cũng có thể gói được những chiếc bánh chưng vuông vắn, đẹp mắt. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn các bạn cách gói bánh chưng bằng tay và bằng khuôn giúp bạn có những chiếc bánh chưng thật ngon, đẹp cho ngày Tết.
Nguyên liệu gói bánh chưng
2. Lạt: Lạt gói bánh chưng là loại lạt giang, mỏng, mềm và dẻo dai. Mỗi một chiếc bánh cần khoảng 2-4 chiếc lạt tuỳ bạn muốn buộc hình chữ thập [2 lạt] hay hình vuông [4 lạt] trên bánh.
3. Gạo nếp: Chọn loại nếp có hạt đều, mẩy ngon nhất là loại nếp cái hoa vàng, vừa thơm vừa dẻo. Loại gạo nếp nương của Điện Biên cũng rất thơm ngon. Gạo phải ngâm ít nhất là 8 tiếng, đãi sạch sạn, vớt ra để ráo nước trước khi gói bánh. Mỗi chiếc bánh có thể gói từ 0,5 đến 1kg gạo, tuỳ độ to nhỏ mà bạn thích.
4. Đỗ xanh: Chọn loại đỗ xanh tiêu, hạt nhỏ, ruột vàng thì sẽ thơm ngon hơn. Đỗ xanh xay vỡ, ngâm trong nước chừng 1-2 giờ rồi đãi sạch vỏ xanh, nấu chín, đánh tơi để làm nhân bánh. Tỷ lệ thông thường là 8 phần gạo: 2 phần đỗ.
5. Gia vị: muối, hạt tiêu.
Sơ chế nhân và lá dong gói bánh chưng
Nếu muốn bánh được xanh và thơm hơn, bạn có thể dùng lá nếp xay nhỏ, lọc lấy nước cốt mà xanh để ngâm gạo nếp.
Cách gói bánh chưng
Cách 1: Cách gói bánh chưng bằng tay
-B1: Lấy một chiếc mâm rộng, xếp lá một bên, lạt một bên, gạo và đỗ, nhân thịt lợn để phía trước.
- B6: Sau khi chiếc bánh đã được hình thành, dùng 4 chiếc lạt để buộc bánh, phần lạt thừa cài gọn gàng vào các lớp lạt. Bạn cũng có thể đặt 4 chiếc lạt ở dưới lá dong ngay từ bước đầu tiên để tránh cho bánh bị xô lệch khi buộc.
Khi gói bánh, phải gói chặt tay thì bánh nấu mới rền, dẻo, không bị thấm nước vào bên trong.
Cách 2: Gói bánh chưng bằng khuôn
- B3: Khi lá dong đã được gấp thành một hình vuông vức, dùng khuôn ngoài đặt bao quanh khuôn trong rồi mở lá và nhấc khuôn trong ra.
- B4: Cho nguyên liệu gói lần lượt vào phần khuôn lá đã được định hình. Đầu tiên là 1 bát con gạo nếp được dàn đều là khắp khuôn, rồi đến đỗ xanh, Tiếp tục một lượt gạo, cố gắng làm sao để lượng nếp và đậu xanh ở trên và dưới đồng đều nhau rồi gói lá lại thật gọn gàng, kín đều bánh theo các nếp gấp đã có..
Cách luộc bánh chưng xanh và ngon
Luộc bánh chưng là khâu quan trọng nhất vì luộc bánh chưng mất nhiều thời gian và công sức.
- B3: Bánh chưng luộc bằng bếp củi đủ 12 tiếng thì bánh chín, không lo bị "lại gạo" sau này.
Vớt bánh để ráo nước
Bánh chưng vớt ra nghi ngút khói, để nguội trong cái lạnh giao mùa, ngấm sương đêm và hương vị đất trời. Sau khi vớt bánh ra, xếp thành nhiều lớp, dùng một vật nặng để ép cho ra nước. Thường dùng miếng gỗ phẳng, hoặc mâm đè lên các lớp bánh sau đó là dùng 1 vật nặng vừa phải để lên trên sẽ làm bánh được ép rền, phẳng, chắc mịn.
Xem thêm Hướng dẫn chọn lá dong và nguyên liệu ngon để gói bánh chưng ngày Tết tại đây!