Do đó, bên cạnh việc dùng thuốc, những người mắc bệnh này cần có một phương pháp tập luyện thích hợp và thường xuyên thì bệnh mới mau thuyên giảm.
Không nên bỏ qua các triệu chứng
Biểu hiện ban đầu của bệnh là hay bị chuột rút, phù quanh mắt cá, mỏi chân, căng tức bắp chân… khiến người bệnh cho rằng không quan trọng, dễ bỏ qua. Có đến 77,6% các bệnh nhân không biết mình mắc bệnh. Suy giãn tĩnh mạch chân mạn tính thường ít nguy hiểm nhưng sẽ gây cho người mắc bệnh cảm giác khó chịu, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, biến chứng của bệnh này là sự hình thành các cục máu đông trong lòng tĩnh mạch, các cục máu này có thể gây tắc mạch máu tại chỗ hoặc di chuyển theo dòng máu và gây tắc mạch chỗ khác, trong đó nguy hiểm nhất là tắc mạch phổi, có thể dẫn đến suy hô hấp và tử vong. Vì vậy, theo khuyến cáo của bác sĩ, cần duy trì những bài tập thể dục để phòng ngừa bệnh suy giãn tĩnh mạch chân và khi thấy chi dưới có nhiều tĩnh mạch nổi ngoằn ngoèo, người bệnh cần đi siêu âm để chẩn đoán sớm và hỗ trợ điều trị kịp thời.
Những bài tập thể dục tốt cho bệnh suy giãn tĩnh mạch chân:
1. Những bài tập khi nằm
Bài tập 1a: Nằm dưới một tấm thảm có độ dày vừa phải, tay để xuôi theo thân người, có thể úp hoặc ngửa lòng bàn tay, áp sát hai bên hông, sau đó nâng một chân cao lên, gập chân 45 độ, thả chân xuống, đổi chân, mỗi nhịp giơ co chân lên thì hít thật sâu, khi duỗi chân đặt xuống thì thở từ từ ra. Tập như thế mỗi chân khoảng 20 lần, mỗi ngày tập 2 lần, sáng và tối.
Bài tập 1b: Nằm ngửa như trên, sau đó đưa chân cao [thẳng chân] gập chân xuống người, hít vào khi giơ gập chân, thở ra khi hạ xuống.
2. Những bài tập khi ngồi
Bài tập 2a: Khi ngồi làm việc, bạn đặt chân vuông góc với ghế, sao cho mặt phía dưới đùi không đè nén sát với mặt ghế, cứ mỗi 5-10 phút xoay cổ chân một lần, tránh máu dồn và ứ đọng ở cổ và bàn chân.
Bài tập 2b: Cũng như trên, thường xuyên co duỗi hai chân, bài tập này giúp máu lưu thông tốt hơn, tạo lực giúp máu đi về tim dễ dàng hơn.
Mỗi 20-30 phút bạn nên đứng dậy đi lại để máu vùng chậu - mông lưu thông, tốt nhất nên mặc quần có độ co giãn tốt, mềm và thoáng khí.
Khi máu lưu thông tốt, sẽ hạn chế máu ứ đọng ở chân, vì thế giảm được tình trạng bệnh suy giãn tĩnh mạch chân.
3. Những bài tập khi đứng
Khi phải đứng nhiều, bạn nên đi lại thường xuyên, tránh đứng lâu ở một tư thế, tốt nhất là nên đứng trên 2 chân.
Bài tập 3a: Đứng thẳng, hai chân dang bằng vai, đưa 2 tay ra trước, hạ người [gập chân], đứng dậy, lặp lại động tác khoảng 20 lần.
Bài tập 3b: Đưa 1 chân về phía trước, gập chân vuông góc, dùng hai tay ôm lấy đầu gối, gập chân lên xuống đều đặn, xoay cổ chân, đổi chân và lặp lại, mỗi chân khoảng 20 lần [tập tới khi chân hết căng nặng].
Bạn cũng có thể linh hoạt tập các bài tập với những động tác tương tự, để chân được vận động và giúp máu lưu thông tốt, những bài tập tốt cho suy giãn tĩnh mạch chân nên được tập thường xuyên mỗi ngày, hãy dành ra 30 phút mỗi ngày để tập luyện, chúng sẽ giúp ích rất nhiều cho sức khỏe của bạn.
Đồng thời, bạn nên có chế độ ăn uống lành mạnh, nhiều chất xơ, rau củ, trái cây để hỗ trợ điều trị suy giãn tĩnh mạch chân một cách tốt nhất.
Các tĩnh mạch ở chân có chức năng mang máu về tim, chúng có van một chiều giúp máu không bị chảy ngược trở lại. Suy van tĩnh mạch mạn tính là tình trạng các van không hoạt động như bình thường và một phần máu có thể chảy ngược xuống chân. Tình trạng này kéo dài khiến cho suy giảm chức năng hệ tĩnh mạch chi dưới làm cho máu ứ lại ở tĩnh mạch, gây biến đổi về huyết động và biến dạng tổ chức mô xung quanh, tạo ra các triệu chứng như nhức mỏi, nặng chân, phù chân, tê dị cảm, kiến bò... Thậm chí có thể dẫn đến các biến chứng khó chữa và nguy hiểm như chàm da, loét chân không lành [nhất là ở người già], chảy máu, viêm tĩnh mạch nông huyết khối, huyết khối tĩnh mạch sâu,... ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
Nguyên nhân gây ra tình trạng này hiện chưa được xác định rõ ràng nhưng có một số yếu tố nguy cơ có thể gây ra tổn thương chức năng các van một chiều của hệ tĩnh mạch ngoại biên như:
- Một cục máu đông trong tĩnh mạch sâu ở chân [được gọi là huyết khối tĩnh mạch sâu] có thể làm hỏng van
- Quá trình thoái hóa do tuổi tác [trên 50 tuổi]
- Giới tính: nữ có nguy cơ mắc nhiều hơn nam
- Do tư thế sinh hoạt, làm việc phải đứng hay ngồi một chỗ lâu, ít vận động, phải mang vác nặng, làm việc trong môi trường ẩm thấp...
- Béo phì
- Mang thai hoặc đã mang thai nhiều lần
- Gia đình có người từng mắc bệnh suy van tĩnh mạch chân
- Người đã có tiền sử huyết khối
- Hút thuốc lá
Tập luyện thường xuyên có thể làm giảm bớt tình trạng giãn tĩnh mạch, đồng thời làm giảm một số triệu chứng và phòng ngừa biến chứng do suy van tĩnh mạch gây ra. Dưới đây là phần hướng dẫn các bài tập điều trị phục hồi chức năng suy van tĩnh mạch ở chi dưới. Các động tác tập cần thực hiện đều đặn, nhẹ nhàng, hết tầm vận động, không vội vàng và cần hít thở đều trong khi tập.
2.1. Các bài tập ở tư thế nằm
2.1.1. Gấp và duỗi khớp cổ chân
Bệnh nhân nằm ngửa trên giường hoặc bàn tập, hai chân duỗi thẳng, nâng chân trái lên khỏi mặt giường khoảng 30 đến 50 độ sau đó tập duỗi khớp cổ chân, rồi gấp khớp cổ chân đến mức tối đa từ 10 đến 15 lần. Đưa chân trái về tư thế ban đầu, tập tương tự như vậy đối với chân phải. Mỗi ngày tập 2 đến 3 lần.
2.1.2. Xoay khớp cổ chân
Bệnh nhân nằm ngửa trên giường hoặc bàn tập, hai chân duỗi thẳng, nâng chân trái lên khỏi mặt giường khoảng 30 đến 50 độ sau đó tập xoay khớp cổ chân từ phải qua trái rồi từ trái qua phải 10 đến 15 lần. Đưa chân trái trở về vị trí ban đầu rồi tập tương tự như vậy đối với chân phải. Mỗi ngày tập 2 đến 3 lần.
2.1.3. Bắt chéo chân
Bệnh nhân nằm ngửa trên giường hoặc bàn tập, hai chân duỗi thẳng, sau đó nâng hai chân lên khỏi mặt giường rồi tập bắt chéo chân trái qua chân phải rồi chân phải qua chân trái luân phiên từ 10 đến 15 lần. Sau đó đưa hai chân trở lại vị trí ban đầu trên mặt giường. Mỗi ngày tập từ 2 đến 3 lần.
2.1.4. Đạp xe đạp
Bệnh nhân nằm ngửa trên giường hoặc bàn tập, nâng hai chân lên khỏi mặt giường, gấp khớp háng và khớp gối sau đó tập như là đạp xe đạp với cả hai chân từ 10 đến 15 lần. Sau đó đưa hai chân trở lại vị trí ban đầu trên mặt giường. Mỗi ngày tập từ 2 đến 3 lần.
2.2. Các bài tập ở tư thế ngồi trên ghế
2.2.1. Nâng cẳng chân
Người tập ngồi trên ghế có chiều cao phù hợp để hai bàn chân sát trên sàn nhà, khớp cổ chân, khớp gối, khớp háng vuông góc; lưng thẳng; trọng lượng cơ thể dồn đều lên hai mông và hai chân. Sau đó tập luân phiên nâng bàn chân phải lên khỏi sàn nhà, duỗi thẳng chân phải, rồi đưa chân phải về vị trí ban đầu, tập tương tự với chân trái, mỗi chân từ 10 đến 15 lần, sau đó tập với cả hai chân như vậy. Mỗi ngày tập từ 2 đến 3 lần.
Nếu phải ngồi lâu, từ 30 phút đến 1 giờ bạn nên thực hiện các động tác tập 1 lần
2.3. Các bài tập ở tư thế đứng
2.3.1. Gấp và duỗi khớp cổ chân
Bệnh nhân đứng, nhấc một chân lên khỏi sàn nhà rồi tập gấp, duỗi khớp cổ chân đến mức tối đa từ 10 đến 15 lần. Đứng trở lại tư thế ban đầu, nhấc chân kia lên khỏi sàn nhà và thực hiện các bài tập như với chân đã làm. Mỗi ngày tập 2 đến 3 lần
2.3.2. Xoay khớp cổ chân
Bệnh nhân đứng, nhấc một chân lên khỏi sàn nhà, duỗi thẳng chân đó rồi tập xoay khớp cổ chân từ trong ra ngoài rồi từ ngoài vào trong 10 đến 15 lần, sau đó đưa chân về vị trí ban đầu trên sàn nhà và tiếp tục tập như vậy đối với chân còn lại. Mỗi tuần tập từ 2 đến 3 lần.
2.3.3. Nhấc cao chân bước tại chỗ
Bệnh nhân đứng sau đó tập bước tại chỗ 15 đến 20 bước bằng cách tạo các bước chân cao hơn so với bước đi thông thường. Mỗi ngày tập 2 đến 3 lần.
2.3.4. Ngồi xuống và đứng lên nhón gót chân
Bệnh nhân đứng thẳng có thể vịn vào một vật gì đó bên cạnh để đỡ nếu cần, sau đó ngồi xuống giống như ngồi xổm được khoảng một nửa thì lại đứng thẳng lên, rồi nhón gót để đứng trên đầu các ngón chân, rồi sau đó ngồi xuống, làm lại từ 10 đến 15 lần. Mỗi ngày tập từ 2 đến 3 lần
3.2. Chế độ sinh hoạt
- Quần áo: không nên mặc loại quần áo chật, đặc biệt là quần chật bó sát ở vùng chậu hông, chân.
- Giày dép: nên mang giày có đế mềm và gót thấp vừa phải [tầm 3-4cm], không nên mang giày cao gót, nên bước đi tự nhiên sao cho trọng lượng dồn đều lên cả hai bàn chân.
- Nằm, ngồi đúng tư thế: Khi nằm nên kê chân lên cao hơn mức của tim 15-20cm tạo thuận lợi cho máu về tim qua đường tĩnh mạch. Ghế ngồi có chiều cao phù hợp để khi ngồi hai bàn chân sát trên sàn nhà, khớp cổ chân, khớp gối, khớp háng vuông góc; lưng thẳng; trọng lượng cơ thể dồn đều lên hai bên mông và hai chân; không ngồi đung đưa chân, mặt dưới đùi vừa chạm mặt ghế để giảm tối đa lực ép lên mặt dưới đùi, không cản trở lưu thông máu tĩnh mạch chạy dọc mặt sau đùi; cần tránh những tư thế ngồi gây cản trở máu tĩnh mạch chân lưu thông như ngồi xổm, ngồi vắt chéo chân...
- Bệnh nhân suy van tĩnh mạch chân cần từ bỏ lối sống ít vận động và phải phát triển thói quen gắng sức. Nên đi bộ thường xuyên, hãy sử dụng thang bộ thay vì đi thang máy nếu có thể để có nhiều cơ hội tập cho tĩnh mạch, nếu phải đứng nhiều thì thỉnh thoảng nên chạy tại chỗ để giảm tải lên hệ thống tĩnh mạch .
- Tránh mang vác, khiêng xách nặng vì sẽ làm cho máu dồn xuống chân nhiều hơn và làm cho tĩnh mạch càng bị quá tải.
- Thể dục thể thao: Nên tập thể dục thường xuyên, có thể tập và chơi những môn thể thao có động tác nhịp nhàng và nhẹ nhàng như, đi bộ, bơi lội, xe đạp khiêu vũ... Không nên chơi những môn thể thao có cử động mạnh và chuyển hướng đột ngột gây chấn động lên hệ tĩnh mạch chân như cử tạ, nhảy cao, nhảy xa, chạy tốc độ, tennis, bóng đá... Tập thể dục cũng giúp duy trì cân nặng đầy đủ.
- Không nên xoa dầu nóng vào chân, không ngâm chân trong nước nóng vì nóng càng làm cho tĩnh mạch giãn nở, làm giảm khả năng vận chuyển máu trở về tim. Không tắm nước quá nóng, sau khi tắm xong nên xối lại chân bằng nước lạnh, nước lạnh sẽ làm co tĩnh mạch giúp cho sự chuyển máu về tim dễ dàng hơn.
Và một điều quan trọng nữa, nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng khó chịu ở chân như cảm giác đau hay nặng tức ở chân, sưng mắt cá chân hay tĩnh mạch nổi ngoằn ngoèo... gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ, sinh hoạt, đi lại hàng ngày thì nên đến ngay những cơ sở y tế có uy tín, có trang thiết bị y tế hiện đại cùng đội ngũ y bác sĩ có chuyên môn cao để được khám và tư vấn điều trị sớm nhằm ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là địa chỉ thăm khám, điều trị và phòng ngừa các bệnh lý. Khi thực hiện quy trình thăm khám tại Vinmec, Quý khách hàng sẽ được đón tiếp và sử dụng cơ sở vật chất, hệ thống máy móc hiện đại đi kèm với các dịch vụ y tế hoàn hảo dưới sự chỉ dẫn, tư vấn của các bác sĩ giỏi, được đào tạo bài bản ở cả trong và ngoài nước.