Chỉ số cyfra 21 1 trong máu là gì

Ung thư phổi là một trong những loại ung thư thường gặp nhất. Vì vậy, tầm soát ung thư phổi bằng xét nghiệm định lượng Cyfra 21 – 1 hàng năm là việc làm cần thiết nhằm chẩn đoán sớm và có phác đồ điều trị hợp lý

Xét nghiệm Cyfra 21 – 1 là gì? Định lượng Cyfra 21 – 1 là một chất chỉ điểm ung thư thường được tìm thấy trong máu. Định lượng này dùng để tiên lượng, đánh giá kết quả điều trị và theo dõi tái phát.. Trong các dấu ấn ung thư phát hiện ung thư phổi thì Cyfra 21-1 được coi là nhạy nhất. Độ nhạy của chỉ số Cyfra 21-1 trong ung thư phổi tế bào nhỏ là 20 đến 60%, trong ung thư phổi không tế bào nhỏ là từ 30 đến 75%. Do vậy việc theo dõi chỉ số Cyfra 21-1 rất có giá trị trong việc theo dõi điều trị và sự di căn tái phát của bệnh ung thư phổi. Cụ thể: -    Người bình thường Cyfra 21-1: < 3,3 μg/ml. -    Người mắc bệnh phổi lành tính có Cyfra 21-1: < 3,3 μg/ml. -    Người mắc ung thư phổi có Cyfra 21-1: < 3,5 μg/ml.

Xét nghiệm Cyfra 21 – 1 nên được thực hiện với các đối tượng sau:

-    Người nghi ngờ mình bị ung thư phổi -    Người có khối u hoặc tổn thương bất thường ở phổi -    Người bệnh có bệnh lý mạn tính ở phổi. -    Người bệnh đang theo dõi và điều trị ung thư phổi tế bào không nhỏ Định lượng Cyfra 21 – 1 trong máu không có giá trị tuyệt đối trong chẩn đoán ung thư phổi và các bệnh lý khác. Vì vậy, ngoài xét nghiệm định lượng Cyfra 21 – 1, người bệnh cần siêu âm, chụp X-quang, chụp CT … để xác định cụ thể tình trạng và mức độ bệnh.

Hiện nay, Bệnh viện Quốc tế Vinh đang triển khai dịch vụ xét nghiệm Cyfra 21-1 trong máy hiện đại nhất Cobas E601, với thời gian chờ đợi 2 tiếng sau khi lấy máu, cho kết quả chính xác và uy tín. Ngoài ra Bệnh viện còn triển khai tầm soát nhiều dấu ấn ung thư khác như: CA15-3 [dấu ấn ung thư vú], CA12-5 [Dấu ấn ung thư buồng trứng], AFP [Dấu ấn ung thư gan]…

Theo GLOBOCAN, ung thư phổi hiện là loại ung thư hay gặp nhất trên thế giới với số ca mắc được chẩn đoán trong năm 2012 là 1.825.000 ca, chiếm 13% trong tổng số các loại ung thư. Chính vì vậy, việc tầm soát, phát hiện và điều trị sớm có vai trò vô cùng quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe người bệnh. Bên cạnh các xét nghiệm thường quy như siêu âm, X Quang, chụp CT… thì xét nghiệm định lượng Cyfra 21-1 cũng là một xét nghiệm cần thiết. 

Xét nghiệm định lượng Cyfra 21-1 là một chất chỉ điểm ung thư thường được tìm thấy trong máu. Định lượng này có tác dụng hỗ trợ chẩn đoán và theo dõi điều trị ung thư phổi, hay các ung thư khác như ung thư thực quản, ung thư vú, tụy, cổ tử cung hoặc bàng quang.

Vai trò của chỉ số Cyfra 21-1 

• Tác dụng chính của định lượng Cyfra 21-1 là tầm soát ung thư phổi. Ngoài ra, nó còn được dùng để chẩn đoán các bệnh phổi lành tính, giữa ung thư phổi tế bào nhỏ và không nhỏ, giữa ung thư phổi nguyên phát và thứ phát. 
• Cyfra 21-1 dùng để tiên lượng bệnh 
• Cyfra 21-1 dùng để theo dõi tiến triển của bệnh. 

Xét nghiệm định lượng Cyfra 21-1 là một chất chỉ điểm ung thư thường được tìm thấy trong máu.

Tuy nhiên, định lượng Cyfra 21-1 trong máu không có giá trị tuyệt đối trong chẩn đoán ung thư phổi và các bệnh lý khác. Trong nhiều trường hợp bệnh nhân mắc ung thư nhưng có chỉ số Cyfra 21-1 không tăng. Do đó, bên cạnh xét nghiệm Cyfra 21-1, người bệnh cần thực hiện thêm các xét nghiệm khác như: siêu âm, chụp X Quang, chụp CT… để xác định cụ thể tình trạng và mức độ của bệnh. 

2. Những ai nên làm định lượng Cyfra 21-1? 

Bất cứ ai cũng đều có nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi. Tuy nhiên, có một số đối tượng có nguy cơ cao cần xét nghiệm sàng lọc, kiểm tra ung thư phổi thông qua định lượng Cyfra 21-1 trong máu như: 

• Những người trong khoảng 55 – 74 tuổi, đã hút thuốc là trên 30 bao [dù đã cai thuốc] nên được khám sàng lọc hoặc xét nghiệm. 
• Những người trên 50 tuổi và hút trên 20 bao, trong gia đình có người từng mắc ung thư phổi hoặc bản thân đã có tiền sử ung thư. 
• Những người phải thường xuyên làm việc trong môi trường độc hại, ô nhiễm, thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc lá [dù không hút nhưng hít khói thụ động] vẫn cần khám sàng lọc hoặc xét nghiệm để bảo vệ sức khoẻ. 
• Những người bị ung thư khác như ung thư vú, ung thư tuỵ, bàng quang… cần xét nghiệm Cyfra 21-1 để tiên lượng cũng như theo dõi quá trình điều trị. 

Bất cứ ai cũng đều có nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi.

3. Đọc chỉ số xét nghiệm máu Cyfra 21-1

Ở người khỏe mạnh, chỉ số Cyfra 21-1 bình thường, không mắc bệnh là < 3.3 ng/ml. Nghiên cứu cho thấy chỉ số Cyfra 21-1 sẽ tăng cao nếu bệnh nhân mắc bệnh ung thư phổi. Hoặc có thể tăng nhẹ trong các bệnh lành tính như gan, suy thận hay những bệnh ác tính ngoài phổi như tiêu hoá, phần phụ, đường tiết niệu… 

Tuy nhiên, ung thư phổi tế bào không nhỏ vẫn có định lượng Cyfra 21-1 cao nhất trong các loại ung thư phổi. Vì thế, Cyfra 21-1 được xem là dấu ấn nhạy nhất trong ung thư phổi so với các loại ung thư khác. Độ nhạy của định lượng Cyfra 21-1 trong ung thư phổi không tế bào nhỏ là 30 – 75%%, trong ung thư tế bào nhỏ là 20 – 60%. Chỉ số Cyfra 21-1 rất có ý nghĩa trong chẩn đoán bệnh, chẩn đoán tái phát và theo dõi quá trình điều trị. 

Chỉ số cụ thể trong từng trường hợp là: 

• Ở người khoẻ mạnh, Cyfra 21-1 thường dưới 3.3 ng/ml. 
• Người mắc bệnh phổi lành tính thường dưới 3.3 ng/ml 
• Người mắc ung thư phổi có chỉ số Cyfra 21-1 trên 3.5 ng/ml. Sau phẫu thuật hoặc điều trị, chỉ số Cyfra 21-1 có thể giảm dần nhưng vẫn có thể tăng trở lại nếu ung thư tái phát. 

4. Ý nghĩa lâm sàng của định lượng Cyfra 21-1

a. Trong các bệnh ung thư phổi ác tính 

Nếu xét nghiệm máu cho thấy định lượng Cyfra 21-1 có kết quả dương tính thì có thể liên quan đến các loại khối u rắn. Cụ thể như: 

Ung thư phổi: Trong chẩn đoán ung thư phổi nguyên phát nói chung, Cyfra 21-1 với giá trị trên 3.5 ng/mL có độ nhạy là 43% và độ đặc hiệu là 89%. 

Nếu xét nghiệm máu cho thấy định lượng Cyfra 21-1 có kết quả dương tính thì có thể liên quan đến các loại khối u rắn.

Ung thư phổi tế bào không nhỏ: Cyfra 21-1 có độ nhạy từ 59 – 78% và độ đặc hiệu 94%. 

Ung thư phổi tế bào nhỏ: Cyfra 21-1 có độ nhạy là 18% và độ đặc hiệu là 94%. Dấu ấn ung thư phổi tế bào nhỏ đầu tiên được chọn là NSE có độ nhạy 54%, tuy nhiên khi kết hợp với Cyfra 21-1 thì độ nhạy của NSE có thể tăng lên 62%. 

Ung thư phổi tế bào vảy: Cyfra 21-1 có giá trị chẩn đoán dương tính là 84.6%. Trong khi SCC, CEA chỉ có giá trị chẩn đoán dương tính tương ứng là 30% và 20%. 

Ung thư phổi biểu mô tuyến và ung thư phổi tế bào lớn: Định lượng Cyfra 21-1 là một dấu ấn của ung thư biểu mô tuyến với độ nhạy 74.3% và của ung thư phổi tế bào lớn với độ nhạy 75.3%. Độ nhạy của dấu ấn ung thư này tăng thêm khoảng 10% khi kết hợp với CEA. Nếu cả 2 dấu ấn ung thư này đều dương tính thì để theo dõi diễn biến của các ung thư này theo thời gian, chỉ cần theo dõi một dấu ấn ung thư là đủ. 

b. Trong các bệnh lành tính 

Bệnh phổi lành tính: Ở các bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, viêm phổi, lao phổi, viêm phế quản mạn, hen phế quản, tràn khí phổi và các u phổi lành tính… mức độ Cyfra 21-1 huyết thanh thường < 3.3 μg/L. 

Bệnh chậu hông lành tính: Ở các bệnh viêm nội mạc tử cung, nang buồng trứng, viêm phần phụ, các u buồng trứng lành tính, nhiễm khuẩn tiết niệu, nang thận, u bàng quang lành tính, mức độ Cyfra 21-1 huyết thanh thường < 3.1 μg/L.

Bệnh đường tiêu hoá lành tính: Ở các bệnh viêm gan cấp, mạn tính, viêm tuỵ, viêm đường mật, viêm dạ dày, viêm hồi tràng, viêm ruột kết, polyp đại tràng,… mức độ Cyfra 21-1 thường < 3.0 μg/L. 

Bệnh suy thận: Cyfra 21-1 thường < 3.0 μg/L và hiếm khi vượt qua mức độ này. 

3. Trong các bệnh ung thư khác 

Ung thư thực quản: Định lượng Cyfra 21-1 ở giá trị cắt là 1.40 ng.mL, có độ nhạy đối với ung thư thực quản là 36% [45.5% đối với ung thư biểu mô tế bào vảy; 17.6% đối với ung thư biểu mô tuyến], độ đặc hiệu 97.3%. Sự tái phát sau phẫu thuật thực quản thể hiện bằng sự tăng trở lại của Cyfra 21-1 có thể xảy ra sau 3 – 4 tháng sau phẫu thuật. 

Ung thư vú: Cyfra 21-1 tăng 83.8% ở giai đoạn IV và 84.6% khi bệnh tái phát. Trong khi các tỉ lệ này của CA 15-3 tương ứng là 83.3% và 34.6%. Và của CEA tương ứng là 41.7% và 26.9%. 

Ung thư tụy: Định lượng Cyfra 21 – 1 có giá trị trong chẩn đoán ung thư tụy. Cyfra 21 – 1 khi kết hợp với CA 19-9 có thể có ích trong chẩn đoán ung thư tụy, với độ chính xác tương ứng là 86,3% và 81,5%. 

Ung thư cổ tử cung: Mức độ Cyfra 21 – 1 huyết tương ở bệnh nhân ung thư cổ tử cung và ung thư nội mạc tử cung cao hơn ở người bị các khối u tử cung lành tính một cách có ý nghĩa [P