Những năm gần đây, các cơ quan chức năng từ thành phố tới cơ sở đặc biệt chú trọng thực hiện 2 Quy tắc ứng xử [Quy tắc ứng xử nơi công cộng và Quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức người lao động trong các cơ quan thuộc thành phố Hà Nội] và phong trào “Cán bộ, công chức, viên chức, người lao động Thủ đô thi đua thực hiện văn hóa công sở và nơi công cộng”.
Theo Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội Trần Thị Vân Anh, qua hơn 6 năm thực hiện 2 quy tắc ứng xử và 4 năm thực hiện phong trào, nền hành chính ở Thủ đô tăng tính chuyên nghiệp; đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động Thủ đô tăng kỷ cương - trách nhiệm - tận tình - thân thiện. Trên địa bàn Hà Nội đã xuất hiện nhiều cách làm hay, mô hình sáng tạo, gương cá nhân, tập thể điển hình trong giao tiếp, ứng xử.
Khẳng định nếp văn hóa ứng xử dần định hình rõ nét ở địa phương, Phó Trưởng phòng Nội vụ huyện Hoài Đức Ngô Thị Sinh cho biết, tại các cơ quan, đơn vị, trường học trên địa bàn huyện Hoài Đức, văn hóa ứng xử thể hiện đa dạng, từ lời ăn, tiếng nói, tác phong, lề lối làm việc đến thái độ giao tiếp. Ngoài những tiêu chí chung, huyện Hoài Đức chủ trương thực hiện trang phục đồng phục cho cán bộ, viên chức bộ phận “một cửa” tại các xã, thị trấn, giúp người dân đến làm việc dễ dàng nhận diện, thuận tiện giao tiếp, trao đổi công việc.
Chia sẻ kinh nghiệm, theo Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Đông Anh Đặng Giang Sơn, trong xây dựng văn hóa công cộng, các cơ quan, đơn vị, địa phương trên địa bàn huyện Đông Anh đã thể hiện rõ qua việc triển khai hiệu quả các phong trào, mô hình văn hóa. Trong xây dựng văn hóa ứng xử của cán bộ, công chức, người lao động, các đơn vị luôn đề cao vai trò người đứng đầu, qua đó lan tỏa nền nếp, tác phong làm việc đến những người xung quanh. Huyện Đông Anh cũng kịp thời động viên khen thưởng những đơn vị, cá nhân thực hiện tốt văn hóa công sở, nêu gương sáng để mọi người cùng học tập.
Tại các sở, ban, ngành của thành phố, văn hóa công sở định hình ngày càng rõ nét. Chẳng hạn như ngành Bảo hiểm Thủ đô xây dựng phòng làm việc kiểu mẫu với những nguyên tắc ứng xử cụ thể, phù hợp với từng vị trí công việc do cán bộ, công chức, người lao động đảm nhận.
Trong khi đó, Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội Vũ Cao Cương cho hay, đơn vị tập trung lấy ý kiến về những điều bệnh nhân chưa hài lòng, căn cứ vào đó để từng bước rút kinh nghiệm.
Để văn hóa ứng xử ngày càng lan tỏa
Bên cạnh những hiệu quả, tại tọa đàm đã có nhiều ý kiến nêu ra những vấn đề cần rút kinh nghiệm, như: Nhận thức của một số cán bộ, người lao động về xây dựng văn hóa ứng xử còn hạn chế; quy định lề lối làm việc một số nơi còn thiếu khoa học, hiệu quả xử lý, giải quyết công việc chưa cao...
Để văn hóa công sở và nơi công cộng ngày càng đi vào thực chất, có sức lan tỏa sâu rộng, đại diện các cơ quan chức năng, địa phương đề xuất nhiều giải pháp khả thi, như: Bố trí thêm nguồn lực cho tuyên truyền, vận động thực hiện 2 bộ quy tắc ứng xử của thành phố; khen thưởng kịp thời đi liền với phê bình, xử phạt; tận dụng thế mạnh công nghệ số trong tuyên truyền, vận động...
Trưởng ban Tuyên giáo Hội Liên hiệp phụ nữ thành phố Hà Nội Hoàng Thu Hồng cho rằng, việc tuyên truyền về các quy tắc ứng xử, phong trào thi đua nhằm xây dựng môi trường làm việc văn hóa, không gian công cộng văn minh cần cụ thể, sinh động, dễ nhớ, dễ hiểu, để thu hút nhiều người tham gia hơn.
Còn theo Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội Tạ Văn Tường, cần đưa nội dung cụ thể của các quy tắc ứng xử vào những tác phẩm điện ảnh, sân khấu, giúp lan tỏa tốt hơn.
Từ những ý kiến nêu trên có thể nhận thấy, kinh nghiệm và cách làm quan trọng nhất là dù làm việc ở cơ quan nào, đảm nhận vị trí công việc gì, thì mỗi người cần có nhận thức đúng về văn hóa ứng xử. Khi nhận thức đúng thì sẽ có hành động đúng và cách ứng xử phù hợp. Nhìn rộng hơn, việc thực hiện tốt quy tắc ứng xử cũng như các phong trào thi đua sẽ góp phần tạo nền tảng, môi trường cho mỗi cán bộ, công chức, người lao động ngày càng hoàn thiện hơn về lề lối, tác phong làm việc, thái độ phục vụ. Đó cũng là giải pháp quan trọng để duy trì, phát triển những đức tính và giá trị tốt đẹp của người Hà Nội thanh lịch, văn minh.
Xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh là nhiệm vụ được cấp ủy, chính quyền thành phố Hà Nội đặc biệt quan tâm trong quá trình xây dựng và phát triển Thủ đô; là một trong ba nhóm nhiệm vụ trọng tâm của Chương trình 06-CTr/TU về “Phát triển văn hóa, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh giai đoạn 2021-2025”.
Năm 2017, bám sát yêu cầu thực tiễn, nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả việc xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh, thành phố đã ban hành hai quy tắc ứng xử, trong đó, có Quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong các cơ quan thuộc thành phố Hà Nội. Ngay sau đó, toàn bộ các cơ quan, đơn vị trực thuộc thành phố đã bắt tay vào tuyên truyền, thi đua và triển khai thực hiện trong phạm vị đơn vị mình.
Ngày 8/6/2019, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội đã phát động phong trào “Cán bộ, công chức, viên chức, người lao động thi đua thực hiện văn hóa công sở và nơi công cộng” với mục tiêu nâng cao ý thức, trách nhiệm của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong các cơ quan về văn hóa giao tiếp, ứng xử; từng bước xây dựng, hình thành chuẩn mực văn hóa trong lời nói, thái độ, hành vi của các cá nhân, tổ chức nơi công cộng trên địa bàn thành phố.
Việc triển khai đã diễn ra dưới nhiều hình thức phong phú, đa dạng và xuất hiện nhiều cách làm hay, nhiều điển hình tiên tiến. Điển hình như Bộ phận tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính của Sở Thông tin và Truyền thông thực hiện mô hình phục vụ “3 không, 4 luôn”, gồm: Không gây phiền hà, sách nhiễu; không bổ sung hồ sơ quá một lần; không trễ hẹn; luôn thông báo khi có kết quả giải quyết trước hẹn; luôn mỉm cười và sẵn sàng phục vụ; luôn nhẹ nhàng hướng dẫn; luôn rà soát đơn giản hóa thủ tục hành chính.
Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, đội ngũ công chức luôn tôn trọng, lắng nghe, tận tình hướng dẫn về quy trình xử lý công việc. Do đó, người dân, doanh nghiệp rất phấn khởi khi đến làm việc tại đơn vị này. Sở Lao động-Thương binh và Xã hội là đơn vị mà cán bộ thường xuyên làm việc với nhiều đối tượng ở thế yếu như: Người cao tuổi cô đơn, người khuyết tật, người nghèo…
Vì thế, Sở coi xây dựng văn hóa ứng xử là một nhiệm vụ quan trọng. Phó Giám đốc Sở Lao động-Thương binh và Xã hội Hà Nội Nguyễn Hồng Dân chia sẻ: “Khi giao tiếp với người “yếu thế”, chỉ cần một sơ suất nhỏ cũng có thể khiến các đối tượng cảm thấy bị tổn thương hoặc thấy bản thân không được tôn trọng. Do đó, chúng tôi đặc biệt nêu cao vai trò gương mẫu của người đứng đầu từ cấp sở, cấp phòng đến các đơn vị trực thuộc. Cùng với đó là việc phổ biến, quán triệt những quy tắc ứng xử cơ bản đến đông đảo người lao động. Khi nỗ lực thực hiện Quy tắc ứng xử thì mức độ hài lòng của tổ chức, cá nhân đối với ngành càng tăng”.
Các quận, huyện cũng triển khai nhiều biện pháp xây dựng văn hóa công sở một cách sinh động, với nhiều sáng tạo. Trưởng phòng Văn hóa Thông tin huyện Đông Anh Đặng Giang Sơn cho biết: “Việc thực hiện Quy tắc ứng xử, văn hóa công vụ trong đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức đã tạo những hiệu ứng tích cực, trách nhiệm và hiệu quả trong công việc và đời sống cộng đồng nhằm mục tiêu xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh.
Trong quá trình thực hiện, các cấp ủy, chính quyền luôn nêu cao vai trò nêu gương của cán bộ, công chức, viên chức; đồng thời, quan tâm đến hoạt động biểu dương, khen thưởng đột xuất, thường xuyên các tập thể, cá nhân, gắn với việc thực hiện đề án văn hóa công vụ để làm động lực thực hiện”.
Còn Phó Trưởng phòng Nội vụ huyện Chương Mỹ Nguyễn Thị Phượng cho biết, trong thực hiện Quy tắc ứng xử, việc nêu gương là hết sức quan trọng. Huyện Chương Mỹ luôn chú trọng phát huy vai trò của người đứng đầu, biểu dương, khen thưởng người có thành tích xuất sắc trong thực hiện phong trào này.
Tuy nhiên, cùng với việc nêu gương, huyện cũng “bêu gương” những tập thể, cá nhân có thái độ, hành vi ứng xử chưa tốt để mỗi cán bộ, công chức, nhất là người đứng đầu cơ quan, đơn vị, khắc phục ngay. Thực tế cho thấy, khi bị nhắc tên liên quan những gì chưa tốt, hầu hết đều thay đổi nhận thức, hướng tới những hành vi tốt đẹp hơn…
Sau hơn sáu năm triển khai thực hiện Quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong các cơ quan thuộc thành phố, bên cạnh nhiều kết quả tích cực, cũng phải thừa nhận sự chuyển biến chưa toàn diện, vẫn còn tình trạng cán bộ chưa gương mẫu trong thực hiện Quy tắc ứng xử, còn đùn đẩy, né tránh trách nhiệm trong giải quyết công việc cho công dân…
Do đó, theo nhiều chuyên gia văn hóa cũng như cán bộ các sở, ngành, cần tiếp tục tuyên truyền, vận động, kết hợp chia sẻ kinh nghiệm, cách làm hay giữa các đơn vị, nhất là kinh nghiệm nêu gương để việc thực hiện Quy tắc ứng xử, góp phần thiết thực xây dựng văn hóa công sở, xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh.