“Di biến động dân cư” là cụm từ mới được áp dụng tại các chốt kiểm soát dịch Covid-19 nội thành tại TP.HCM. Vậy, “di biến động dân cư” có nghĩa là gì, khai báo di biến động dân cư là gì? Cùng đọc bài viết dưới đây để có câu trả lời nhé.
Di biến động dân cư là gì?
Đầu tiên, chúng ta đi tìm hiểu ý nghĩa của cụm từ “di biến động”.
“Di biến động” là một từ ghép với sự kết hợp của 3 từ Hán Việt gồm di, biến, động. Khi đứng độc lập nghĩa và đều nằm trong trường nghĩa là có sự thay đổi, dịch chuyển về không gian, thời gian. Cụ thể:
- Di là di chuyển.
- Biến là có sự biến đổi, biến chuyển nào đó về số lượng, chất lượng.
- Động là sự chuyển động.
Cả 3 từ di, biến, động đều nằm trong trường nghĩa là có sự thay đổi, dịch chuyển về không gian, thời gian.
Vì vậy, có thể hiểu khai báo “di biến động dân cư” là người dân “khai báo đi lại”, “khai báo di chuyển”.
Theo quy định, người dân khi di chuyển qua các chốt kiểm soát nội thành TP.HCM sẽ được lực lượng chức năng hướng dẫn và yêu cầu truy cập tại địa chỉ website //suckhoe.dancuquocgia.gov.vn để kê khai thông tin di biến động hoặc quét mã QR code bằng ứng dụng Zalo để vào biểu mẫu khai báo.
Với trường hợp người dân không có điện thoại thông minh [smartphone], sẽ được phát phiếu khai báo y tế.
Hy vọng bài viết trên đã giúp các bạn hiểu ý nghĩa của cụm từ “di biến động dân cư”, từ đó thực hiện tốt yêu cầu các cơ quan chức năng, chung tay phòng chống và đẩy lùi dịch bệnh.
Từ lạ nên hơi "trẹo miệng" khi đọc
Có thể lấy ví dụ cách sử dụng những từ này được báo chí, truyền thông gần đây thường xuyên nhắc tới, dựa trên những văn bản được các cơ quan chức năng ban hành như: "Bộ Y tế lên phương án thu dung điều trị bệnh nhân Covid-19", "Trình Thủ tướng lập các cơ sở thu dung, điều trị ban đầu trước yêu cầu cấp bách phòng chống dịch", "Thành phố Hồ Chí Minh triển khai bệnh viện dã chiến thu dung điều trị Covid-19"…;
"Tối 12/8, thông tin từ Phòng cảnh sát giao thông đường bộ - đường sắt [PC08] Công an TPHCM, vào lúc 20h, toàn bộ 12 chốt kiểm soát dịch cửa ngõ TP.HCM bắt đầu triển khai kiểm soát phương tiện qua chốt bằng mã QR "di biến động dân cư".
"Theo dõi di biến động của tội phạm buôn bán ma túy"; "Rà soát chính sách về di biến động và HIV [2005]"; "Nắm chắc di biến động của cử tri, bảo đảm tất cả cử tri đều thực hiện quyền bầu cử"...
Nhiều bạn đọc cùng nêu ý kiến: "Hôm qua đọc tựa bài báo mà mình đọc mấy lần mới có cảm giác là mình đang đọc đúng, có thể là từ lạ nên hơi trẹo miệng khi đọc. Mong có những cái tên ứng dụng dễ dàng và bình dân hơn cho mọi người".
Từ "thu dung" lâu nay ít dùng nên bây giờ khi sử dụng cũng gây sự ngỡ ngàng và khó hiểu với nhiều độc giả.
Đặc biệt các từ/ cụm từ "thu dung", "di biến động dân cư" thời gian gần đây gắn liền với các diễn biến dịch Covid-19 khiến người dân quan tâm bình luận, cho ý kiến.
Có người đánh giá, đây là "kiểu tạo từ mới không có căn cứ khoa học, không có logic ngữ pháp, cần phải được chấn chỉnh và loại trừ" bởi chức năng chính của ngôn ngữ là để giao tiếp và hiểu nhau. Nếu một cụm từ dù được ghép đúng ngữ pháp và "đẹp" thế nào mà đa số người nghe/ đọc không hiểu thì không nên dùng!
Một ý kiến khác cũng cho rằng văn bản hành chính không nên sử dụng lối chơi chữ như trong thơ văn Hán-Nôm. Cần sử dụng từ phổ thông để mọi tầng lớp công nhân, nông dân [chiếm đa số] có thể đọc hiểu.
Cũng liên quan công tác phòng chống dịch Covid-19, có người còn chỉ ra rằng, còn một số từ ngữ cũng đang dùng nhiều nhưng không có tính chính xác như "phương án", "tình huống" và "kịch bản".
Lạ tai, kiểu cách và khó tiếp nhận!
Theo Tiến sĩ ngôn ngữ học Đỗ Anh Vũ [Viện Ngôn ngữ học - Viện Hàn lâm KHXHVN], về cụm từ "di biến động", có thể đoán được ý những người sử dụng cụm từ này muốn nói đến sự dịch chuyển, thay đổi so với tình trạng ban đầu. Cụ thể hơn, trong những ngày vừa qua, chính quyền TPHCM dùng cụm từ "di biến động dân cư" để kiểm soát việc di chuyển hàng ngày của người dân trong thành phố.
[Ảnh: Quantrimang.com]
"Theo ý tôi, cách dùng cụm từ này nghe rất lạ tai, kiểu cách và dẫn đến sự khó tiếp nhận đối với đông đảo quần chúng. Cách lắp ghép giữa "di" và "biến động" cũng là cách lắp ghép chưa từng xuất hiện trong việc sử dụng ngôn ngữ tiếng Việt trên tất cả các loại văn bản chính thức", Tiến sĩ Đỗ Anh Vũ chia sẻ.
Trong trường hợp này, Tiến sĩ Đỗ Anh Vũ cho rằng các cơ quan chức năng thay vì dùng cụm từ "di biến động dân cư", nên dùng một cách diễn đạt khác, giản dị và dễ tiếp nhận hơn, chẳng hạn "khai báo di chuyển nội thành" hay "khai báo di chuyển nội địa". Sắc thái của cụm từ "biến động" nó gắn với những thay đổi lớn về mặt cấu trúc xã hội, trong khi bản chất vấn đề ở đây chỉ là những thay đổi có tính chất vật lý, cơ giới thôi.
Còn về chữ "thu dung", đây là một từ Hán Việt có nghĩa gốc là "tiếp thu và dung nạp" [Hán Việt từ điển, Đào Duy Anh, NXB Văn hóa Thông tin 2013, tr 691], khi đi vào tiếng Việt được sử dụng với nghĩa là "đón nhận và cho ở" [Từ điển tiếng Việt, Viện Ngôn ngữ học, NXB Từ điển Bách khoa, 2010, tr 1255].
Từ này lâu nay ít dùng nên bây giờ khi sử dụng cũng gây sự ngỡ ngàng và khó hiểu với nhiều độc giả. Về bản chất, từ "thu dung" mang sắc thái tích cực, chỉ sự đón nhận và giúp đỡ người khác một cách có trách nhiệm.
"Phương án", "tình huống" và "kịch bản" là những đơn vị từ ngữ/ khái niệm khác nhau, tuy có những nét nghĩa tương đồng.
"Phương án" được hiểu là "dự kiến về cách thức, trình tự tiến hành công việc trong hoàn cảnh, điều kiện nhất định nào đó" [Từ điển tiếng Việt, sách đã dẫn, tr 1017] trong khi "tình huống" được hiểu là "sự diễn biến của tình hình, xét ở mặt cần phải đối phó" [Từ điển tiếng Việt, sđd, tr 1275].
Còn "kịch bản" lại là một nội dung nào đó đã được chuẩn bị sẵn. Như vậy, nếu vẽ một đường thẳng theo trục thời gian tuyến tính từ trái qua phải thì "tình huống" là cái gần với hiện tại nhất, thậm chí trùng khít với hiện tại.
Trong khi đó, "phương án" thuộc về tương lai gần, là thứ chưa xảy ra nhưng có thể nó sẽ đến rất nhanh. Với từ "kịch bản" thì sắc thái về vận động không cao như "phương án" hay "tình huống", nó chỉ là thứ chuẩn bị sẵn và chưa xác định rõ khi nào sẽ dùng. Như vậy, trên trục thời gian, "kịch bản" đa phần là thứ đã xuất hiện ở trước thời điểm hiện tại. Nhận rõ sự khác biệt giữa ba khái niệm này là việc cần thiết để việc sử dụng từ ngữ được chính xác.
Ngọc Hân
Người dân có thể quét mã QR tại đây để khai báo - Ảnh: Chụp màn hình
Ngày 14-8, thượng tá Huỳnh Thị Thu Trang - Phó trưởng Phòng Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội [PC06] Công an TP.HCM, cho biết tất cả các chốt nội thành TP.HCM đã đồng loạt triển khai phần mềm quản lý công dân vùng dịch "di biến động dân cư" vào lúc 13h cùng ngày. Trước đó, vào 20h tối 12-8, tại 12 chốt cửa ngõ TP.HCM đã được áp dụng biện pháp công nghệ này.
Theo đó, người dân cần truy cập vào website //suckhoe.dancuquocgia.gov.vn được thực hiện như sau:
Bước 1: Người dân truy cập vào hệ thống quản lý tờ khai y tế theo địa chỉ website //suckhoe.dancuquocgia.gov.vn hoặc quét mã QR code bằng ứng dụng Zalo hoặc ứng dụng quét mã QR code bằng camera để vào biểu mẫu khai báo y tế. [lưu ý: không dùng ứng dụng Bluezone để quét mã QR này].
Bước 2: Đọc kỹ và điền chính xác các thông tin vào các ô trong biểu mẫu khai báo [ô có dấu sao "*" bắt buộc phải nhập].
Bước 3: Nhập mã xác thực vào ô cuối cùng của biểu mẫu khai báo.
Bước 4: Nhấn nút "Gửi đi" và chờ cho đến khi màn hình sẽ xuất hiện mã QR code, người dân chụp lại màn hình hoặc chọn để lưu mã [mã QR này sử dụng trong 3 ngày].
Bước 5: Xuất trình mã QR cho cán bộ tại chốt kiểm dịch kiểm tra thông tin kèm theo chứng minh nhân dân hoặc căn cước công dân để đối chiếu thông tin.
Đối với trường hợp người dân không có điện thoại thông minh [smatphone] để khai báo, cán bộ tại chốt sẽ phát phiếu khai báo y tế cho người dân để khai. Sau khi kê khai, cán bộ kiểm tra, đối chiếu thông tin với Chứng minh nhân dân hoặc Căn cước công dân của người dân.
"Người dân có thể quét mã QR mà Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội cung cấp phía trên rồi khai báo tại nhà. Sau khi khai báo xong sẽ có mã QR, người dân chụp màn hình lại. Khi đến chốt người dân chỉ cần đưa mã QR ra cho cán bộ quét nhanh, không tốn nhiều thời gian đứng tại chốt, tránh ùn ứ", thượng tá Trang giải thích.
Bộ Công an khẳng định: Toàn bộ dữ liệu người dân khai báo và dữ liệu dân cư cũng như lịch sử di chuyển của người dân đều được Bộ Công an bảo đảm tuyệt đối bí mật.
Các trường hợp người nhiễm bệnh có lịch trình di chuyển và tiếp xúc phức tạp, khi có yêu cầu của Bộ y tế, Bộ Công an sẽ phối hợp trong công tác truy vết y tế để bảo đảm có phương án xác định và cách ly các F1, F2, kịp thời.
Trước đó, lúc 20h tối 12-8, tại 12 chốt cửa ngõ TP.HCM đã được áp dụng - Ành: MINH HÒA
Xem thêm:
>> Cách đăng ký mã QR Code để khai báo y tế khi qua chốt kiểm dịch
Minh Hòa
Theo Tuổi trẻ
Nội dung nêu trên là phần giải đáp, tư vấn của chúng tôi dành cho khách hàng của THƯ VIỆN PHÁP LUẬT. Nếu quý khách còn vướng mắc, vui lòng gửi về Email .