Thần kinh là hệ cơ quan phân hóa cao nhất và đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong cơ thể con người. Vậy nên bạn cần có những thói quen tốt cho hệ thần kinh, ở bài viết này sẽ giúp bạn có được những thói quen đấy. Đừng bỏ lỡ nhé!
Hệ thần kinh là gì?
Hệ thần kinh là một hệ cơ quan phân hóa cao nhất trong cơ thể người, dưới dạng ống và mạng lưới đi khắp cơ thể, được cấu tạo bởi một loại mô chuyên biệt là mô thần kinh, gồm các tế bào thần kinh – nơ ron và các tế bào thần kinh đệm [thần kinh giao]. Cũng chính các nơ ron đã tạo ra hai thành phần cơ bản của não, tủy sống và hạch thần kinh là chất xám và chất trắng.
Trong quá trình hoạt động của hệ thần kinh, nơ ron đóng vai trò rất quan trọng, các luồng thông tin đi vào và ra khỏi hệ thần kinh đều được các nơ ron truyền theo một chiều nhờ một cấu trúc đặc biệt gọi là xy náp [synapse]. Vì vậy, nghiên cứu hoạt động của xy náp và nơ ron là điều rất cần thiết để tạo cơ sở cho chúng ta hiểu được các chức năng của hệ thần kinh.
Chức năng của hệ thần kinh
Hệ thần kinh có hai chức năng chính đó là chức năng bình thường và chức năng cao cấp. Chức năng bình thường chi phối những hoạt động tự động, hoạt động chủ ý, phản xạ, dinh dưỡng. Chức năng cao cấp của hệ thần kinh như cảm xúc, trí nhớ, tư duy, tưởng tượng...
Khi chức năng cao cấp của hệ thần kinh bị rối loạn thì sinh ra các rối loạn về tâm lý tâm thần. Những bệnh tâm thần hay gặp khi ta rơi vào tình trạng căng thẳng làm việc quá sức, mất ngủ kéo dài, bỏ bữa sáng... Khi hệ thần kinh bị rối loạn, bệnh nhân có thể gặp rối loạn lo âu, rối loạn stress, rối loạn trầm cảm và những rối loạn tâm căn... Chức năng cao cấp của hệ thần kinh hoạt động rất phức tạp đến ngay nay các nhà khoa học vẫn đang giải mã, nhưng các nhà khoa học thần kinh khẳng định rằng, hoạt động của thần kinh cấp cao chính là hoạt động phức tạp của các chất dẫn truyền thần kinh [sinh hóa não] như dopamin, serotonie, cathecholamin...
Những thói quen tốt cho hệ thần kinh
Để có một sức khỏe tốt và hệ thần kinh khỏe mạnh các nhà khoa học khuyên nên có những thói quen tốt cho hệ thần kinh dưới đây:
Ngủ đủ giấc: Giấc ngủ có ảnh hưởng nhiều đến tâm trạng. Khi bạn không ngủ đủ giấc, các triệu chứng trầm cảm của bạn có xu hướng trở nên trầm trọng hơn. Ngủ không đủ làm trầm trọng thêm sự cáu kỉnh, ủ rủ, buồn bã và mệt mỏi. Ngủ đủ giấc người lớn từ 6- 8 giờ 1 ngày, nên đi ngủ và thức dậy vào một thời điểm nhất định, không nên đi ngủ muộn sau 11 giờ đêm. Các nhà khoa khọc khuyến cáo thời điểm đi ngủ tốt nhất là 10 giờ tối.
Tập thể dục hàng ngày: Nên chọn một môn thể thao phù hợp với từng đều kiện của mỗi người, và tùy điều kiện sức khỏe, lứa tuổi và thời tiết để chọn một môn thể thao phù hợp. Tập thể dục đều đặn có thể làm tăng serotonin, endorphins và các hóa chất khác có trong não bộ, ảnh hưởng đến việc một người cảm thấy như thế nào. Hơn nữa, nó kích thích sự phát triển của tế bào mới và các kết nối não. Bạn không phải chạy marathon để gặt hái những lợi ích, chỉ cần mỗi ngày đi bộ nửa giờ cũng có thể tạo ra sự khác biệt lớn. Các bác sĩ khuyến cáo rằng mỗi ngày chỉ cần bỏ ra 20 phút cho một bài tập thể dục nào đó thành thói quen thì cũng kéo dài được tuổi thọ từ 7 đến 12 năm.
Ngoài ra, cần có chế độ làm việc và nghỉ ngơi hợp lý, hạn chế sử dụng rượu bia.
Chế độ ăn uống hợp lý: Dinh dưỡng đầy đủ, uống nhiều nước, không bỏ bữa sáng. Thực phẩm với những bữa ăn nhỏ cân bằng tốt trong cả ngày sẽ giúp giữ năng lượng của bạn và giảm thiểu những thay đổi của tâm trạng. Các thực phẩm nên bổ sung: Vitamin A, beta – carotene, thiamin, niacin, vitamin B12, vitamin C, kẽm protein... Nên nhớ việc bổ sung thêm nhiều calo cũng làm tăng lên lượng vitamin B. Ngoài ra, bạn cần phải biết cách đa dạng hóa những loại thực phẩm, không nên chỉ dập khuôn một món hay một vài loại thực phẩm thông thường.
Sống lạc quan, suy nghĩ tích cực: Khi ta suy nghĩ tích cực và làm việc thiện, cơ thể sẽ tiết ra morphin nội sinh và ta cảm thấy hạnh phúc. Hãy cố gắng duy trì liên lạc thường xuyên với bạn bè và gia đình.
Hiểu được mối quan hệ này và vai trò tuyệt vời của hệ thần kinh ruột, bạn sẽ nắm giữ được bí quyết để có một cuộc sống khỏe mạnh từ trong thân - tâm.
Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng hệ thần kinh ruột được ví như bộ não thứ hai của con người. Khoảng 600 triệu tế bào thần kinh nằm trong hệ thần kinh ruột có khả năng hoạt động một cách độc lập mà không chịu tác động của não bộ, đôi khi còn yêu cầu hệ thần kinh trung ương phục vụ mình. Thông qua trục ruột não, cùng với hệ nội tiết, hệ thần kinh ruột còn có thể ảnh hưởng đến cảm xúc, sự thèm ăn và trạng thái hành vi của cá nhân.
Từ những năm đầu thế kỷ trước, quyển "mBraining" của tác giả Marvin Oka và Grant Soousalu đã mô tả hệ thần kinh ruột là não bộ thứ hai. Đến 1998, GS Michael Gershon, Đại học Columbia, Mỹ công bố ấn phẩm có tên “The Second Brain” sau khi thực hiện nhiều thực nghiệm và phát hiện chất truyền dẫn thần kinh serotonin, một loại nội tiết hạnh phúc, xuất hiện tại đường ruột. Và từ đây, nhiều nghiên cứu khoa học được thực hiện và chứng minh hiệu quả của hệ thần kinh ruột trong vai trò chủ động không chỉ điều phối tiêu hóa, mà còn ảnh hưởng đến tâm trạng, tinh thần cũng như cảm giác thèm ăn, ngon miệng hay khi bụng có vấn đề thì tinh thần bất ổn và ngược lại.
Các bác sĩ tại Trung tâm Sức khỏe thần kinh tại Bệnh viện Đa khoa Massachusetts, Mỹ đã thực hiện những nghiên cứu lâm sàng để khám phá ra rằng: Sự buồn nôn và các cơn đau ở hệ tiêu hóa có liên quan đến các trung tâm thần kinh của não bộ.
Một điều thú vị khác, các nhà khoa học đã phát hiện khoảng 90% hormone serotonin được tạo ra trong đường ruột. Hormone serotonin được biết đến trong việc điều tiết tâm trạng, mang lại cảm giác hạnh phúc và nhiều lợi ích sức khỏe khác. Ngoài ra, serotonin còn được biết đến là loại nội tiết điều phối vận động ruột, tâm trạng, cảm giác ngon miệng, giấc ngủ và chức năng của não.
Tóm lại, khi có một hệ tiêu hóa hay đường ruột khỏe mạnh là yếu tố tiên quyết để chúng ta có một tinh thần thư thái, vui vẻ. Vậy làm sao để có một đường ruột khỏe mạnh?
Theo chuyên gia, TS, BS Trần Khánh Vân, Trưởng khoa Vi chất, Viện Dinh dưỡng Quốc gia chia sẻ: “Hệ vi sinh đường ruột được tối ưu khi tỉ lệ lợi khuẩn được duy trì ở mức 85% so với 15% hại khuẩn”, nhưng thực tế lại cho thấy, hại khuẩn dễ dàng xâm nhập và phát triển nếu quá trình ăn uống thiếu hợp lý, không đảm bảo an toàn thực phẩm cũng như các yếu tố khác, trong khi lợi khuẩn theo vòng đời cũng già yếu, chết đi và bị đào thải ra bên ngoài theo đường tiêu hóa, do đó tỉ lệ tối ưu 85%-15% này rất khó duy trì, hệ vi sinh bị rối loạn do hại khuẩn quá nhiều sẽ gây ra các vấn đề ảnh hưởng tới thể chất và tinh thần. Vì vậy để có một đường ruột khỏe mạnh với hệ vi sinh đạt tỉ lệ tối ưu cần duy trì bổ sung lợi khuẩn đều đặn mỗi ngày, điều này sẽ giúp hệ tiêu hóa khỏe từ đó sức khỏe tinh thần cũng được cải thiện.
Một hệ đường ruột khỏe mạnh có khả năng cho chúng ta một trí óc sắc bén, năng lượng dồi dào và tinh thần thư thái. Nhưng ngược lại, người ta cũng thấy những tổn hại ở hệ đường ruột có liên quan đến chứng đau nửa đầu, mệt mỏi, tự kỷ và chứng rối loạn tăng động giảm chú ý. Chúng ta đã không hiểu rằng căn nguyên của trạng thái lo âu hoặc vui buồn thất thường đó có thể là một vấn đề ở dạ dày - ruột.
Với vai trò quan trọng như một bộ não thứ hai, hệ thần kinh ruột cần được quan tâm và chăm sóc đúng cách. Quan tâm đến sức khỏe đường ruột cũng chính là chăm sóc cho sức khỏe tinh thần của chúng ta. Các chuyên gia khuyến cáo, chúng ta nên có một chế độ dinh dưỡng hợp lý và bổ sung thực phẩm giàu chất xơ, đặc biệt là các thực phẩm lên men như kim chi, dưa cải muối, sữa chua uống men sống,…
Sữa chua uống men sống ít đường vị lựu đỏ Probi Happi, bổ sung khoảng 104 tỉ lợi khuẩn Probiotics L. Casei 431TM từ châu Âu, cùng L-5-Hydroxytryptophan giúp khỏe đường ruột, thư thái tinh thần.
Thực phẩm lên men chứa nhiều lợi khuẩn giúp củng cố hàng rào bảo vệ hệ tiêu hóa, hỗ trợ chống lại các hại khuẩn, từ đó giúp đường ruột khỏe mạnh hơn. Hiện nay trên thị trường đang có sản phẩm sữa chua uống men sống Probi Happi với khoảng 104 tỉ lợi khuẩn L. Casei 431TM từ châu Âu giúp khỏe đường ruột, tăng cường đề kháng, đặc biệt hơn sản phẩm còn bổ sung hoạt chất L-5-Hydroxytryptophan, được biết đến như tiền chất sản sinh ra hormone hạnh phúc serotonin giúp tinh thần thư thái, vui vẻ hơn.