Ngũ Nhãn Lục thông là gì

Ngũ Nhãn có nghĩa là:

[s: pañca cakṣūṃṣi, p: pañca cakkhūni, 五眼]: chỉ cho 5 loại nhãn lực. [1] Nhục Nhãn [s: māṃsa-cakṣus, 肉眼], là con mắt vốn có đầy đủ nơi nhục nhân này. [2] Thiên Nhãn [s: divya-cakṣus, 天眼], là con mắt của người trên cõi Trời Sắc Giới [s: rūpa-dhātu, 色界], chứng đắc được nhờ có tu Thiền Định. Mắt này xa gần trước sau, trong ngoài, ban ngày hay ban đêm, trên hay dưới đều có thể thấy được. [3] Tuệ Nhãn [s: prajñā-cakṣus, 慧眼], là con mắt của hàng Nhị Thừa, có thể biết rõ chân không vô tướng, cũng có thể quán sát các hiện tượng đều là không tướng, định tướng. [4] Pháp Nhãn [s: dharma-cakṣus, 法眼], là con mắt của chư vị bồ tát có thể quán chiếu thấy tất cả các pháp môn để cứu độ hết thảy chúng sanh. [5] Phật Nhãn [s: buddha-cakṣus, 佛眼], là con mắt của Phật, có đầy đủ tác dụng của 4 loại nhãn lực vừa nêu trên. Mắt này không có gì không thấy biết, cho đến không việc gì không biết, không nghe; cả nghe và thấy đều dùng hỗ tương lẫn nhau, không có tư duy nào mà không thấy được. Các nhà Thiên Thai Tông thuyết rằng nhân vị có Nhục Nhãn, Thiên Nhãn, Tuệ Nhãn, Pháp Nhãn; và quả vị có Phật Nhãn. Trong Đại Huệ Độ Kinh Tông Yếu [大慧度經宗要, Taishō Vol. 33, No. 1697] có câu: Lục Độ vạn hạnh ư chi viên mãn, Ngũ Nhãn vạn đức tùng thị sanh thành, Bồ Tát chi yếu tạng dã, chư Phật chi chơn mẫu dã [六度萬行於之圓滿、五眼萬德從是生成、菩薩之要藏也、諸佛之眞母也, sáu độ muôn hạnh nơi đây tròn đầy, năm nhãn muôn đức từ đây sanh thành; là kho báu của Bồ Tát, là đức mẹ của chư Phật]. Hay trong Vạn Thiện Đồng Quy Tập [萬善同歸集, Taishō Vol. 48, No. 2017] quyển Trung có đoạn: Lịch Ngũ Vị Bồ Tát chi đạo, nhập Tam Đức Niết Bàn chi thành, luyện Tam Nghiệp nhi thành Tam Luân, ly Tam Thọ nhi viên Tam Niệm; nhân tùng Tam Quán huân phát, quả cụ Ngũ Nhãn viên minh, phương năng du hí thần thông, xuất nhập bách thiên Tam Muội [歷五位菩提之道、入三德涅槃之城、練三業而成三輪、離三受而圓三念、因從三觀薰發、果具五眼圓明、方能遊戲神通、出入百千三昧, trãi qua con đường Bồ Tát Năm Vị, bước vào thành trì Niết Bàn Ba Đức, luyện Ba Nghiệp trở thành Ba Luân, lìa Ba Thọ tròn đầy Ba Niệm, nhân từ Ba Quán phát khởi, quả đủ Năm Nhãn sáng soi; mới nên dong ruỗi thần thông, ra vào trăm ngàn Tam Muội]. Trong phần Phổ Biến Văn [普變文] của Cao Phong Long Tuyền Viện Nhân Sư Tập Hiền Ngữ Lục [高峰龍泉院因師集賢語錄, 卍 Xuzangjing Vol. 65, No. 1277] quyển 2 cũng có câu: Nghênh thỉnh thiên hiền vạn thánh, quy y Ngũ Nhãn Lục Thông, vọng pháp giá dĩ quang lâm, nhạ hương xa nhi hạ giáng [迎請千賢萬聖、歸依五眼六通、望法駕以光臨、迓香車而下降, nghinh thỉnh ngàn hiền vạn thánh, quy y năm nhãn sáu thần thông, mong ngự giá pháp quang lâm, cỡi xe hương mà giáng xuống].

Trên đây là ý nghĩa của từ Ngũ Nhãn trong hệ thống Tự điển Phật học online do Cổng Thông tin Phật giáo Việt Nam cung cấp. Các từ khóa khác về Phật học trên hệ thống sẽ được tiếp tục cập nhật.

Video liên quan