Mắt là cơ quan quan trọng và cũng phức tạp nhất của cơ thể. Một người có 2 mắt nằm phía dưới trán và lông mày, trong hốc mắt của hộp sọ. Mỗi mắt nằm ở hai bên của cầu mũi. Chỉ có khoảng một phần sáu nhãn cầu có thể được nhìn thấy. Phần còn lại của mắt được bảo vệ bởi xương và các mô xung quanh, bao gồm cơ và chất béo. Cùng các chuyên gia tại bệnh viện mắt phân tích cấu tạo chức năng và cách hoạt động của mắt
Mắt được tạo thành từ 3 phần chính:
- Nhãn cầu
- Hốc mắt
- Cấu trúc phụ [adnexal]
Nhãn cầu
Phần chính của mắt là nhãn cầu. Nhãn cầu có kích thước đầy đủ khoảng 2,5 cm [1 inch] đường kính vào trước tuổi 18. Ngoài nhãn cầu có nhiều mạch máu. Bên trong nhãn cầu là một chất lỏng trong suốt như thạch, nó giúp hỗ trợ các cấu trúc bên trong và duy trì hình dạng của mắt. Phần bên ngoài của nhãn cầu được chia thành 3 lớp theo thứ tự từ ngoài vào trong: lớp bên ngoài, giữa và bên trong.
Lớp ngoài
Lớp ngoài cùng hay lớp phủ của thành mắt được gọi là lớp lông tơ. Nó được tạo thành từ củng mạc và giác mạc.
- Củng mạc – Phần cứng gồm mô cứng kết hợp, bao phủ hầu hết bên ngoài nhãn cầu. Đó là phần trắng của mắt và là lớp phủ bảo vệ. Các dây thần kinh thị giác và các mạch máu đi qua phía sau mắt. Các cơ kiểm soát sự chuyển động của mắt gắn liền với lớp mỡ.
- Giác mạc – giác mạc là lớp phủ hình chỏm cầu ở phía trước của mắt cho phép ánh sáng đi qua. Giác mạc bao gồm các đồng tử và mống mắt. Nó không chứa mạch máu.
Lớp giữa
Lớp giữa của thành mắt gọi là có 3 phần chính:
- Mống mắt – mống mắt là phần mỏng, chứa màu mắt. Nó nằm ở phía trước của mắt, giữa giác mạc và thể thủy tinh. mống mắt có thể giãn nở để điều chỉnh lượng ánh sáng đi vào mắt.
- Màng mạch – là một lớp mỏng cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho võng mạc thông qua rất nhiều mạch máu nhỏ. Màng mạch cũng chứa nhiều tế bào được gọi là melanocytes. Các tế bào này tạo ra sắc tố và giúp hấp thụ bất kỳ ánh sáng và giảm thiểu phản xạ trong mắt.
- Cơ thể mi – nằm ngay phía sau mống mắt và kéo dài ra từ màng nhĩ. Đây là vòng cơ của mô giúp mắt tập trung. Nó thay đổi hình dạng của thể thủy tinh để nó có thể tập trung nhìn gần hoặc xa.
Lớp bên trong
Lớp trong cùng của nhãn cầu được gọi là võng mạc.
- Võng mạc là lớp tế bào mỏng ở phần sau của nhãn cầu. Nó được tạo thành từ các tế bào thần kinh nhạy cảm với ánh sáng. Các tế bào này được kết nối với não bởi các dây thần kinh thị giác, giúp truyền thông tin từ mắt tới não và cho phép chúng ta nhìn thấy. Đĩa thị giác được biết đến như là “điểm mù” của võng mạc. Đây là đường giao nhau của võng mạc và đầu của dây thần kinh thị giác.
- Hố thị giác – đây là một phần trên võng mạc đó là vùng thị lực sắc nét nhất. Khi một người nhìn trực tiếp vào một vật thể, hình ảnh sẽ rơi vào phần này của võng mạc.
- Nguyên bào võng mạc – tồn tại trong mắt trẻ sơ sinh từ trước khi được sinh ra. Chúng là tế bào chưa trưởng thành [hoặc tế bào tiền thân] phân chia và các thành phần của mắt mà cuối cùng sẽ trở thành võng mạc.
- Thông thường, các nguyên bào võng mạc ngừng phân chia và trở thành tế bào võng mạc trưởng thành hoặc phân biệt.
- Trong bệnh võng mạc nang, một đột biến ở gen võng mạc 1 [RB1] gây ra các tế bào võng mạc phân chia ra ngoài tầm kiểm soát. Các tế bào bất thường có thể tạo thành một hoặc nhiều khối u.
- Một số trẻ sinh ra mắc bệnh võng mạc [gọi là u nguyên bào võng mạc bẩm sinh], bệnh thường được chẩn đoán sau khi sinh, thường là trước năm tuổi.
Thể thủy tinh
Thể thủy tinh là một cấu trúc trong suốt ở phần bên trong của mắt tập trung ánh sáng vào võng mạc và thay đổi hình dạng để cho phép mắt tập trung vào vật thể. Nó nằm ngay sau giác mạc và mống mắt.
Hốc mắt
Hốc mắt là một khoang hình cầu trong xương sọ. Nó chứa nhãn cầu và mô liên kết xung quanh nhãn cầu. Các mô xương và mô liên kết đệm có nhiệm vụ bảo vệ mắt. Sáu cơ gắn liền với nhãn cầu giúp nhãn cầu di chuyển theo các hướng khác nhau. Những cơ nhỏ này gắn liền từ lớp cứng gần phía trước mắt và tới các xương của hốc mắt ở phía sau. Trong hốc mắt cũng chứa dây thần kinh, chất béo, mạch máu và một loạt các mô liên kết.
Phần thụ
Các cấu trúc phụ [adnexal] của mắt bao gồm mí mắt, kết mạc, nhú tuyến lệ và tuyến nước mắt.
Mí mắt
Mí mắt là một nếp gấp của da bao phủ và bảo vệ mắt. Trong mí mắt chứa các tuyến, tạo ra một chất dầu để ngăn không cho nước mắt bay hơi và mí mắt dính chặt vào nhau. Mi mắt mọc từ mép mắt giúp bảo vệ mắt khỏi bụi và mảnh vỡ.
Kết mạc
Màng kết là một màng nhầy tiết chất nhầy giúp bôi trơn và giữ ẩm cho bề mặt bên trong của mí mắt và bề mặt ngoài của mắt.
Nhú tuyến lệ
Nhú tuyến lệ là phần nhỏ, màu hơi hồng của góc trong cùng của mắt, nó chứa tuyến dầu, mồ hôi và mô kết mạc.
Tuyến lệ
Các tuyến nước mắt là tuyến tuyến hình quả hạnh nằm bên trong ở góc trên, bên ngoài của mỗi mắt. Tuyến nước mắt giúp cung cấp nước mắt để giữ ẩm và bôi trơn cho bề mặt của mắt và màng của mí mắt. Nước mắt giúp giảm ma sát và loại bỏ bụi và mảnh vụn ra khỏi mắt để tránh nhiễm trùng. Ống dẫn thoát nước mắt khỏi tuyến nước mắt thông qua các lỗ nhỏ bên trong của mỗi mí mắt.
Cách thức hoạt động của mắt.
Mắt là cơ quan hoạt động kết hợp với não giúp chúng ta nhìn rõ mọi vật. Mắt hoạt động giống như một máy ảnh. Chức năng chính của mắt là thu thập ánh sáng và biến nó thành tín hiệu điện, sau đó gửi đến não. Sau đó, não biến các tín hiệu đó thành hình ảnh để chúng ta nhìn thấy. Chúng ta có 2 mắt, vì vậy 2 hình ảnh thường được tạo ra. Nếu chúng ta mất thị lực trong một mắt, chúng ta vẫn có thể nhìn thấy hầu hết những gì chúng ta có thể làm trước đây chỉ bằng một mắt.
Khi ánh sáng đi vào mắt, sẽ đi qua giác mạc trước tiên. Ánh sáng sau đó đi qua đồng tử, đồng tử có nhiệm vụ điều chỉnh lượng ánh sáng vào mắt. Ánh sáng sau đó đi qua thủy tinh thể của mắt. Thủy tinh thể có nhiệm vụ hội tụ các tia sáng lên võng mạc, nơi nó được thay đổi thành một tín hiệu được truyền đến não bởi các dây thần kinh thị giác. Tín hiệu nhận được và giải thích bởi não như một hình ảnh thị giác.
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Tống Dịu Hường - Bác sĩ chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.
Siêu âm nhãn cầu hay còn gọi là siêu âm mắt là phương pháp hữu ích trong việc chẩn đoán và xác định nguyên nhân các bệnh về mắt. Bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh thực hiện siêu âm mắt khi vừa chấn thương mắt hoặc mắc các bệnh lý về mắt mà không rõ nguyên nhân.
Siêu âm nhãn cầu là phương pháp được sử dụng phổ biến hiện nay, có giá trị trong việc giúp các bác sĩ phát hiện các bệnh lý ở mắt của người bệnh và các nguyên nhân gây ra tình trạng tổn thương đó một cách chính xác nhất. Phương pháp siêu âm nhãn cầu sử dụng sóng âm thanh với tần số cao để tạo ra hình ảnh chi tiết về mắt và cấu tạo hốc mắt của người bệnh, nhờ đó mà các bác sĩ sẽ có cái nhìn chi tiết hơn về cấu trúc bên trong của mắt và đánh giá chính xác tình trạng bệnh.
Trong trường hợp người bệnh gặp phải các vấn đề về mắt mà chưa rõ nguyên nhân hoặc gặp tai nạn chấn thương vùng mắt thì bác sĩ sẽ chỉ định siêu âm mắt và hốc mắt. Ngoài ra, siêu âm mắt cũng có thể giúp phát hiện ra một số bệnh lý như:
● Bong võng mạc
● Khối u hoặc có sự tăng sinh tế bào trong mắt
● Dị vật trong mắt
● Bệnh tăng nhãn áp
● Đục thủy tinh thể
● Cấy ghép thủy tinh thể
● Đo độ dày và mức độ lan rộng của khối u ung thư.
Hình ảnh siêu âm nhãn cầu
Hình ảnh siêu âm nhãn cầu sẽ giúp bác sĩ có thể chẩn đoán chính xác tình hình và đưa ra kết quả cuối cùng. Bác sĩ sẽ xem kết quả đo kích thước mắt của người bệnh để đảm bảo các số đo mắt đều nằm trong phạm vi bình thường và tiếp theo là xem kết quả B-scan để biết các thông tin về cấu trúc của mắt. Nếu kết quả bất thường, bác sĩ sẽ tìm hiểu nguyên nhân cụ thể.
Một số tình trạng bệnh lý ở mắt có thể được phát hiện nhờ vào B-scan bao gồm:
● Bong võng mạc
● Mô bị tổn thương hoặc chấn thương hốc mắt
● Ung thư võng mạc, nằm ở dưới võng mạc hoặc các bộ phận khác của mắt
● Dị vật ở trong mắt
● Sưng
● Xuất huyết dịch kính [máu chảy vào trong khoang chứa dịch kính ở phía sau mắt]
Siêu âm nhãn cầu là thủ thuật đơn giản, được tiến hành nhanh chóng và nhẹ nhàng nên người bệnh sẽ không hề cảm thấy đau đớn hay gặp phải biến chứng gì sau khi siêu âm nhãn cầu. Để bảo vệ đôi mắt luôn sáng khỏe, ngay khi thấy mắt có biểu hiện bất thường thì người bệnh nên đến bệnh viện để được các bác sĩ chuyên khoa thăm khám, chẩn đoán chính xác tình trạng và có phương án điều trị kịp thời.
Khoa Mắt của Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec cùng đội ngũ nhãn khoa đầu ngành cung cấp các dịch vụ khám, điều trị và phẫu thuật mắt với các kỹ thuật nhãn khoa chất lượng cao, chuyên sâu mang lại sự hiệu quả, an tâm cho khách hàng.
● Đội ngũ chuyên gia, bác sĩ nhãn khoa đầu ngành giàu kinh nghiệm trong nhiều lĩnh vực
● Bệnh viện đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam cam kết về chất lượng phẫu thuật đục thủy tinh thể thông qua cung cấp hộp và thẻ đảm bảo thông tin và chất lượng thủy tinh thể nhân tạo, bảo đảm tiêu chuẩn châu Âu về sử dụng vật tư trong phẫu thuật
● Một trong những bệnh viện tư nhân đầu tiên tại miền Bắc triển khai kỹ thuật ghép giác mạc thường quy trong điều trị các bệnh
● Vinmec sử dụng sản phẩm kính áp tròng Ortho-K từ Hoa Kỳ và Nhật Bản có chất lượng và uy tín hàng đầu thế giới.
Để đăng ký khám và điều trị các bệnh lý nhãn khoa tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý Khách có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc, hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY.
Khám mắt tại Bệnh viện Vinmec
XEM THÊM: