Nội dung cơ bản của truyện cổ tích là gì

Bài Làm:

Đặc điểm cơ bản của truyện cổ tích:

[1] Nhân vật chính trong truyện cổ tích thường là kể về cuộc đời của một số kiểu nhân vật bất hạnh, nhân vật dũng sĩ, có tài năng kì lạ, nhân vật thông minh hoặc nhân vật ngốc nghếch… nhưng đều người hiền lành, tốt bụng, dũng cảm, thật thà,..

[2] Truyện thể hiện nhân dân ta luôn có ước muốn trong cuộc sống cái thiện luôn chiến thắng cái ác, ác giả ác báo

[3] Để gửi gắm niềm tin, ước mơ của nhân dân, truyện cổ tích lúc nào cũng có kết thúc là cái thiện luôn luôn chiến thắng cái ác [đặc biệt là các câu truyện cổ tích Việt Nam]

Có lẽ ai trong chúng ta cũng đã từng đọc qua các câu chuyện cổ tích dân gian, nhờ có những câu chuyện ấy mà tuổi thơ mỗi người lại có thêm những màu sắc thú vị khác nhau. Vậy có bao giờ bạn băn khoăn tìm kiếm câu trả lời truyện cổ tích là gì? Những đặc trưng của truyện cổ tích gồm những đặc trưng nào chưa? Hãy cùng đi tìm lời giải chi tiết và chính xác nhất trong bài viết sau nhé!

Truyện cổ tích là phần tuổi thơ của rất nhiều bạn nhỏ Việt Nam

Truyện cổ tích là được xem là một thể loại truyện mang nét tự sự dân gian, các yếu tố trong truyện đều sử dụng nghệ thuật kỳ ảo để thể hiện sự nhìn nhận, đánh giá của con người về các vấn đề của cuộc sống, xã hội từ xa xưa. Thông qua đó, truyện cổ tích cũng nêu lên quan điểm về sự công bằng, công lý cho một xã hội tốt đẹp hơn, người ở hiền sẽ gặp lành và dĩ nhiên người ác sẽ bị trừng trị thích đáng. 

Truyện cổ tích có các hình thức chủ yếu đó là: 

• Truyện cổ tích mang tính phiêu lưu: nội dung của các thể loại truyện này đó là hành trình khám phá, phiêu lưu của các nhân vật và các phiêu lưu này đều hoàn toàn là giả tưởng. 

• Truyện cổ tích thần kỳ: là cốt truyện mang xu hướng hư ảo, thần kỳ về các con vật, sự việc hoàn toàn không có trong cuộc sống như chuyện về chằn tinh, mãng xà,...hay là người đội lốt thú vật, quả thị như truyện “Tấm Cám”, “Sọ Dừa”…

• Truyện cổ tích về loại vật: Nhân vật chính của các câu chuyện này không phải là con người mà là con vật, muôn loài với phép nhân hoá với con người, truyện hướng đến những ý nghĩa bài học làm người, đạo lý xã hội. 

Truyện cổ tích “Sọ Dừa” là một trong những truyện cổ tích được yêu thích nhất

Truyện cổ tích có những đặc trưng tiêu biểu như sau: 

• Tư tưởng của truyện cổ tích: Các câu chuyện cổ tích đều có những bài học ý nghĩa về cách sống, cách làm người đi kèm với đó là quy luật nhân quả về cuộc sống. Các kết thúc của tất cả các câu truyện đều mang tư tưởng, những niềm tin về đạo lý sống ở hiền sẽ gặp lành, tinh thần vui vẻ, lạc quan dù cuộc sống có khó khăn và vất vả bao nhiêu. Ngoài ra, các bài học đạo đức cũng được lồng ghép khéo léo vào cốt truyện để nhắc nhở mỗi người nên sống có ý nghĩa, tốt đẹp hơn, hướng đến những giá trị chân thiện mỹ trong cuộc sống. 

Ví dụ: Truyện “Tấm Cám” là bài học về lẽ sống ở hiền gặp lành, bài học về ý thức đấu tranh giành lại sự sống và hạnh phúc cho bản thân trước sự chà đạp của các thế lực gian tà. Truyện “Sự tích quả dưa hấu” là bài học về đức tính cần cù, tự nỗ lực, về giá trị của sức lao động chân chính…

• Yếu tố hư cấu, ảo tưởng trong truyện cổ tích: Đặc trưng của truyện cổ tích này có lẽ là quan trọng nhất trong các nội dung của truyện cổ tích. Những yếu tố ảo tưởng, hư cấu đã góp phần tạo nên sự thú vị, lôi cuốn cho các câu chuyện cổ tích Việt Nam. Các yếu tố này góp phần dẫn dắt câu chuyện đi đến phần đỉnh điểm, nhằm giải quyết các xung đột, vấn đề trong truyện và nó cũng giúp cho các ước mơ của nhân vật chính của truyện thực hiện được khát vọng mong muốn của mình. 

• Xây dựng nhân vật trung tâm của truyện: Hầu hết trong các nội dung của truyện cổ tích đều có những nhân vật chính mang tính cách là một người hiền lành, bị kẻ ác ức hiếp và luôn chịu sự thua thiệt từ các tầng lớp cao hơn… Và qua tất cả các kiếp nạn thì cuối cùng nhân vật chính ấy cũng có một kết thúc đẹp. Qua các xây dựng nhân vật của truyện cổ tích, tác giả còn gửi gắm một thông điệp cho người đọc rằng “Ở hiền gặp lành”, đồng thời thể hiện một khát vọng cho nhân dân lao động về cuộc sống công bằng, hạnh phúc cho tất cả mọi người. 

• Truyện cổ tích có cốt truyện chặt chẽ, hoàn chỉnh: Sự phát triển cốt truyện của cổ tích khá hoàn chỉnh gồm có mở đầu, thắt nút, phát triển, cao trào, mở nút như một cốt truyện hiện đại.

Ví dụ: Sự phát triển của cốt truyện trong truyện cổ tích “Tấm Cám”:

+ Mở đầu: giới thiệu về nhân vật Tấm trong mối quan hệ gia đình với nhân vật Cám và Dì ghẻ.

+ Thắt nút, phát triển xung đột: những lần Tấm bị Dì ghẻ và Cám đối xử bất công: trộm giỏ tép, bị bắt mất cá bống, bị trộn thóc lẫn gạo bắt nhặt, không cho đi xem hội. Sau đó nhờ sự giúp đỡ của Bụt, cuối cùng Tấm cũng đến hội, gặp vua và trở thành hoàng hậu.

+ Cao trào: Tấm bị mẹ con Dì ghẻ sát hại, vùng lên đấu tranh qua những lần hóa thân thành chim vàng anh, cây xoan đào, khung cửi, quả thị. 

+ Mở nút: nhà vua tìm thấy Tấm, đón về hoàng cung, trừng trị mẹ con Cám.

Phân biệt truyện cổ tích với truyện thần thoại, truyện truyền thuyết

Truyện cổ tích, truyện thần thoại và truyện truyền thuyết có điểm giống nhau đó là đều là tác phẩm tự sự dân gian, đều có các yếu tố hoang đường, kì ảo. 

Về điểm khác nhau giữa ba thể loại văn bản trên đó là: 

1. Về nội dung thể hiện trong tác phẩm

• Truyện thần thoại ra đời sớm hơn cổ tích. Truyện thần thoại thể hiện quan niệm của người xưa về nguồn gốc của thế giới và xung quanh cuộc sống. 

• Truyền thuyết khai thác đề tài có tính lịch sử. Cổ tích khai thác đề tài thế sự, đời tư: câu chuyện gia đình, anh em, bạn bè, người thân các mâu thuẫn xung đột của họ, đặc biệt là trong xã hội phong kiến.

• Truyện cổ tích lại là những câu chuyện gia đình, anh em, bạn bè, người thân các mâu thuẫn xung đột của họ, đặc biệt là trong xã hội phong kiến.

2. Về nhân vật xuất hiện trong tác phẩm

•  Nhân vật trong thần thoại thường là các vị thần, những anh hùng

• Nhân vật, sự kiện trong truyền thuyết gắn với các nhân vật lịch sử, có tính chất lịch sử, nên ít nhiều có tính xác thực.

• Nhân vật trong cổ tích là những người thấp cổ, bé họng, bị áp bức bất công trong xã hội có giai cấp.

3. Về kết thúc câu chuyện

• Truyền thuyết, thần thoại: kết thúc truyện thường dạng mở

• Cổ tích: thông thường là kết thúc có hậu, người hiền lành được phù trợ, sống hạnh phúc, còn kẻ độc ác bị trừng trị, chịu hình phạt...

4. Phong cách sáng tạo ở các tác phẩm

• Nếu đi vào thế giới của truyền thuyết và thần thoại, ta được sống trong không khí lịch sử thiêng liêng, trang trọng thì cổ tích đưa ta vào cuộc sống đời thường gần gũi, thân mật.

Truyện cổ tích là những câu chuyện khai thác đề tài gần gũi trong cuộc sống

Qua bài viết phân tích trên về khái niệm truyện cổ tích là gì? Những đặc trưng của truyện cổ tích là những đặc trưng nào, hi vọng bạn đã có những kiến thức đúng nhất xung quanh vấn đề về truyện cổ tích. Thế giới truyện cổ tích luôn là một thế giới đầy ắp sự thú vị, chính những câu chuyện ấy đã đánh thức trí tưởng tượng của các em nhỏ, nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ theo cách ngọt ngào nhất. Các bậc phụ huynh hãy sưu tầm những câu chuyện thiếu nhi hay để đọc cho con trẻ ngay nhé!

Xem thêm:

Tuổi thơ của rất nhiều người được nuôi dưỡng bằng kho tàng truyện cổ tích, đây là một thể loại văn học dân gian. Vậy thế nào là truyện cổ tích? Nguồn gốc, ý nghĩa của truyện cổ tích như thế nào? Chúng ta cùng nhau theo dõi bài viết sau đây để có được câu trả lời nhé!

Truyện cổ tích là gì?

Cổ tích là một từ Hán Việt có nghĩa là Đồng thoại. Đây là là một thể loại văn học dân gian được tự sự của người dân sáng tác có xu hướng hư cấu, truyện cổ tích thường kể về cuộc đời của một số kiểu nhân vật quen thuộc, các nhân vật dân gian hư cấu, như tiên nữ , yêu tinh, thần tiên, quỷ, người lùn, người khổng lồ, người cá, thần giữ của, và thường là có yếu tố phép thuật, hay bùa mê.

Truyện cổ tích bao gồm những loại truyện: cổ tích thần kỳ, cổ tích thế sự, cổ tích phiêu lưu và cổ tích loài vật.

Trong văn học một số tác phẩm Ngữ văn lớp 6 cũng đề cập đến các truyện cổ tích như là: Sọ Dừa, Thạch Sanh, Em bé thông minh, Cây bút thần…

Truyện cổ tích được phân loại như thế nào?

Nếu dựa trên đặc điểm của kiểu nhân vật chính trong câu chuyện truyện cổ tích sẽ được phân loại thành các loại truyện cổ tích:

– Truyện cổ tích kể về các nhân vật chính bất hạnh [như người mồ côi, người có hình dạng xấu xí, người con riêng, người em út,….]

– Truyện cổ tích kể về các nhân vật chính dũng sĩ can đảm và nhân vật có tài năng kì lạTruyện cổ tích kể về các nhân vật chính thông minh hay ngốc nghếch

– Truyện cổ tích kể về các nhân vật chính là động vật có khả năng nói chuyện, hoạt động, tính cách như con người

Ngoài ra truyện cổ tích có thể phân loại dựa trên các tác phẩm, hay các nhân vật như:

– Truyện cổ tích thần kỳ: Truyện cổ tích thần kỳ trong giai đoạn đầu thường gắn với thần thoại và có yếu tố ma thuật. Có thể bắt gặp các đề tài trong các tác phẩm như Dũng sĩ diệt trăn tinh [rắn, rồng v.v.] để cứu người đẹp; quan hệ dì ghẻ và con riêng của chồng; đoạt lại báu vật thần thông; người con gái đội lốt con thú kỳ dị bí mật giúp đỡ chồng;….

– Truyện cổ tích sinh hoạt: gồm Truyện tiếu lâm, Truyện cũng kể lại những sự kiện khác lạ ly kỳ, nhưng những sự kiện này được rút ra từ thế giới trần tục.

Ngoài ra còn có nhóm truyện có đề tài nói về các nhân vật chính bất hạnh [như Trương Chi, Sự tích chim hít cô, Sự tích chim quốc…]; nhóm có nội dung phê phán những thói hư tật xấu [như Đứa con trời đánh, Gái ngoan dạy chồng…]; nhóm truyện nói về người thông minh [như Quan án xử kiện hay Xử kiện tài tình, Cái chết của bốn ông sư, Nói dối như Cuội, Cậu bé thông minh,..]; nhóm truyện kể về nhân vật chính ngốc nghếch[như Chàng ngốc đi kiện, Nàng bò tót, Làm theo vợ dặn,…]

Đặc trưng của truyện cổ tích là gì?

– Nét đặc trưng về nghệ thuật: truyện cổ tích thường sử dụng nhiều các yếu tố hư cấu, huyền huyễn,hoang đường, kì ảo.

– Nét đặc trưng về cốt truyện: một câu truyện cổ tích thường sẽ trải qua các giai đoạn với cấu trúc chung như sau: sinh ra – gặp biến cố – hóa giải được biến cố – kết cục và thường luôn là một kết thúc có hậu người tốt gặp lành người xấu gặp ác.

– Nét đặc trưng về nội dung, ý nghĩa: thường truyền tải, thể hiện ước mơ, niềm tin của nhân dân về chiến thắng cuối cùng sẽ là cái thiện thắng cái ác, cái tốt đối thắng cái xấu, sự công bằng đối thắng sự bất công.

Ý nghĩa của truyện cổ tích

Truyện cổ tích từ lâu đã là món ăn tinh thần được ưa chuộng nhất là với trẻ nhỏ: Bởi vì trong những câu chuyện cổ tích đó, bọn trẻ có thể tha hồ hình dung, suy nghĩ, tưởng tượng ra rất nhiều hình ảnh phong phú khác nhau về niềm tin, cuộc sống và những điều thần thoại, hư ảo mà người lớn đã không mấy quan tâm nhưng với trẻ nhỏ lại thật phi phàm, đáng ngưỡng mộ.

Truyện cổ tích luôn hướng đến những điều tốt đẹp, cái đẹp hoàn mỹ, ở hiền chắc chắn sẽ gặp lành, thể hiện ước mơ và khát vọng về một cuộc sống công bằng, tươi đẹp của nhân dân ta.

Truyện cổ tích còn giúp trẻ nhỏ hiểu hơn về cội nguồn dân tộc. Những câu truyện cổ tích được dân gian sáng tác và đều bắt nguồn từ lòng tự hào dân tộc. Qua đó giúp các em nhỏ hiểu thế nào là tình yêu nước, tinh thần đoàn kết của dân tộc, ghi nhớ công ơn, sự hy sinh của cha ông ta.

Một số truyện cổ tích Việt Nam được yêu thích nhất

Ăn khế trả vàng

Truyện ăn khế trả vàng là một câu chuyện rất hay, một câu truyện về đề tài gia đình, bài học đền ơn đáp nghĩa, niềm tin ở hiền sẽ gặp lành và may mắn đối với tất cả người tốt.

Câu truyện ăn khế trả vàng mang tính giáo dục cao cho trẻ nhỏ để hình thành những đức tính tốt cho cuộc sống sau này. Truyện còn muốn nhắc nhở rằng là anh em ruột thịt, trong nhà với nhau phải biết yêu thương và đùm bọc lẫn nhau đừng vì đồng tiền mà sẵn sàng làm việc tàn nhẫn với nhau.

Thạch sanh

Truyện kể về người dũng sĩ, can đảm diệt chằn tinh, diệt đại bàng cứu người bị hại, vạch mặt kẻ vong ân bội nghĩa, cướp công và chống lại quân xâm lược.

Truyện thể hiện ước mơ, khát vọng, niềm tin về đạo đức, công lý xã hội và lí tưởng nhân đạo, yêu hòa bình của nhân dân ta.

Sọ Dừa

 Hiện thực của những con người có số phận bất hạnh: họ bị khiếm khuyết, dị dạng cơ thể nhưng họ lại phải chịu thêm nỗi đau về tinh thần, chịu sự khinh thường, dè bỉu của mọi người xung quanh

Gửi gắm tất cả những ước mơ, khát vọng sống, khát khao hạnh phúc của lứa đôi, hạnh phúc gia đình êm ấm, bình dị của tất cả mọi người.

Ca ngợi tình thương yêu, đùm bọc lẫn nhau, tương thân tương ái cũng như lòng nhân ái giữa người – người trong cuộc sống.