Lấy máu ngoại vi hay lấy ven tĩnh mạch là những phương pháp dùng trong kỹ thuật tiêm truyền tĩnh mạch. Với nguyên lý dùng ống nhựa mềm đưa vào tĩnh mạch, từ đó dẫn kim vào và cố định việc đặt kim luồn tĩnh mạch đã mang lại nhiều hiệu quả cho tiêm truyền ở bệnh nhân.
Tiêm hay truyền tĩnh mạch là 1 phương pháp dẫn thuốc hay dung dịch chất lỏng vào cơ thể. Thông qua đường máu, thuốc sẽ được hấp thụ nhanh chóng hơn với việc uống. Đây được cho là phương pháp điều trị có tác dụng nhanh đồng thời mang lại hiệu quả cao cho người bệnh.
Ở kỹ thuật này, bác sĩ sẽ sử dụng một dụng cụ có tên là kim luồn ngoại vi. Một ống nhựa mềm được đưa vào tĩnh mạch rồi luồn kim qua. Thao tác này đảm bảo cho thuốc dẫn đi đến đúng vị trí xác định. Đồng thời, ống nhựa luồn vào có nhiệm vụ cố định tránh kim gây tổn thương cho mạch máu.
>>> Các tai biến có thể xảy ra khi truyền dịch
Thông thường, bác sĩ sẽ tiêm trực tiếp để tránh các bước rườm rà. Tuy nhiên với bệnh nhân cần tiêm truyền nhiều lần và thể trạng không tốt thì kim luồn ngoại vi luôn là lựa chọn tối ưu. Kỹ thuật này sẽ hạn chế số lần lấy ven, đồng thời đảm bảo khi sức khỏe bệnh nhân yếu đi không lấy được ven thì kim luồn vẫn duy trì được chức năng.
Đặc biệt, kim luồn tĩnh mạch có những ưu điểm vượt trội hơn các loại kim truyền thống. Các tai nạn ngoài ý muốn như lệch ven tổn thương mạch máu đều được hạn chế tối đa. Cùng với đó là tính tiện lợi của kim luồn ngoại vi sẽ giúp điều dưỡng có thể thực hiện tiêm truyền cho bệnh nhân nhanh chóng.
>>> Truyền dịch [đạm] có tác dụng gì với cơ thể?
- Vật liệu chế tạo kim luồn là ETFE. Chúng có tính chất như thành mỏng, không quá cứng nhưng đủ để luồn qua tĩnh mạch. Thêm vào đó ống luồn có tính đàn hồi dễ dàng thích nghi với cơ thể. Đầu kim luồn cũng khá mềm có thể điều chỉnh nên giảm tối đa tổn thương khi người bệnh cử động.
- Với đặc điểm là vật liệu sinh học qua kiểm định, kim luồn ngoại vi có thể đặt trong cơ thể người bệnh đến 72 giờ. Mũi kim được chế tác sắn nhọn nhưng không làm cho bệnh nhân đau nhức như kim truyền thống. Sau khi tiêm truyền thì vết kim cũng không lớn như kim truyền thống. Hơn nữa, những vết bầm do tổn thương tĩnh mạch cũng không xuất hiện hay lan rộng. Do hạn chế số lần đâm kim nên vấn đề nhiễm khuẩn cũng giảm thiểu.
- Kim có đầu nhọn dáng thon, giúp cho lực cản khi xâm nhập được giảm xuống. Các loại kim này được tiệt trùng và đảm bảo vô trùng, không chứa chất dư thừa. Vì vậy dùng kim luồn ngoại vi sẽ giảm ảnh hưởng đến từ môi trường do không dùng hóa chất diệt khuẩn.
- Khi sử dụng phương pháp lấy máu ngoại vi, đường kim ổn định do được đặt trong tĩnh mạch và độ đàn hồi đã cố định kim ở vị trí tốt nhất. Mỗi lần sử dụng người bệnh sẽ không bị hạn chế cử động. Điều này là một ưu điểm lớn đặc biệt với người già và các bé nhỏ. Nếu trường hợp cần truyền dài và qua nhiều ngày người bệnh sẽ không phải bất động hay chịu cảm giác tê cứng do giữ 1 tư thế.
>>> Sử dụng dịch truyền tĩnh mạch trong gây mê hồi sức
Đặt kim luồn tĩnh mạch có những ưu điểm vượt trội hơn các loại kim truyền thống
Kim luồn lấy ven tĩnh mạch được sản xuất đồng loạt. Tuy nhiên tùy vào từng trường hợp kích thước mũi kim có sự điều chỉnh. Thông thường, mũi kim sẽ dao động trong khoảng 1,4 đến 2,4 mm. Việc phân loại kích cỡ kim sẽ tiện lợi cho quản lý và sử dụng.
Để nhận biết phân loại bạn có thể dựa trên màu sắc kim. Do trong ngành y có nhiều trường hợp cấp bách nên phân biệt bằng màu sắc là cách nhanh nhất. Đồng thời, cũng là cách giảm thiểu tối đa rủi ro. Kim cỡ 24 màu vàng, cỡ 22 màu xanh, cỡ 20 màu hồng, cỡ 18 xanh lá, cỡ 16 màu xám, cỡ 14 màu gạch cua.
Việc phân loại này sẽ tiện cho bảo quản và điều phối sử dụng. Từ đó có thể quản lý số lượng lẫn nhu cầu.
>>> Sưng cục cứng sau khi truyền dịch là do đâu?
Công năng của kim luồn cũng được ứng dụng rộng rãi trong y khoa như truyền dịch, lấy ven, chọc động mạch, chọc tĩnh mạch.....
Trước khi tiến hành tiêm hay luồn kim, bác sĩ sẽ sát khuẩn tay và dụng cụ y tế. Đặc biệt trong phẫu thuật thì các dụng cụ như áo, mũ, khẩu trang, găng tay đều được sát khuẩn và đảm bảo vô trùng khi sử dụng. Sau đó đến bước chuẩn bị dụng cụ. Chuẩn bị lấy ven tĩnh mạch cần có những dụng cụ sau:
- Đĩa đựng dụng cụ thiết yếu: Bông, cồn y tế, bông tẩm cồn, kéo, bơm tiêm, dây truyền, kim luồn;
- Gối cho bệnh nhân đỡ tay, băng cá nhân, dây garo, hộp đựng chất thải y tế.
Tiến hành tiêm hay lấy máu ngoại vi cần thực hiện đầy đủ các bước để đảm bảo hiệu quả. Sau đây là 6 bước tham khảo để tiến hành đặt kim luồn tĩnh mạch cùng một số lưu ý của bác sĩ:
- Tìm kiếm chính xác vị trí ven: Khi chọn ven để tiêm hay truyền, y tá hoặc điều dưỡng sẽ ưu tiên ven to hơn. Đồng thời vị trí của ven không nằm ở vị trí gấp hay có nhu cầu cử động cao. Nếu người bệnh có bị liệt hay đang tiến hành chạy thận thì cần tránh trích vào vị trí đó. Những vị trí đã từng chích kim hay xuất hiện vết thương ngoài da cũng không nên chích lại vì sẽ dễ gây nhiễm trùng. Trong một số trường hợp, tiến hành lấy ven cần hỗ trợ thêm đèn soi tĩnh mạch.
- Tiến hành sát khuẩn sau khi tìm thấy ven: Để sát khuẩn cho bệnh nhân, y tá điều dưỡng sẽ có 2 cách để thực hiện. Một là dùng cồn sát khuẩn theo hình xoắn ốc từ trong ra ngoài sao cho bán kính đạt 5cm từ vị trí xác định ven. Cũng có thể sát khuẩn từ dưới lên, từ giữa ra ngoài, miễn đảm bảo vị trí xa nhất cách nơi tiêm 5 cm. Việc này sẽ đảm bảo không cho vi khuẩn xâm nhập khi tiêm. Đồng thời vi khuẩn trong vùng sát khuẩn cũng được ngăn chặn.
- Chọn mũi kim loại kim phù hợp: Có rất nhiều mũi kim để lựa chọn. Do vậy y tá hoặc điều dưỡng sẽ chọn mũi kim phù hợp nhất cho bệnh nhân. Kim nhỏ sẽ dùng cho mạch nhỏ. Ưu điểm của loại kim này là sắc dễ xâm nhập và ít xuất hiện chệch ven. Nhờ vậy mà người bệnh cũng hạn chế sưng phù đau nhức. Một số trường hợp khác có thể sử dụng kim to. Tuy nhiên sẽ hạn chế không dùng kiêm trên 22. Thông thường 14, 16, 18 là những kích cỡ kim phổ biến.
Trước khi tiến hành tiêm hay đặt kim luồn, bác sĩ sẽ sát khuẩn tay và dụng cụ y tế
Tư thế truyền rất quan trọng. Do sau đó bệnh nhân hạn chế di chuyển hoặc khi lấy máu cần bát động để bác sĩ rút máu nên cần chọn tư thế dễ chịu nhất. Khi chích có thể ngồi hoặc nằm tùy thời gian thao tác. Nên chọn tư thế chắc chắn có gối hay đệm lót để giảm căng thẳng. Tâm lý bệnh nhân thoải mái thì thao tác sẽ nhanh chóng và chính xác.
5.1 Tiến hành thao tác tiêm/ truyền cho bệnh nhân
- Đầu tiên, y tá hay điều dưỡng sẽ làm căng bề mặt vùng da tiến hành tiêm. Việc này giúp tạo đà và hạn chế chệch ven khi tiêm cho bệnh nhân. Lưu ý nếu bệnh nhân đã cao tuổi cần làm nhanh và dứt khoát. Do tuổi cao độ đàn hồi kém rất dễ vỡ mạch.
- Trong trường hợp người bệnh thuộc đối tượng tĩnh mạch chìm thì hãy cảm nhận ven bằng những lần ấn nhẹ. Khi đã xác định rõ vị trí tiến hành đặt kim nghiêng với da 1 góc 10 - 15 độ và thao tác chậm.
- Lưu ý ven của người già cần căng da dứt khoát và chọc kim nhanh để giảm đau đơn và nguy cơ vỡ mạch. Với em nhỏ lưu ý chọn kim nhỏ phù hợp với tĩnh mạch. Lấy máu ngoại vị cho các bé thường khó hơn nên thao tác cần uyển chuyển để tránh tổn thương hoặc kim cắm sâu quá.
- Trong trường hợp máu trào ra hãy lấy bông bịt miệng lại và dán bằng cá nhân, dùng tay ấn chặt lên vị trí đặt bông để cầm máu. Khi rút kim cần nhanh dứt khoát. Nếu bước này xuất hiện sự cố có thể làm đứt ống luồn khiến nó trôi theo dòng máu. Sơ xuất này sẽ làm tăng nguy cơ tắc nghẽn mạch máu vô cùng nguy hiểm cho bệnh nhân.
5.2 Bảo vệ vị trí tiêm truyền bằng bông và băng cá nhân
Không cho đầu kim được tiếp xúc với không khí. Hãy nhớ luôn để đầu kim được bao bảo vệ bởi lớp bông khi tiêm. Và có dán băng cá nhân sau tiêm hoặc đang truyền. Khi lấy bông ấn lên miệng vết kim chú ý chỉ cầm một mặt mặt tiếp xúc không chạm tay. Nhờ vậy sẽ hạn chế nguy cơ vi khuẩn xâm nhập.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 [phím 0 để gọi Vinmec] hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn
XEM THÊM:
Kinh nghiệm khi đặt kim luồn
Với lưu lượng bệnh nhân tại khoa Truyền nhiễm- Bệnh viện Đa Khoa Đức Giang dao động từ 80 đến 90 bệnh nhân ,thậm chí có những ngày lên tới 110 bệnh nhân thì công việc chăm sóc và điều trị cho bệnh nhân là một khối lượng công việc tương đối lớn và vất vả.Để thuận tiện cho việc đưa thuốc vào cơ thể người bệnh và chăm sóc trong điều trị thì việc đặt kim luồn để giữ Vein cho bệnh nhân là hấu như rất nhiều.Mà việc dùng kim trong bộ dây truyền để truyền cho bệnh nhân trong điều trị không phải là không có những tai biến xảy ra, có thể sẽ bị chệnh Vein do bệnh nhân cử động, làm cho việc giữ vein trở lên khó khăn.Sau nhiều năm công tác , chúng tôi thấy rằng biện pháp dùng kim luồn để lưu kim trong điều trị là 1 biện pháp an toàn và hiệu quả.
Ngoài việc thực hiện đúng các qui trình về tiêm ,truyền theo đúng qui định của Bộ và Sở Y tế, khoa Truyền nhiễm xin chia sẻ một vài kinh nghiệm trong việc đặt Vein ,lưu kim cho bệnh nhân.1. CHỌN VEIN:
- Ưu tiên các vein to, rõ, không nằm ở vị trí gập khuỷu.
- Vị trí chích vein không có vết tổn thương da, chỗ đã chích kim lâu ngày trước đó hoặc phù nề.
- Không chích ở bên chi bị liệt hoặc có cầu tay chạy thận.
- Một số bệnh nhân khó tìm thấy vein có thể sử dụng Đèn soi tĩnh mạch TDlite để hỗ trợ lấy vein chính xác hơn.
2. SÁT KHUẨN:
Có 2 cách:
- Theo hình xoắn ốc, từ trong ra ngoài, rộng ra 5cm.
- Từ dưới lên, sát khuẩn ở giữa - đi theo chỗ tiêm, sát khuẩn bên xa - gần, rộng ra 5cm.
- Đảm bảo vi khuẩn không đi từ vùng đã sát khuẩn vào vùng chưa sát khuẩn.
3. CHỌN KIM:
- Nếu có nhiều loại kim trong khoa để lựa chọn, các bạn nên chọn kim phù hợp với bệnh nhân:
+ Mạch nhỏ: chọn kim nhỏ, sắc để giúp kim vào lòng mạch dễ dàng, giảm thiểu chích trật vein, gây phù đau cho bn.
+ Mạch to: chọn kim to hơn [nhưng đừng bao giờ lấy kim quá to như 22G trở lên nhé!].
4. TƯ THẾ:
- Lót gối hoặc khối xốp chắc chắn dưới vị trí chích, có thể kê ngang tầm tay của mình sẽ giúp mình thuận tiện thao tác hơn.
- Khi chích, người điều dưỡng có thể ngồi - nhưng đừng ngồi xổm hay đứng cúi người, dễ gây mất thẩm mỹ. Lấy ghế ngồi để chích ngang giường bệnh, vừa dễ dàng thao tác, vừa tạo được thiện cảm, thân thiện hơn cho bn.
5. THAO TÁC:
- Căng da: Khi căng da, dùng ngón cái của tay không thuận để căng thẳng xuống dọc theo đường vein, không được căng lệch sang sẽ rất dễ chích trật vein.
Đối với người già, các thành mạch không còn được vững chắc như ở người trẻ, độ đàn hồi của tĩnh mạch giảm, rất dễ vỡ mạch nên khi căng da, cần căng dứt khoát.
Với những người tĩnh mạch chìm thì có thể cảm nhận vein = cách ấn nhún nhẹ nhàng, tìm cảm giác mềm, dai hoặc để giúp vein nổi lên, các bạn có thể cho bn gập duỗi khuỷu tay nhiều lần khi đã cột garrot nhằm dồn máu về vein cần chích.
- Chích kim: nên đặt kim góc độ so vs da thấp - 10 hoặc 15 độ để dễ dàng thao tác hơn, giảm nguy cơ trật vein.
Căng da, đâm kim dứt khoát.
+ Ở người già: vein mỏng manh, dễ vỡ nên khi chích, căng da dứt khoát, chích nhanh. Khi thấy máu không trào ra thì nên rút và chích lại. Nếu tiếp tục rút nòng, đẩy nòng hoặc rút kim ra vô sẽ gây vỡ mạch ngay. BN sẽ rất đau đớn.
+ Ở trẻ em: dùng kim thật nhỏ vì mạch của con nít cũng rất mỏng manh. Khi chích, đặt góc độ thật thấp, có thể gần ngang bằng mặt da, đẩy dứt khoát nhưng không quá nhanh, kim sẽ dễ đi lệch hoặc quá sâu vào phần thịt phía dưới thì rút ra kiểm tra sẽ không thấy có máu. Tuy nhiên, trước lúc chích cho bé, bạn hãy sát khuẩn thật kỹ, tìm vein thật kỹ, để xác định đúng hướng đi của kim khi chích vào, nhằm giảm nguy cơ hư vein cho bé.
- Thấy máu trào ra rồi, nên cố định đầu kim thật kỹ để khi rút nòng, kim không bị tuột ra. Có thể cố định bằng băng keo cá nhân hoặc 1 miếng gòn vô khuẩn rồi dán bằng urgo.
- RÚT NÒNG KIM: Rút ra hẳn, không rút rồi lại đẩy vào! Do nòng kim là nòng sắt, đẩy vào rút ra có thể làm đứt đoạn ống kim luồn, và nó sẽ trôi theo dòng máu, có thể gây ra tắc mạch.
* Lưu ý: Nếu rút không khéo, có thể khiến máu văng ra xung quanh, chảy tứ tung ra sàn, ra giường, để tránh điều này, các bạn nên ước lượng vị trí đầu kim, dùng 3 ngón tay chặn đè chặt ở vị trí đó - không cần thiết phải đè quá chặt đâu, chỉ cần vừa đủ nhằm giữ máu không tiếp tục chảy ra là được. Sau đó, tay còn lại rút nòng ra, tránh để máu dính trên nòng văng lung tung. Rút nòng xong, gắn nối với dây dịch truyền rồi mới thả 3 ngón giữ ra.
6. CỐ ĐỊNH:
- Che đầu kim bằng băng keo cá nhân. Cố định chắc 2 cánh bướm.
- Cố định vững chắc giữ cho kim không bị tuột và tránh vi khuẩn xâm nhập vào chỗ tiêm.
- Có thể cố định như trong hình hoặc dán làm sao cho gọn, đẹp mà không dễ bung.
- Nếu có dây dịch truyền, nhằm giữ cho dây không cọ sát vào da gây tổn thương, các bạn có thể lấy 1 miếng băng keo cuộn [urgo], đặt lên dây dịch truyền, bóp sao cho dây dịch nằm gọn trong miếng băng keo đó rồi dán 2 cánh thừa còn lại lên tay bn thì vừa chắc lại vừa không bị cọ xát.
* Chú ý:
- Hãy chuẩn bị các dụng cụ thật kỹ càng để tránh lúng túng khi đang làm.
- Hãy tự tin vào thao tác của mình.
- Tập trung thật tốt vào đôi tay của mình - thao tác thật chuẩn.
- - Hộp gòn vô trùng có thể dùng tay bốc gòn, nhưng bốc viên nào, gọn viên ấy, không được nắm viên gòn trong lòng bàn tay, mà chỉ được cầm gòn ở một mặt và cầm chắc bằng 2 - 3 ngón tay, sát khuẩn bằng mặt vô khuẩn còn lại.
- Để tránh bị băng keo dính, bạn có thể tháo găng sau khi cố định đầu kim rồi tiếp tục cố định cánh bướm và đuôi kim.
Ngày đăng: 16/12/2019
Kích thước font In ấn
Bình luận chia sẻ
Bài viết mới nhất
Tổ chức khám sức khỏe định kỳ năm 2022 đối với cán bộ thuộc diện Ban thường vụ Thành ủy quản lý 26/05/2022 / benhvienducgiang Từ ngày 24-26/5/2022 tại Hội trường tầng 2, Bệnh viện đa khoa Đức Giang tổ chức khám sức khỏe định kỳ cho 151 cán bộ thuộc diện Ban Thường vụ Thành ủy quản lý là Cán bộ Ban thường vụ Thành ủy đương chức và nghỉ hưu; Cán bộ lão thành
Các biện pháp hiệu quả Phòng, chống tăng huyết áp 24/05/2022 / benhvienducgiang Hiện nay, tình trạng tăng huyết áp là phổ biến và ngày càng gia tăng trên thế giới và ở Việt Nam. Bất kỳ ai cũng có nguy cơ bị tăng huyết áp, kể cả trẻ em và người trẻ tuổi. Tăng huyết áp là nguy cơ hàng đầu gây ra biến cố và
Tập huấn "Xây dựng và triển khai đề án cải tiến chất lượng" 24/05/2022 / benhvienducgiang Chiều ngày 21/5/2022 tại Hội trường 2 bệnh viện đã tổ chức lớp tập huấn: "Xây dựng và triển khai đề án cải tiến chất lượng" với sự tham gia của cán bộ nhân viên bệnh viện và các đơn vị thuộc Sở y tế Hà Nội. Đây là một trong những hoạt
Hướng dẫn chăm sóc cho bệnh nhân sau nội soi khí phế quản 24/05/2022 / benhvienducgiang Nội soi phế quản là gì? Nội soi phế quản là một thủ thuật dùng một ống mà qua đó có thể nhìn và đánh giá phổi cũng như đường hô hấp của bệnh nhân bao gồm thanh quản, dây thanh âm, khí quản và các nhánh phế quản.Nội soi phế quản
Thư ngỏ: hỗ trợ, ủng hộ kinh phí, cơ sở vật chất khu vui chơi dành cho trẻ em đến khám và điều trị tại BVĐK Đức Giang 24/05/2022 / benhvienducgiang "Trẻ em như búp trên cành" Với mong muốn mang lại niềm vui cho các em bệnh nhi,thể hiện sự quan tâm của cộng đồng xã hội tới việc chăm sóc thế hệ mầm non tương lai đất nước, Bệnh viện đa khoa Đức Giang kêu gọi sự hỗ trợ,ủng hộ kinh
Tin đã đăng
Thư ngỏ: hỗ trợ, ủng hộ kinh phí, cơ sở vật chất khu vui chơi dành cho trẻ em đến khám và điều trị tại BVĐK Đức Giang 24/05/2022 Bệnh nhân Sốc nhiễm khuẩn, suy đa tạng được cấp cứu thành công 22/05/2022 Bệnh viện Đa khoa Đức Giang tổ chức lễ kỷ niệm ngày Công tác xã hội Việt Nam 25/3/2022 19/05/2022