Soạn bài lớp 8: Nói giảm, nói tránh được VnDoc sưu tầm và giới thiệu với các bạn để tham khảo giúp các bạn học sinh nắm rõ kiến thức về nói giảm nói tránh, một số cách nói giảm nói tránh trong văn bản và sinh hoạt thường ngày để từ đó học tập tốt môn Ngữ Văn lớp 8 chuẩn bị cho bài giảng sắp tới đây của mình.
NÓI GIẢM NÓI TRÁNH
- KIẾN THỨC CƠ BẢN
1. Thế nào là nói giảm nói tránh
Nói giảm nói tránh là biện pháp tu từ dùng cách biểu đạt tế nhị, uyển chuyển, tránh gây cảm giác quá buồn đau, ghê sợ, nặng nề, tránh thổ tục, thiếu văn hóa.
Ví dụ:
Nguyễn Khuyến khóc người bạn già của mình:
Bác Dương thôi đã thôi rồi Nước mây man mác ngậm ngùi lòng ta
"Thôi đã thôi rồi" thông báo một cái tin đột ngột, đau buồn, đồng thời cũng là một lời kêu tuyệt vọng trước định mệnh phũ phàng.
Khi biểu thị thái độ nhã nhặn, tránh thô tục, thiếu lịch sự, người sử dụng ngôn ngữ cũng thường dùng cách nói tránh.
Ví dụ:
Cháu nhà tôi học chưa được khá
"Chưa được khá" được dùng thay cho "học kém".
2. Các cách nói giảm nói tránh
Trong hoạt động giao tiếp, người sử dụng ngôn ngữ thường dùng các từ đồng nghĩa để nói giảm nói tránh. Các từ Hán Việt thường được dùng trong trường hợp này để tránh gây những ấn tượng cụ thể. Ví dụ:
Thường nói:
- Tử thi, thi hài
- Chiến sĩ
- Còn nhiều tồn tại cần khắc phục
Không nói:
- Xác chết
- Lính
- Yếu kém
- Dùng cách phủ định từ ở mặt tích cực trong cặp từ trái nghĩa:
Ví dụ:
- "Chị ấy xấu" có thể thay bằng "Chị ấy không đẹp lắm".
- "Anh ấy hát dở" có thể thay bằng "Anh ấy hát chưa hay"
Dùng cách nói trống:
Ví dụ: "Ông ấy sắp chết" có thể thay bằng " Ông ấy chỉ... nay mai thôi"
II. RÈN LUYỆN KỸ NĂNG
1. Thay các từ gạch chân bằng các từ đồng nghĩa để thể hiện cách nói giảm nói tránh trong các câu sau:
- Chiếc áo của cậu xấu quá.
- Canh nấu quá mặn.
- Đây là lớp học của trẻ bị mù mắt, còn kia là lớp học dành cho trẻ bị điếc tai.
- Ông tôi làm gác cổng ở trường.
Gợi ý:
Có thể lựa chọn trong các cách nói sau đây để thay cho những từ gạch chân: không đẹp lắm, chưa được ngọt, khiếm thị, khiếm thính, bảo vệ.
2. Hãy tìm và phân tích biện pháp nói giảm nói tránh trong các trường hợp sau:
- Nửa chừng xưa thoắt gẫy cành thiên hương.
[Nguyễn Du]
b.
Bỗng lèo chớp đỏ Thôi rồi, Lượm ơi.
[Tố Hữu]
- Thầy cô Pha chỉ chê có mỗi một câu: "Phải cái nhà nó khí thanh bạch" thì mẹ cô Pha kêu lên rằng: "Chao ôi, thầy nó chỉ nghĩ lẩn thẩn sự đời. Nghèo thì càng dễ ở với nhau. Tôi chỉ thích những nơi cũng tiềm tiệm như mình".
[Tô Hoài]
d.
Ông mất năm nao? Ngày độc lập Buồm cao đỏ sóng bóng cờ sao Bà về năm đói làng treo lưới Biển động, Hòn Me giặc bắn vào.
[Tố Hữu]
e.
Bác đã lên đường theo tổ tiên Mác - Lênin, thế giới người hiền.
[Tố Hữu]
Gợi ý:
- Gẫy cành thiên hương nói về cái chết
- Thôi rồi sự hy sinh
- Thanh bạch, tiềm tiệm cái nghèo
- Mất, về cái chết
- Lên đường theo tổ tiên cái chết
3. Tìm trong văn học 3 ví dụ về nói giảm nói tránh.
Gợi ý:
Mẫu:
Người nằm dưới đất ai ai đó... Giang hồ mê chơi quên quê hương
[Tản Đà]
Mời các bạn tham khảo tài liệu liên quan
Dưới đây là bài soạn Nói giảm nói tránh bản rút gọn nếu bạn muốn xem hãy kích vào đây Soạn văn 8: Nói giảm nói tránh
Ngoài đề cương ôn tập chúng tôi còn sưu tập rất nhiều tài liệu học kì 1 lớp 8 từ tất cả các trường THCS trên toàn quốc của tất cả các môn Toán, Văn, Anh, Lý, Hóa, Sinh. Hy vọng rằng tài liệu lớp 8 này sẽ giúp ích trong việc ôn tập và rèn luyện thêm kiến thức ở nhà. Chúc các bạn học tốt và đạt kết quả cao trong kì thi sắp tới
Qua bài học các em hiểu được nói giảm nói tránh và biết sử dụng các biện pháp nói giảm nói tránh trong cuộc sống.
1. Tóm tắt nội dung
- Nói giảm nói trảnh là một biện pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị tránh gây cảm giác đau buồn, thiếu lịch sự.
2. Soạn bài Nói giảm nói tránh
Câu 1. Điền các từ ngữ nói giảm nói tránh sau đây vào chỗ trống l...l: đi nghỉ, khiếm thị, chia tay nhau, có tuổi, đi bước nữa.
- Khuya rồi, mời bà l...l
- Cha mẹ em l...l từ ngày em còn rất hé, em về ở với bà ngoại.
- Đây là lớp học dành cho trẻ em l...l.
- Mẹ đã l...l rồi, nên chú ý giữ gìn sức khoẻ.
- Cha nó mất, mẹ nó l...l, nên chú nó rất thương nó.
- a] Khuya rồi, mời bà [đi nghỉ].
- b] Cha mẹ em [chia tay nhau] từ ngày em còn rất bé, em về ở với bà ngoại.
- c] Đây là lớp học dành cho trẻ em [khiếm thị].
- d] Mẹ đã [có tuổi] rồi, nên chú ý giữ gìn sức khoẻ.
- e] Cha nó mất, mẹ nó [đi bước nữa], nên chú nó rất thương nó.
Câu 2. Trong mỗi cặp câu dưới đây, câu nào có sử dụng cách nói giảm nói tránh?
a1] Anh phải hoà nhã với hạn hè!
a2] Anh nên hoà nhã với hạn hè!
b1] Anh ra khỏi phòng tôi ngay!
b2] Anh không nên ở đây nữa!
c1] Xin đừng hút thuốc trong phòng!
c2] Cấm hút thuốc trong phòng!
d1] Nó nói như thế là thiếu thiện chí.
d2] Nó nói như thế là ác ý.
e1] Hôm qua em hỗn với anh, em xin anh thứ lỗi.
e2] Hôm qua em có lỗi với anh, em xin anh thứ lỗi.
- Các câu có sử dụng cách nói giảm nói tránh: [a2], [b2], [C1], [d1], [e2]. Những câu còn lại không sử dụng cách nói giảm nói tránh.
Câu 3. Khi chê trách một điều gì, để người nghe dễ tiếp nhận, ta thường nói giảm nói tránh bằng cách phủ định điều ngược lại với nội dung đánh giá. Chẳng hạn, đáng lẽ phải nói “Bài thơ của anh dở lắm’’ thì lại bảo “Bài thơ của anh chưa được hay lắm’’. Hãy vận dụng cách nói giảm nói tránh như thế để đặt năm câu đánh giá trong những trường hợp khác nhau.
- Cô ấy không được đẹp lắm.
- Anh hát chưa được tốt lắm.
- Có vẻ dạo này cậu không được siêng cho lắm.
- Về môn Toán, em cần phải cố gắng nhiều đấy.
- Thằng út nhà bác cần phải được dạy dỗ thêm.
Câu 4. Việc sử dụng cách nói giảm nói tránh là tuỳ thuộc vào tình huống giao tiếp. Trong trường hợp nào thì không nên dùng cách nói giảm nói tránh?
- Không nên dùng cách nói giảm nói tránh trong trường hợp buộc phải nói đúng mức độ sự thật hoặc cần thiết phải nói thẳng.
Để chuẩn bị cho bài học được tốt hơn và nắm bài kĩ hơn các em tham khảo bài giảng Nói giảm nói tránh.
3. Hỏi đáp về bài Nói giảm nói tránh
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.