Vận tốc vũ trụ cấp 1 hay tốc độ vũ trụ cấp 1 là tốc độ một vật cần có để nó chuyển động theo quỹ đạo tròn gần bề mặt của một hành tinh hay thiên thể chủ. Nó cũng là tốc độ tối thiểu của một vệ tinh phải có để không bị rơi xuống bề mặt thiên thể chủ. Nguyên nhân giúp vệ tinh đó tiếp tục chuyển động trên quỹ đạo mà không rơi vào bề mặt hành tinh chính là sự cân bằng giữa lực hấp dẫn và lực quán tính li tâm do vật chuyển động tròn có được. Một cách nói khác, khi xét hệ qui chiếu gắn với thiên thể chủ, lực hấp dẫn đóng vai trò là lực hướng tâm giúp vật chuyển động tròn.
Từ điều kiện lực hấp dẫn bằng lực quán tính ly tâm, ta suy ra:
Ở đây:
- v là tốc độ bay trên quỹ đạo của vật thể
- m là khối lượng vật thể
- g là gia tốc trọng trường gây ra bởi thiên thể chủ gần bề mặt
- R là bán kính thiên thể chủ
Với Trái Đất thì vận tốc vũ trụ cấp 1 xấp xỉ bằng 7,9 km/s:
Chú ý, gia tốc trọng trường g có thể được tính theo công thức của Newton:
~ 9.806m/s2
với G là hằng số hấp dẫn và M là khối lượng thiên thể chủ.
Những vật chuyển động với tốc độ lớn hơn tốc độ vũ trụ cấp 1 nhưng nhỏ hơn tốc độ vũ trụ cấp 2 cũng vẫn sẽ chuyển động quanh hành tinh nhưng với quỹ đạo hình elip.
Các định luật bảo toàn là những định luật tổng quát nhất của thiên nhiên. Tư tưởng bảo toàn và các định luật bảo toàn chiếm một vị trí trọng yếu trong vật lý học. Chúng đã trở thành cơ sở không thể thiếu được của mọi lý thuyết vật lý đồng thời chúng cho phép giải quyết một cách chính xác nhiều vấn đề cụ thể trong nhiều lĩnh vực khoa học và kỹ thuật. Các định luật bảo toàn có ý nghĩa đặc biệt trong trường hợp cần nghiên cứu những quá trình diễn ra trong các vật thể mà chưa biết mối quan hệ nội tại giữa các quá trình ấy. Lúc này các định luật bảo toàn là những phương pháp thâm nhập vào những qui luật cấu trúc vật chất. Các định luật bảo toàn đưa ra một phương pháp giải bài toán cơ học rất hữu hiệu, bổ sung cho phương pháp động lực và là phương pháp duy nhất để giải bài toán cơ khi chưa biết rõ các lực tác dụng. Định luật bảo toàn và chuyển hoá năng lượng có tầm quan trọng đặc biệt đối với vật lý học. Nó có tính tổng quát hơn các định luật Newton vì nó gắn liền với tính chất của không gian và thời gian. Nó được tổng quát hoá từ các hiện tượng các định luật vận động của tự nhiên. Nó hoàn toàn độc lập với các định luật Newton. Đối với giáo viên vật lý, việc nghiên cứu quá trình hình thành và phát triển của định luật bảo toàn và chuyển hoá năng lượng, nắm vững nội dung các định luật bảo toàn năng lượng trong các lĩnh vực khác nhau của vật lý học sẽ giúp việc nghiên cứu và giảng dạy vật lý học đựơc sâu sắc và chính xác.
Biển báo tốc độ tối thiểu thường được bố trí tại những khu vực yêu cầu lưu thông xe ở tốc độ cao. Điều này sẽ giúp các xe di chuyển thuận lợi và nhanh chóng hơn. Nếu vi phạm chỉ dẫn tại biển báo này, người điều khiển phương tiện có thể bị phạt hành chính.
1. Biển báo tốc độ tối thiểu có đặc điểm gì? Ý nghĩa ra sao?
Theo Quy chuẩn 41:2019/BGTVT, biển báo tốc độ tối thiểu cho phép được ký hiệu là R.306. Biển này là có dạng hình tròn, nền màu xanh dương và chính giữa biển là số ghi tốc độ tối thiểu màu trắng.
Đây cũng là một trong các biển báo giao thông của nhóm biển hiệu lệnh với tác dụng báo hiệu cho người tham gia giao thông biết các điều bắt buộc phải chấp hành.
Biển báo R.306 được sử dụng trên đường giao thông để báo tốc độ tối thiểu cho phép các xe cơ giới chạy. Con số được ghi trên biển báo tốc độ tối thiểu cho phép tính bằng km/h.
Biển báo tốc độ tối thiểu có hiệu lực bắt buộc đối với các loại xe cơ giới vận hành với tốc độ không nhỏ hơn trị số ghi trên biển trong điều kiện thuận lợi và an toàn. Các loại xe có tốc độ tối đa theo quy định của nhà sản xuất không đạt tốc độ tối thiểu cho phép thì không được phép đi vào đoạn đường có cắm biển R.306.
Như vậy, chỉ cần nhìn vào con số trên biển báo, người tham gia giao thông sẽ biết tốc độ chạy xe mà mình cần tuân thủ là bao nhiêu.
Ví dụ giữa biển báo R.306 có số 60 màu trắng, người điều khiển phương tiện phải chạy xe với tốc độ bằng hoặc lớn hơn 60km/h nếu không muốn bị xử phạt hành chính trong lĩnh vực giao thông.
Biển báo tốc độ tối thiểu cho phép chỉ áp dụng với những đoạn đường cần nâng cao năng lực thông xe, ở ngoài khu đông dân cư, xe chạy với tốc độ cao.
2. Biển báo tốc độ tối thiểu có hiệu lực đến đâu?
Biển báo tốc độ tối thiểu là một biển báo thuộc nhóm biển hiệu lệnh nên nó có giá trị trên các làn đường theo chiều xe chạy.
Biển báo tốc độ tối thiểu cho phép có hiệu lực bắt đầu từ vị trí đặt biển cho đến một trong các vị trí sau:
[1] Vị đặt biển báo R.307 “Biển báo hết đoạn đường hạn chế tốc độ tối thiểu”.
Biển này có đặc điểm tương tự biển R.306 nhưng có thêm dấu gạch chéo từ trên xuống để thể hiện việc bỏ dừng quy định về tốc độ tối thiểu trên đoạn đường tiếp theo.
Kể từ vị đặt biển báo R.307, các xe được phép chạy chậm hơn tốc độ ghi nhận trên biến báo tốc độ tổi thiểu trước đó nhưng không được gây cản trở các xe khác.
[2] Vị đặt biển báo DP.135 “Hết tất cả các lệnh cấm”.
Biển này có dạng hình tròn, viền xanh dương, nền màu trắng với 05 đường gạch chéo song song.
Biển này đặt cuối đoạn đường có nhiều biển để báo các biển đó cùng hết hiệu lực cấm tại vị trí đặt biển báo DP.135.
Kể từ vị trí đặt biển DP.135, người tham gia giao thông có thể chạy xe chậm hơn tốc độ tối thiểu cho phép trước đó nhưng không được gây cản trở đối với các xe khác đang lưu thông.
[3] Vị trí nút giao mà không có biển báo nhắc lại.
Biển báo hiệu lệnh khi đi qua nút giao phải được nhắc lại đặt phía sau nút giao theo hướng đường đang có biển này.
Do đó, nếu không có biển báo nhắc lại tại nút giao thì biển hiệu lệnh tốc độ tối thiểu cho phép cũng sẽ hết hiệu lực. Các phương tiện được phép chạy với tốc độ thấp hơn.
3. Đi chậm hơn tốc độ tổi thiểu cho phép phạt bao nhiêu tiền?
Biển báo tốc độ tối thiểu là biển báo hiệu lệnh buộc người tham gia giao thông phải tuân thủ. Trường hợp cố tình vi phạm, tùy vào phương tiện vi phạm mà người tham gia giao thông sẽ bị phạt với các mức khác nhau.
Cụ thể Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông quy định về mức phạt trong trường hợp này như sau:
Phương tiện
Mức phạt lỗi Điều khiển xe chạy dưới tốc độ tối thiểu trên những đoạn đường bộ có quy định tốc độ tối thiểu cho phép
Căn cứ
Ô tô
800.000 - 1.000.000 đồng
Điểm s khoản 3 Điều 5 Nghị định 100/2019/NĐ-CP
Xe máy, xe máy điện
100.000 - 200.000 đồng
Điểm q khoản 1 Điều 6 Nghị định 100/2019/NĐ-CP
Máy kéo, xe máy chuyên dùng
400.000 - 600.000 đồng
Điểm i khoản 3 Điều 7 Nghị định 100/2019/NĐ-CP
4. Chạy xe chậm hơn tốc độ tối thiểu gây tai nạn, bị xử lý thế nào?
Theo Nghị định 100/2019/NĐ-CP, được sửa bởi Nghị định 123/2021/NĐ-CP, trường hợp chạy xe chậm hơn tốc độ tối thiểu cho phép sẽ bị phạt tiền. Tuy nhiên, nếu vi phạm lỗi trên mà gây ra tai nạn giao thông, ngoài việc bị phạt tiền, người điều khiển phương tiện còn có thể bị tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ 02 - 04 tháng.
Nghiêm trọng hơn, nếu vụ việc tai nạn làm chết người hoặc thiệt hại nghiêm trọng về sức khỏe, tài sản của người khác thì người điều khiển phương tiện sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ được quy định tại Điều 260 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017.
Mức phạt cao nhất đối với tội này có thể lên đến 15 năm tù. Ngoài ra còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.