“Truyền kì mạn lục” của Nguyễn Dữ được coi là áng thiên cổ kì bút, là áng văn kiệt tác của bậc đại gia. Bên cạnh “Chuyện người con gái Nam Xương” thì tác phẩm “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” cũng phê phán hiện thực xã hội sâu sắc đồng thời ca ngợi vẻ đẹp thanh cao của người đương thời. Ở bài viết này, chúng ta sẽ cùng Thầy Phạm Hữu Cường [giáo viên môn Ngữ văn tại Hệ thống Giáo dục HOCMAI] tìm hiểu về văn bản “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên.
TOPCLASS10 – GIẢI PHÁP HỌC TẬP TOÀN DIỆN DÀNH CHO 2K8
✅ Chuyển cấp nhẹ nhàng, chinh phục mọi bộ SGK - Bứt phá điểm 9,10
✅ Mô hình học tập 4 bước toàn diện: HỌC - LUYỆN - HỎI - KIỂM TRA
✅ Đội ngũ giáo viên luyện thi hàng đầu 16+ năm kinh nghiệm
✅ Dịch vụ hỗ trợ học tập đồng hành xuyên suốt quá trình học tập
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
- Nguyễn Dữ [?-?] quê huyện Trường Tân nay là Thanh Miện, Hải Dương.
- Ông là học trò của Tuyết Giang Phu Tử Nguyễn Bỉnh Khiêm.
- Ông sống vài thế kỉ thứ XVI, ông học rộng, tài cao chỉ làm quan một năm rồi về quê nuôi mẹ già và viết sách.
- Sáng tác của ông thể hiện cái nhìn tích cực đối với văn học dân gian.
2. Thể loại truyện truyền kì:
Là một thể loại văn xuôi tự sự mang đậm yếu tố kì ảo, hoang đường nhưng cũng đậm chất hiện thực, phản ánh khát vọng phá bỏ bất công ngang trái.
3. Truyền kì mạn lục
- Viết vào thế kỉ XVI, bằng chữ Hán
- Gồm 20 truyện, đề tài phong phú, khai thác từ các truyện cổ dân gian, dã sử, truyền thuyết Việt Nam.
- Được coi là “Thiên cổ kì bút”
4. Chuyện chức phán sự đền Tản Viên
Tác phẩm có bố cục 4 phần:
- Phần 1: Từ đầu đến “không cần gì cả”: giới thiệu nhân vật Ngô Tử Văn và việc đốt đền.
- Phần 2: Tiếp đến “khó lòng thoát nạn”: Ngô Tử Văn gặp Bách hộ Thôi và Thổ công.
- Phần 3: Tiếp đến “không bệnh mà mất”: Ngô Tử Văn xuống Minh ty.
- Phần 4: Còn lại: Cuộc gặp gỡ giữa quan phán sự với người quen và lời bình cuối truyện.
II. Tìm hiểu văn bản
1. Nội dung
a. Nhân vật Ngô Tử Văn
-Tác giả giới thiệu nhân vật Ngô Tử Văn: trực tiếp tên họ, quê quán, tính tình.
-Ngô Tử Văn đốt đền vì tức giận, không chịu được cảnh yêu tà tác oai tác quái hại dân. => Thể hiện tính tình khẳng khái, cương trực, dũng cảm của kẻ sĩ vì dân trừ hại, tinh thần dân tộc mạnh mẽ.
-Ngô Tử Văn làm cẩn trọng, công khai, quyết liệt => Tự tin vào hành động chính nghĩa và thái độ chân thành mong được trời đồng tình, ủng hộ.
b. Ngô Tử Văn gặp Bách hộ Thôi và Thổ công.
-Ngô Tử Văn bị tướng giặc làm cho nóng sốt nhưng vẫn mặc kệ, ngồi ngất ngưởng tự nhiên => Tự tin vào việc mình làm, coi thường tướng giặc.
c. Ngô Tử Văn xuống Minh ty.
-Ngô Tử Văn trước cảnh địa ngục không hề khiếp sợ và một mực kêu oan
-Ngô Tử Văn trước phiên tòa tâu trình đầu đuôi
\=> Ngô Tử Văn được Diêm Vương khẳng định công lao và sai lính đưa về nhà, tướng giặc bị trị tội.
\=> Ngô Tử Văn là người dũng cảm, kiên cường
d. Cuộc gặp gỡ giữa quan phán sự với người quen và lời bình cuối truyện.
-Ngô Tử Văn nhận chức Phán sự đền Tản Viên => Hình ảnh kẻ sĩ nước Việt có tinh thần dân tộc, đấu tranh triệt để với cái xấu, cái ác để bảo vệ nhân dân, bảo vệ chính nghĩa.
-Lời bình ở cuối truyện đề cao bản lĩnh của kẻ sĩ: Sự cứng cỏi, lòng can đảm trước cái xấu, cái ác và ca ngợi người cương trực quyết đoán.
Soạn bài Tản Viên từ Phán sự lục [Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên - Nguyễn Dữ], dành cho học sinh lớp 10, để kết nối tri thức với cuộc sống
Soạn bài Tản Viên từ Phán sự lục theo phong cách ngắn nhất
- Trước khi đọc văn bản
1. Bạn thích đọc những câu chuyện kỳ ảo không? Tại sao? Học sinh sẽ trả lời dựa trên cảm nhận cá nhân. * Gợi ý: Có. Vì kỳ ảo là cánh cửa dẫn dắt người đọc vào thế giới huyền bí, bí ẩn của trí tưởng tượng hoặc những giấc mơ không thực tế. Nó mang đến trải nghiệm mới mẻ, giúp ta nhìn nhận cuộc sống sâu sắc hơn. 2. Khi gặp phải sự bất công trong cuộc sống hàng ngày, bạn cảm thấy như thế nào và mong muốn điều gì? Học sinh sẽ trả lời dựa trên cảm nhận cá nhân. * Gợi ý: Trong cuộc sống hàng ngày, khi gặp phải sự bất công, tôi cảm thấy phẫn nộ, tức giận và muốn thay đổi tình thế đó bằng cách đấu tranh vì công bằng và quyền lợi của mình cũng như của những người khác.
II. Trong văn bản
1. Chú ý phần giới thiệu về nhân vật Tử Văn * Trả lời: - Họ tên: Ngô Tử Văn. - Quê quán: Yên Dũng, Lạng Giang. - Tính cách: khảng khái, nóng nảy, không chịu sự gian dối. 2. Tử Văn cảm thấy thế nào khi nghe câu chuyện của Thổ công? * Trả lời: Sau khi nghe câu chuyện của Thổ Công, Tử Văn cảm thấy bất ngờ và tức giận. Ông lo lắng về mối nguy từ tên thần hung ác. 3. Dự đoán cuộc đấu tranh của Tử Văn ở cõi âm sẽ kết thúc như thế nào? Học sinh tự suy luận. * Gợi ý: Cuộc đấu tranh của Tử Văn ở cõi âm sẽ gặp nhiều khó khăn, nhưng cuối cùng sẽ thắng lợi nhờ sự kiên định và chính nghĩa. 4. Sự việc nào làm thay đổi tình thế của cuộc xử án? * Trả lời: Tử Văn đã đối mặt với Diêm Vương một cách kiên cường, không chấp nhận sự bất công. 5. Kết quả cuộc đấu tranh của Tử Văn có khớp với dự đoán của bạn không? Học sinh sẽ đánh giá lại dự đoán của mình. * Gợi ý: Với lòng dũng cảm và quyết tâm, Tử Văn đã chiến thắng. - Ông giải quyết vấn đề, mang lại sự yên bình cho dân làng. - Đánh bại thần hung phương Bắc, làm sáng tỏ sự oan uổng và phục hồi danh tiếng cho thần Thổ Việt. - Tử Văn được mời vào chức Phán sự đền Tản Viên, trở thành người gìn giữ công bằng và thi hành luật pháp. 6. Tại sao Tử Văn chấp nhận chức Phán sự đền Tản Viên? * Trả lời: Tử Văn là người kiên cường, không chấp nhận sự bất công. - Đây là phần thưởng xứng đáng, là nguồn cảm hứng cho người khác. - Ông muốn khích lệ mọi người đấu tranh cho công bằng và chính nghĩa. 7. Ai là người viết lời bình? Nội dung chính là gì? * Trả lời: Lời bình được viết bởi tác giả. - Nó chứa đựng tinh thần kiên cường của kẻ sĩ, luôn đấu tranh cho sự chân chính và công bằng. Chỉ có sự dũng cảm mới thuyết phục được mọi người.
III. Trả lời câu hỏi
1. Định rõ người kể trong Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên. Thông tin nào về Tử Văn giúp ta hiểu về tính cách của anh? * Trả lời: - Người kể: tác giả, sử dụng góc nhìn thứ ba toàn diện. - Mô tả về Tử Văn: 'người có tính khảng khái, dứt khoát, không dung thứ cho sự tà ác, được dân bản địa kính trọng vì tính cương trực'.
2. Liệt kê các sự kiện chủ yếu của truyện. Các sự kiện này được thể hiện theo trình tự nào?* Trả lời:3. Tóm tắt sự tiến triển của vụ án. Điều gì góp phần vào chiến thắng của Tử Văn? Yếu tố nào quyết định chiến thắng ấy?* Trả lời:
Soạn bài Tản Viên từ Phán sự lục [Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên - Nguyễn Dữ], Ngữ văn 10, Kết nối tri thức với cuộc sống
4. Nhân vật Tử Văn được tạo dựng chủ yếu qua điều gì? Hãy phân tích một số điểm đặc biệt, từ đó đưa ra nhận định về tính cách của nhân vật này. * Trả lời: - Tử Văn được tạo hình chủ yếu qua: + Tính cách: 'mạnh mẽ, dứt khoát, không dung thứ cho sự ác'.
5. Mô tả sáng tạo về việc người đi đường gặp Tử Văn ngồi trên 'xe quan Phán sự' và việc người đời sau truyền nhau về 'nhà quan Phán sự', tác giả muốn nhấn mạnh điều gì?* Trả lời:6. Thế giới thần linh, ma quỷ trong truyện là kết quả của sự tưởng tượng sáng tạo của Nguyễn Dữ. Khám phá thế giới đó, bạn hiểu thêm về chủ đề của tác phẩm?* Trả lời:7. Trình bày quan niệm về kẻ sĩ trong lời bình cuối truyện. Bạn đồng tình với quan niệm đó không? Tại sao?* Gợi ý
IV. Kết nối đọc - viết
Viết đoạn văn [khoảng 150 từ] phân tích một yếu tố tạo nên sức hấp dẫn của câu chuyện trong 'Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên'. Trong 'Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên', Nguyễn Dữ đã sử dụng yếu tố tưởng tượng để thể hiện chủ đề, tư tưởng của tác phẩm. Tác giả đã sử dụng tưởng tượng để phản ánh bức tranh xã hội hiện thời, về sự đạo đức của những người nắm quyền, những kẻ tham lam đã tạo điều kiện cho sự xấu xa, ác ôn để làm rối loạn, làm phiền phức cuộc sống của những người dân thiện lương. Trên thế gian, quan thần Thổ công bị tên cường quyền lợi dụng để đẩy lui, những ngôi đền miếu xung quanh vì lợi ích cá nhân mà hỗ trợ sự phát triển của ác thế. Dưới âm phủ, Diêm Vương và Phán quan đại diện cũng bị mù tai, không thấy rõ điều không công bằng. Thực chất, tác giả sử dụng tưởng tượng để mô tả bản chất của xã hội hiện thực, chỉ trích sự dối trá, bất công của xã hội và thể hiện lòng tin của nhân dân vào những nhân tài như Ngô Tử Văn.
Chắc chắn văn bản Tản Viên từ Phán sự lục [Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên - Nguyễn Dữ] đã để lại cho tôi rất nhiều ấn tượng về nhân vật Ngô Tử Văn. Ngoài ra, bạn có thể tìm hiểu thêm về Chữ người tử tù [Nguyễn Tuân].
Các bài soạn văn mẫu lớp 10 khác theo chương trình học: - Soạn bài Chữ người tử tù [Nguyễn Tuân] Ngữ văn lớp 10, Kết nối tri thức với cuộc sống - Soạn bài Sử dụng từ Hán Việt, Ngữ văn lớp 10, Kết nối tri thức với cuộc sống
Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc và tăng trải nghiệm khách hàng.
Người kể chuyện trong Chuyện chức phán sự đền Tản Viên là ai?
3.1 Câu 1 trang 20 SGK Văn 10/1 Kết nối tri thức Xác định người kể chuyện trong Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên. Những lời kể nào giúp bạn có được sự hình dung ban đầu về tính cách của nhân vật Tử Văn? - Tác giả đã chọn sử dụng ngôi thứ ba để kể chuyện. Người kể chuyện lúc này chính là tác giả Nguyễn Dữ.
Chức phán sự đền Tản Viên là gì?
“Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” là một trong những truyện đặc sắc trong “Truyền kì mạn lục”. Đây là tác phẩm được Hà Thiện Hán viết lời tựa, Nguyễn Bỉnh Khiêm [thầy dạy tác giả] phủ chính, Nguyễn Thế Nghi, dịch ra chữ Nôm, và đã được Tiến sĩ Vũ Khâm Lân [1702-?], đánh giá là một áng "Thiên cổ kỳ bút".
Nhân vật chính trong Chuyện chức phán sự đền Tản Viên là ai?
Tóm tắt “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên”Ngô Tử Văn vốn là một kẻ sĩ khảng khái, chính trực. Trong làng có một ngôi đền thiêng. Từ khi có một tên tướng giặc nhà Minh tử trận ở gần đền, hồn của hắn tác quái. Tức giận, Tử Văn châm lửa đốt để trừ hại cho dân.
Chuyện chức phán sự đền Tản Viên viết về đề tài gì?
Với nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật độc đáo, nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn cùng những chi tiết tưởng tượng kì ảo, Chuyện chức phán sự đền Tản Viên được Nguyễn Dữ viết nên nhằm đề cao tinh thần cương trực, yêu chính nghĩa, luôn sẵn sàng đấu tranh chống lại cái ác, cái xấu của những người tri thức Việt Nam.