Các dạng hóa lớp 9 và phương pháp giải năm 2024
|
Để làm được dạng bài tập này, em cần viết phương trình, áp dụng một số định luật bảo toàn khối lượng, bảo toàn nguyên tố. * Một số ví dụ điển hình: Ví dụ 1: Hoà tan hết 25,2 gam kim loại R trong dung dịch axit HCl, sau phản ứng thu được 10,08 lít H2 (đktc). Kim loại R là Hướng dẫn giải chi tiết: \({n_{{H_2}}}\)= 0,45 mol Gọi hóa trị của kim loại R là a (a = 1, 2, 3, 4) 2R + 2aHCl → 2RCla + aH2 \(\dfrac{{0,9}}{a}\) ← 0,45 Áp dụng công thức: \(m = M.{\text{ }}n{\text{ }} = > {\text{ }}25,5 = \dfrac{{R.0,45.2}}{a} < = > R = 28a\) Kim loại cần tìm là Fe Ví dụ 2: Để hoà tan vừa hết 4,48 gam Fe phải dùng bao nhiêu ml dung dịch hỗn hợp HCl 0,5M và H2SO4 0,75M? Hướng dẫn giải chi tiết: nFe = 0,08 mol Gọi thể tích dung dịch hỗn hợp axit cần dùng là V (lít) \( = > {n_{HCl}} = 0,5V\,\,mol;\,\,n{ _{{H_2}S{O_4}}} = 0,75V\,\,mol\) Fe + 2HCl → FeCl2 + H2 0,25V ← 0,5V Fe + H2SO4 → FeSO4 + H2 0,75V ← 0,75V \=> nFe = 0,25V + 0,75V = 0,08 => V = 0,08 lít = 80 ml Dạng 3 Bài toán axit tác dụng với muối * Một số lưu ý cần nhớ: Axit + Muối => Muối mới + axit mới Điều kiện xảy ra phản ứng là sản phẩm phải có chất khí sinh ra, hoặc tạo thành kết tủa. VD: 2HCl + CaCO3 → CaCl2 + H2O + CO2 * Một số ví dụ điển hình: Ví dụ 1: Cho 2,44 gam hỗn hợp muối Na2CO3 và K2CO3 tác dụng vừa đủ với dung dịch H2SO4 0,5M, sau phản ứng thu được 0,448 lít CO2 ở đktc. Thể tích dung dịch H2SO4 0,5 M cần dùng là: Hướng dẫn giải chi tiết: Đặt x,y lần lượt là số mol của Na2CO3 và (x,y>0) Na2CO3 + H2SO4 → Na2SO4 + CO2 + H2O (1) x mol x mol x mol x mol K2CO3 + H2SO4 → K2SO4 + CO2 + H2O (2) y mol y mol y mol y mol Từ phương trình ta dễ thấy muối cacbonat tác dụng với H2SO4 thì \({n_{C{O_2}}} = {n_{{H_2}O}} = {n_{{H_2}S{O_4}}}\) mà \({n_{C{O_2}}} = \dfrac{{0,448}}{{22,4}} = 0,02mol\) \( \to {n_{{H_2}S{O_4}}} = 0,02mol\) \({V_{{H_2}S{O_4}}} = \dfrac{{0,02}}{{0,5}} = 0,04\) Ví dụ 2: Lấy 200 ml dung dịch BaCl2 0,6M tác dụng với 400 ml dung dịch H2SO4 0,5M thu được m gam kết tủa. Giá trị của m là Lựa chọn câu để xem lời giải nhanh hơn Dạng 1 Lý thuyết về tính chất hóa học của oxit – Khái quát về sự phân loại oxit * Một số lưu ý cần nhớ Oxit bazơ là những oxit tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước. VD: Na2O, BaO, MgO, …. Oxit axit là những oxit tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước. VD: CO2, SO2, SO3, … Oxit lưỡng tính là những oxit tác dụng với dung dịch axit và tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước. VD: Al2O3, ZnO, SnO, PbO Oxit trung tính hay còn gọi là oxit không tạo muối là những oxit không tác dụng với axit, bazơ, nước VD: CO, NO, … * Một số ví dụ điển hình: Ví dụ 1: Oxit được chia thành mấy loại?
Hướng dẫn giải chi tiết: Oxit được chia làm 4 loại + oxit bazơ + oxit axit + oxit lưỡng tính + oxit trung tính Đáp án D Ví dụ 2: Dãy oxit nào sau đây vừa tác dụng với nước, vừa tác dụng với dung dịch bazơ
Hướng dẫn giải chi tiết: Chất vừa tác dụng được với nước, vừa tác dụng được với dung dịch bazơ là oxit axit \=> CO2; SO2 thỏa mãn Đáp án C Ví dụ 3: Dãy chất sau đây chỉ gồm các oxit:
Hướng dẫn giải chi tiết:
Đáp án B Dạng 2 Bài toán về oxit bazo tác dụng với dung dịch axit * Một số lưu ý cần nhớ: Oxit bazo + axit => muối + H2O VD: CaO + HCl → CaCl2 + H2O Fe2O3 + H2SO4 → Fe2(SO4)3 + H2O Để làm được dạng bài tập này, các em cần áp dụng theo các bước như sau: + Viết phương trình + Xác định số mol lượng chất đề bài cho sẵn + Từ phương trình hóa học, áp dụng thêm một số định luật khác như: bảo toàn khối lượng, bảo toàn nguyên tố để giải quyết yêu cầu của đề bài * Một số ví dụ điển hình: Ví dụ 1: Hòa tan vừa đủ 5,6 gam CaO vào dung dịch HCl 14,6% . Khối lượng dung dịch HCl đã dùng là : Hướng dẫn giải chi tiết: nCaO = 0,1 mol CaO + 2HCl → CaCl2 + H2O 0,1 mol → 0,2 mol \=> mHCl = 0,2.36,5 = 7,3 gam \=> Khối lượng dd HCl đã dùng là: \({{m}_{HCl}}=\frac{7,3.100\%}{14,6\%}=50\,(gam)\) Ví dụ 2: Hòa tan hoàn toàn 10 gam MgO cần dùng vừa đủ 400 ml dung dịch HCl aM thu được dung dịch X. Giá trị của a là Hướng dẫn giải chi tiết: nMgO = 0,25 mol MgO + 2HCl → MgCl2 + H2O 0,25 → 0,5 mol \=> Nồng độ của dung dịch HCl là \({C_M} = \dfrac{n}{V} = \dfrac{{0,5}}{{0,4}} = 1,25M\) Ví dụ 3: Hòa tan hoàn toàn 14,4 gam FeO cần vừa đủ V ml dung dịch HCl 2M. Giá trị của V là: Hướng dẫn giải chi tiết: \({n_{F{\text{eO}}}} = \dfrac{{14,4}}{{72}} = 0,2\left( {mol} \right)\) PTPƯ: FeO + 2HCl → FeCl2 + H2O 0,2 → 0,4 (mol) VHCl = nHCl : CM = 0,4 : 2 = 0,2 (lít) = 200 (ml) Dạng 3 Bài toán oxit axit tác dụng với dung dịch kiềm * Một số lưu ý cần nhớ: Oxit axit + dung dịch kiềm => muối + H2O Dung dịch kiềm là dung dịch bazo tan gồm có: NaOH, KOH, Ba(OH)2, Ca(OH)2, Ví dụ : CO2 + Ca(OH)2 → H2O + CaCO3 * Một số ví dụ điển hình: Ví dụ 1: Cho 1,68 lít CO2 (đktc) sục vào bình đựng 250 ml dung dịch KOH dư. Biết thể tích dung dịch trước và sau phản ứng không thay đổi Nồng độ mol/lit của muối thu được sau phản ứng là Hướng dẫn giải chi tiết: nCO2 = 0,075 mol Vì KOH dư nên phản ứng tạo ra muối trung hòa CO2 + 2KOH → K2CO3 + H2O 0,075 mol → 0,075 mol Vì thể tích dung dịch trước và sau không thay đổi => Vdd = 250 ml = 0,25 lít \( = > \,\,{C_{M\,\,{K_2}C{O_3}}} = \frac{{0,075}}{{0,25}} = 0,3M\) Ví dụ 2: Dùng 400ml dung dịch Ba(OH)2 0,1M hấp thụ hoàn toàn V lít khí SO2 (đktc). Sau phản ứng thu được muối BaSO3 không tan. Giá trị bằng số của V là: Hướng dẫn giải chi tiết: nBa(OH)2 = 0,04 mol SO2 + Ba(OH)2 → BaSO3 + H2O Tỉ lệ 1 1 Phản ứng ?mol 0,04 mol Từ phương trình => nSO2= n Ba(OH)2 = 0,04 mol \=> VSO2 = nCO2 . 22,4 = 0,04 . 22,4 = 0,896 lít Dạng 4 : Bài tập phản ứng giữa các oxit, nước * Một số lưu ý cần nhớ: Nhiều oxit axit tác dụng với nước tạo thành dung dịch axit. VD: SO3 + H2O → H2SO4 Một số oxit bazơ tác dụng với nước tạo thành dung dịch bazơ (kiềm). VD: Na2O + H2O → 2NaOH Oxit axit tác dụng với một số oxit bazơ (tan) tạo thành muối. VD: CO2 + BaO → BaCO3 * Một số ví dụ điển hình: Ví dụ 1: Cho 8 gam lưu huỳnh trioxit (SO3) tác dụng với H2O, thu được 250 ml dung dịch axit sunfuric (H2SO4). Nồng độ mol của dung dịch axit thu được là Hướng dẫn giải chi tiết: \({n_{S{O_3}}} = \dfrac{8}{{80}} = 0,1\,\,mol\) SO3 + H2O → H2SO4 0,1 → 0,1 mol \=> \({C_M} = \dfrac{n}{V} = \dfrac{{0,1}}{{0,25}} = 0,4M\) Ví dụ 2: Cho 20 gam hỗn hợp Na2O và CuO tác dụng hết với 3,36 lít SO2(đktc). Sau phản ứng thấy thu được một chất rắn không tan. Thành phần phần trăm theo khối lượng của 2 oxit trong hỗn hợp lần lượt là: |
