Tròn 1 tháng kể từ khi bị khởi tố, bắt tạm giam, hôm nay 8/1, ông Đinh La Thăng và các đồng phạm sẽ bị đưa ra xét xử vì tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng, tham ô tài sản”.
Lịch sử ngành Tư pháp chưa khi nào có một phiên tòa đặc biệt như thế. Lịch sử Đảng chưa khi nào mất một cán bộ đau xót như thế. Lần đầu tiên, một nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, đương kim Ủy viên Trung ương bị bắt giam để điều tra, truy tố vì gây hậu quả nghiệm trọng trong quản lý, điều hành.
| Bị can Đinh La Thăng bị cáo buộc có hành vi cố ý làm trái tại 2 vụ án gây thất thoát lớn tài sản Nhà nước |
Rồi ông được bầu vào Bộ Chính trị, giữ vai trò “tư lệnh” thành phố đầu tàu cả nước, đang nỗ lực cùng Đảng bộ và nhân dân thành phố tìm lại hình ảnh của “Hòn Ngọc Viễn Đông” thủa nào. Nhưng, tất cả đã dừng lại như một dấu chấm hết cho sự nghiệp chính trị của ông.
“Trước Ban chấp hành Trung ương, tôi xin lỗi Đảng, xin lỗi nhân dân, xin lỗi đồng chí Tổng Bí thư, Bộ Chính trị và Ban chấp hành Trung ương”. Đó là những lời cuối cùng của ông Đinh La Thăng trước khi rời TP. Hồ Chí Minh. Ông đã phải trả giá cho những sai phạm của mình trong quá khứ.
Nấc thang thăng tiến của ông Đinh La Thăng đã bị lỗi ngay từ bước đi đầu tiên nhưng các cơ quan chức năng không kịp thời phát hiện. Ông được xác định liên quan đến 2 vụ án kinh tế với tội danh Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng, chiếm đoạt và tham ô tài sản khi còn làm Chủ tịch Hội đồng thành viên Tập đoàn dầu khí Việt Nam [PVN].
Hai năm sau Đại hội lần thứ XII của Đảng, nhiều cán bộ cao cấp đã bị xử lý, trong đó không ít cán bộ thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý… Nói như Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng thì “chống tham nhũng, tiêu cực phải làm từ trên xuống dưới, quyết liệt, bền bỉ, tạo chuyển biến rõ nét, nếu không hậu quả sẽ khôn lường” và “chẳng thích gì khi kỷ luật đồng chí, đồng đội của mình, thậm chí là rất day dứt, đau xót”.
Đau xót nhưng không thể không làm. Giờ đây, nhân dân có thể trả lời câu hỏi, chống tham nhũng là tắm “từ đầu trở xuống” hay “từ vai trở xuống”.
Không phải cứ hạ cánh là an toàn, cứ luân chuyển là được bình yên, tại vị. Pháp luật công bằng với mọi công dân, dù người đó là ai, làm gì. Tiền của nhà nước không phải để các nhóm lợi ích thao túng, không thể chui vào túi người này, người kia. Họ phải có trách nhiệm bồi hoàn cho nhân dân những khoản tiền “không trong sáng” đó.
| Bị cáo Trịnh Xuân Thanh, một trong những đồng phạm của ông Đinh La Thăng được dẫn giải đến tòa |
Phiên tòa xét xử ông Đinh La Thăng và các đồng phạm sẽ là một phiên tòa đặc biệt. Không chỉ xuất hiện nhiều gương mặt một thời "đình đám" mà ở đó, nhiều cái mới lần đầu tiên sẽ được áp dụng như: không có vành móng ngựa, đại diện Viện kiểm sát ngồi đối diện các luật sư, đảm bảo tối đa nguyên tắc suy đoán vô tội. Quyền tranh tụng tại tòa sẽ tiếp tục được phát huy, đảm bảo quyền con người và phù hợp với tinh thần cải cách tư pháp mà Đảng và Nhà nước đã đề ra.
Lò đã nóng, cả hệ thống chính trị vào cuộc để tuyên chiến với giặc nội xâm. Sự thật đó nhân dân thấy rõ. Nhưng đây đó, vẫn còn những kẻ xấu muốn lợi dụng thực tế này để rêu rao về những cuộc “thanh trừng nội bộ”, đấu đá bè cánh, gây tâm lý hoang mang, bất ổn. Phiên tòa xét xử ông Đinh La Thăng và các đồng phạm sẽ làm rõ công, tội của các cá nhân, tập thể và chỉ xét xử những ai vi phạm pháp luật.
Cuộc chiến chống tham nhũng, lãng phí vẫn còn nhiều gian nan phía trước, lâu dài và bền bỉ nhưng tinh thần chung là “không có trở ngại nào, sức ép nào”. Nhiều vụ đại án sẽ tiếp tục được đưa ra xét xử. Cùng với việc Đảng ban hành nhiều quyết định liên quan đến việc kỷ luật cán bộ, quy trình bổ nhiệm, sử dụng cán bộ… Những chuyển biến tích cực đó được nhân dân tin tưởng và ủng hộ.
Mất lòng tin của nhân dân là mất tất cả. Và ngược lại, có được niềm tin của nhân dân là có được sự bền vững của chế độ./.
Bị cáo Đinh La Thăng tại tòa - Ảnh: TTXVN
Sau một tuần xét xử và nghị án, chiều 15-3, Tòa án nhân dân TP Hà Nội đã đưa ra phán quyết với ông Đinh La Thăng - cựu chủ tịch HĐQT Tập đoàn Dầu khí Việt Nam [PVN]; Trịnh Xuân Thanh - cựu chủ tịch HĐQT PVC và 10 đồng phạm trong vụ án xảy ra tại dự án ethanol Phú Thọ.
Hội đồng xét xử [HĐXX] xác định bị cáo Đinh La Thăng có vai trò chính nên tuyên phạt mức án cao nhất trong nhóm bị cáo phạm tội vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng, mức án 11 năm tù. Tổng hợp các bản án trước, tòa buộc bị cáo Thăng chấp hành hình phạt chung 30 năm tù.
Bị cáo Trịnh Xuân Thanh bị tuyên phạt 10 năm tù về tội vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng, 8 năm tù về tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong thi hành công vụ, tổng hợp 2 tội danh bị cáo Thanh lãnh 18 năm tù. Cùng với các bản án trước, tòa buộc bị cáo Thanh chấp hành hình phạt tù chung thân.
Bị cáo Trần Thị Bình, nguyên phó tổng giám đốc PVN, bị tuyên phạt mức án thấp nhất so với các đồng phạm, 36 tháng tù nhưng cho hưởng án treo. Các bị cáo còn lại bị tuyên phạt mức thấp nhất là 24 tháng tù, cao nhất là 6 năm 6 tháng tù.
Ông Đinh La Thăng có vai trò chính
Trong gần hai giờ công bố bản án, nhiều lần HĐXX nhấn mạnh ông Đinh La Thăng có vai trò chính, xuyên suốt quá trình triển khai dự án, đã đề ra chủ trương và chỉ đạo việc chỉ định thầu dự án ehthanol Phú Thọ cho liên danh PVC do Trịnh Xuân Thanh làm chủ tịch HĐQT.
Bản án viện dẫn tại phiên tòa bị cáo Thăng không khai nhận hành vi chỉ định thầu như cáo trạng truy tố, ban chỉ đạo triển khai dự án không làm thay việc của chủ đầu tư, bị cáo không có bất kỳ văn bản nào chỉ định thầu và Công ty cổ phần Hóa dầu nhiên liệu sinh học dầu khí [PVB] có toàn quyền lựa chọn nhà thầu, chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Tuy nhiên, HĐXX cho rằng Tập đoàn PVN có nghĩa vụ bảo toàn vốn nhà nước và vốn huy động, thực hiện quyền sở hữu nhà nước tại PVN và phần góp vốn tại các đơn vị thành viên.
Ông Đinh La Thăng là chủ tịch HĐQT, sau này là chủ tịch HĐTV PVN, đã ban hành nghị quyết chấp thuận chủ trương đầu tư Nhà máy ethanol Phú Thọ với phương thức công ty cổ phần làm chủ đầu tư dự án.
"Bị cáo Thăng biết liên danh nhà thầu không đủ năng lực nhưng vẫn dùng ảnh hưởng của mình định hướng và chỉ định cho liên danh PVC thực hiện dự án", bản án quy kết.
Ông Đinh La Thăng và một số bị cáo có vai trò chính biết rõ liên danh PVC không đáp ứng năng lực nhưng vẫn cố ý chỉ đạo chuyển từ đấu thầu rộng rãi sang chỉ định thầu, tạo điều kiện cho đơn vị này được thực hiện dự án.
"Hành vi của các bị cáo tác động, can thiệp vào việc đấu thầu, yêu cầu PVB thực hiện chỉ định thầu cho PVC khi đơn vị này không đáp ứng năng lực là trái quy định pháp luật", bản án nêu.
HĐXX cho rằng bị cáo Thăng hoàn toàn biết rõ năng lực của PVC, tình hình tài chính kinh doanh thua lỗ nhưng vẫn chỉ đạo tại một số văn bản và cuộc họp giao PVC thực hiện dự án, các nội dung thông báo được triển khai rộng rãi cho lãnh đạo PVN và các đơn vị thành viên.
Mặc dù theo quy chế làm việc ban chỉ đạo không làm thay chủ đầu tư, nhưng ngay từ đầu bị cáo Thăng đã có chủ trương thống nhất cho PVC thực hiện dự án và có các hành vi hoàn thiện về mặt pháp lý gây hậu quả thiệt hại nghiêm trọng về tài sản.
Bị cáo Đinh La Thăng và các đồng phạm tại tòa - Ảnh: TTXVN
Từ những phân tích trên, HĐXX kết luận bị cáo Thăng có vai trò chính trong việc thực hiện tội phạm, là người đưa ra chủ trương, chỉ đạo cho PVC thực hiện dự án khi không đủ năng lực trái quy định pháp luật.
Bị cáo Bình tiếp nhận ý kiến chỉ đạo của ông Thăng và chỉ đạo cấp dưới triển khai việc chỉ đinh thầu cho liên danh PVC thực hiện dự án.
HĐXX nhận thấy hành vi sai phạm của các bị cáo khiến dự án ethanol Phú Thọ đã triển khai nhưng phải dừng hoạt động, đến nay chưa có hạng mục nào hoàn thành. Các bị cáo là những người có chức vụ, quyền hạn trong doanh nghiệp có vốn nhà nước đã thực hiện các hành vi nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm hoạt động đúng đắn của các cơ quan nhà nước gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng nhưng chưa được khắc phục.
Dự án dừng thi công do PVC thiếu năng lực
Về ý kiến bị cáo Trịnh Xuân Thanh và một số bị cáo khác cho rằng nguyên nhân dự án dừng thi công là do thiếu tiền, HĐXX cho rằng quá trình triển khai dự án PVB đã có nhiều báo cáo xác định công tác thiết kế của PVC rất chậm, việc mua sắm của các gói thầu chưa hoàn thành, các hạng mục công trình đều bị chậm so với kế hoạch.
PVC cũng đã có văn bản về việc dừng dự án do không đủ năng lực thực hiện gói thầu.
Quá trình thực hiện dự án PVB đã thanh toán cho PVC theo đúng tiến độ công việc. Vì vậy đủ cơ sở xác định việc đơn phương dừng thi công dự án là do PVC thiếu năng lực, chứ không phải do thiếu vốn.
Hành vi của bị cáo Thăng thiếu trách nhiệm chỉ định nhà thầu không đủ năng lực là nguyên nhân chính dẫn đến dừng thi công dự án, gây ra thiệt hại hơn 543 tỉ đồng. Thực tế thiệt hại vụ án còn lớn hơn rất nhiều nhưng HĐXX đã tính theo hướng có lợi nhất cho các bị cáo.
Các bị cáo Đinh La Thăng, Trịnh Xuân Thanh, Vũ Thanh Hà, Trần Thị Bình… chịu trách nhiệm liên đới bồi thường thiệt hại hơn 543 tỉ đồng cho PVB. Một số người khác nguyên là lãnh đạo PVN không bị xem xét trách nhiệm hình sự nhưng cũng có trách nhiệm liên đới bồi thường.
Trong đó riêng ông Thăng bị xác định có vai trò chính, chịu trách nhiệm bồi thường 200 tỉ đồng.
Trước đó, trong các phiên thẩm vấn và tranh tụng, các bị cáo Đinh La Thăng và Trịnh Xuân Thanh đều phản bác cáo trạng, cho rằng mình không thực hiện hành vi phạm tội như truy tố. Ông Thăng cho rằng bản thân không chỉ định thầu dự án ethanol Phú Thọ cho liên danh PVC và không có vụ lợi cá nhân.
Trong khi đó, đại diện viện kiểm sát giữ quyền công tố tại tòa khẳng định hành vi phạm tội của ông Thăng đúng như cáo trạng truy tố. Các quan điểm bào chữa của bị cáo đưa ra là không có căn cứ, nên viện kiểm sát không có cơ sở chấp nhận.
Theo đại diện viện kiểm sát, sai phạm của ông Thăng trong vụ án thể hiện qua những bút phê, chỉ đạo kết luận tại một số cuộc họp yêu cầu giao thầu chỉ định dự án cho PVC dù thời điểm đó chủ đầu tư là PVB còn chưa xem xét việc lựa chọn nhà thầu.
Ông Thăng còn bị xác định đã chỉ đạo PVB lùi thời gian sơ tuyển nhà thầu, hạ một số tiêu chí của dự án để việc chỉ định thầu được thực hiện cho liên danh PVC.
Giao biệt thự của Trịnh Xuân Thanh cho PVC
Theo bản án, bị cáo Trịnh Xuân Thanh đã có hành vi bàn bạc cùng bị cáo khác, tạm ứng tiền dự án trái quy định để mua bán, chuyển nhượng thửa đất 3.400m2 tại Tam Đảo. Tòa xác định thửa đất này cùng tài sản biệt thự trên đất được xem là vật chứng vụ án.
Tòa án xác định PVC là chủ sở hữu và cần trả lại thửa đất 3.400m2 tại Tam Đảo cho PVC nên không buộc bị cáo Thanh phải bồi thường. Bị cáo Thanh phải nộp sung công quỹ nhà nước số tiền 3 tỉ đồng đã hưởng lợi trong hành vi nhận chuyển nhượng thửa đất này.
THÂN HOÀNG - DANH TRỌNG