Hay bị bóng đè là dấu hiệu của cái gì năm 2024
|
Bòng đè hay còn được gọi là chứng tê liệt khi ngủ là hiện tượng bạn tạm thời không thể di chuyển hoặc nói khi bạn chuyển từ trạng thái ngủ sang trạng thái thức hoặc ngược lại. Nó có thể kéo dài vài giây đến vài phút. Một số người cũng có thể cảm thấy áp lực, cảm giác nghẹt thở hoặc bị ảo giác. Show Bóng đè thường xảy ra với những người ở độ tuổi 20 và 30, nhưng cũng có một số người bị bóng đè khi còn là thanh thiếu niên. Những người mắc bệnh về sức khoẻ tâm thần điển hình như chứng ngủ rũ hoặc trầm cảm sẽ dễ bị bóng đè hơn. Triệu chứng của bóng đè khi ngủ Các triệu chứng của bóng đè bao gồm:
Giải thích cho việc tại sao lại có hiện tượng bóng đè, chúng ta có thể hiểu như sau: Chu kỳ giấc ngủ của con người có 4 giai đoạn. Ở giai đoạn thứ tư được gọi là REM, khoảng 90 phút sau khi ngủ, bạn sẽ mơ. Lúc này cơ thể bạn sẽ tự động rơi vào trạng thái tê liệt tạm thời để ngăn bạn cử động theo những gì thấy trong giấc mơ. Trong trường hợp bạn thức dậy trong giai đoạn này mà cơ thể chưa thoát khỏi trạng thái tê liệt, bạn sẽ bị bóng đè. Thiếu ngủ, căng thẳng và giấc ngủ bị gián đoạn có thể gây ra hiện tượng bóng đè. Các yếu tố khác có thể dẫn đến hiện tượng bóng đè bao gồm:
Nên làm gì khi bị bóng đè? Bóng đè thường sẽ kết thúc trong vòng vài phút, khi bạn ngủ trở lại hoặc khi bạn thức dậy hoàn toàn. Không có liệu pháp nào đã được chứng minh có thể ngăn chặn tình trạng bóng đè khi ngủ, nhưng có một số giải pháp giúp bạn cải thiện giấc ngủ và tránh bị chúng trong tương lai.
Khi bạn bị bóng đè, hãy tự trấn an để bản thân mình để chìm lại vào giấc ngủ, tình trạng đó sẽ sớm kết thúc. Bạn hãy tự nói với mình rằng:
Bóng đè khiến nhiều người hoảng sợ khi gặp phải nhưng may mắn thay nó vô hại và không xảy ra đủ thường xuyên để gây ra những ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe. Tuy nhiên hãy đi khám bác sĩ nếu như bạn bị bóng đè nhiều và điều đó khiến bạn không thể ngủ ngon. Bóng đè là dấu hiệu cảnh báo rằng cơ thể đang trong tình trạng căng thẳng, mệt mỏi và chúng ta nên nghỉ ngơi và quan tâm tới sức khoẻ mình nhiều hơn. Theo các khảo sát của ngành tâm thần học, có từ hơn 10-40% dân số thế giới ít nhất một lần đã từng bị “bóng đè”. Nhiều người tin rằng “bóng đè” là do “người âm” hoặc “thần thánh” gây ra, hoặc do người bị “yếu bóng vía”. Từ đó dẫn đến tình trạng dán bùa đeo ngải, uống nước thải tàn nhang để mong “trục xuất” bóng ra… Vậy thực hư của hiện tượng này là gì? Các trạng thái khác nhau của hiện tượng “bóng đè”Trên thực tế, có rất nhiều kiểu “bóng đè” với những diễn biến khác nhau ở mỗi người. Tuy nhiên, có một điểm chung là sự tức ngực, ngạt thở giống y hệt như những triệu chứng lâm sàng của một cơn ngừng tim, suy hô hấp nhưng không vùng vẫy hay kêu la được... Nhiều người tỉnh rồi mà vẫn còn sợ, không dám hoặc không thể ngủ tiếp được nữa.Ngành tâm thần học chia “bóng đè” thành 3 nhóm: Ảo giác đột nhập: Người bị “bóng đè” dạng này thường thấy có người lạ vào phòng mình, đi lại xung quanh hoặc ngồi ngay lên giường ngủ… Cảm giác sợ hãi khiến cơ thể họ tê cứng, khó thở, lúc tỉnh dậy mình mẩy mỏi nhừ - là hậu quả của những cơn co cơ. Khi bị bóng đè, cảm thấy tức ngực khó thở, toàn thân tê cứng không cử động được. Ảo giác thăng bằng: Hiện tượng này có liên quan đến chứng rối loạn tiền đình. Người bị “bóng đè” dạng này thường thấy mình bị rơi xuống vực sâu hoặc ngã từ trên những tòa nhà cao tầng xuống đất với những cảm giác y như thật, chẳng khác gì đi máy bay trong những hôm thời tiết xấu, máy bay lọt vào một ổ trống không khí, ruột gan như muốn trào ra ngoài. Một cảm giác “thật” xuất hiện trong một thực tế “ảo”. Điều rất đặc biệt là khi rơi, khi ngã, họ không bao giờ thấy mình chạm đáy mà chỉ rơi lưng chừng là họ đã tỉnh giấc vì sợ. Lúc đó, người họ vã mồ hôi, tim đập nhanh, hồi hộp, chân tay co quắp, phải mất vài ba phút họ mới trấn tĩnh lại được. Ảo giác thực thể: Đây là dạng “bóng đè” phổ biến nhất, phần lớn xuất hiện vào khoảng gần cuối giấc ngủ. Những người này bị “bóng đè” ở vùng ngực, bụng khiến họ như tê dại, không thở được. Chỉ đến khi xuất hiện tình trạng thiếu oxy lên não thì họ mới tỉnh. Lúc ấy, họ thở hổn hển, ra nhiều mồ hôi. Có người do suy nhược thần kinh, một đêm bị “đè” 2 - 3 lần khiến họ “sợ” ngủ. Lâu dài dẫn đến suy nhược cơ thể. “Bóng đè” đã được nhắc đến từ vài nghìn năm trước. Nhưng thời đó người ta tin rằng “bóng đè” là hiện tượng siêu nhiên, huyền bí, do thần thánh hoặc ma quỷ gây ra. Khi y học phát triển và hiện tượng “bóng đè” lần lượt được các nhà tâm thần học giải mã, các khảo sát về hoạt động của hệ thần kinh đã đi đến kết luận rằng “bóng đè” là hệ quả của sự rối loạn giấc ngủ mà nguyên nhân là khả năng điều tiết vòng tuần hoàn “thức - ngủ” của não bộ bị đứt quãng. Ở một người bình thường, giấc ngủ diễn ra theo từng chu kỳ, mỗi chu kỳ kéo dài từ 90 - 110 phút, được chia thành 2 giai đoạn là giai đoạn đầu và giai đoạn sau của giấc ngủ. Giai đoạn đầu của giấc ngủ kéo dài khoảng 70 - 90 phút được chia thành 4 trạng thái: Trạng thái 1 kéo dài từ 5 - 10 phút, lúc đó thường chỉ lơ mơ và rất dễ tỉnh giấc. Trạng thái 2 kéo dài khoảng 10 phút, gọi là giai đoạn “ngủ nhẹ”. Trạng thái 3 gọi là “tiền ngủ sâu”, nhịp thở và nhịp tim xuống đến mức thấp nhất rồi rất nhanh chóng người ta rơi vào trạng thái 4. Trạng thái 4 gọi là “ngủ sâu”, thở đều, tư thế nằm hầu như không thay đổi. Lúc này, nếu bị đánh thức đột ngột, người ta không điều chỉnh được cơ thể ngay lập tức mà thường cảm thấy mất thăng bằng, mất phương hướng trong vài chục giây. Sau khi đi vào “giai đoạn đầu” của giấc ngủ, con người rơi vào “giai đoạn sau” của giấc ngủ rồi họ tỉnh nhưng vẫn ở trong trạng thái lơ mơ. Liền ngay sau đó, chu kỳ giấc ngủ lại được lặp lại. Đây chính là lúc xảy ra hiện tượng “bóng đè” hoặc “ác mộng”. Rối loạn giấc ngủ hay chấn thương tâm lýTS. Clete Kushida - Giám đốc Y khoa của Trung tâm Y tế Sleep Stanford ở Redwood, California (Mỹ) cho rằng, bên cạnh nguyên nhân rối loạn vòng tuần hoàn “ngủ - thức”, “bóng đè” còn là triệu chứng chung của một số bệnh tâm thần, đặc biệt là những trường hợp tâm thần sau chấn thương tâm lý hoặc người mắc chứng tâm thần hoảng loạn, hoặc trầm cảm, lo âu, căng thẳng, bế tắc trong cuộc sống. Ngay cả chất lượng giấc ngủ cũng có tác động không nhỏ đến hiện tượng “bóng đè”. Nghiên cứu này cũng chỉ ra rằng hiện tượng bóng đè có liên hệ gần với giấc ngủ có trạng thái REM. Những gì dường như xảy ra trong lúc bị bóng đè là một phần bộ não thức dậy, hoàn toàn tỉnh táo nhận thức mọi vật xung quanh, trong khi một phần khác của não bộ như vùng chỉ huy hệ thần kinh vận động vẫn ở trong giấc ngủ có trạng thái REM khiến cho hầu hết cơ vận động của cơ thể bị tê liệt. Nói cách khác, tâm trí có ý thức đã hoàn toàn tỉnh táo nhưng cơ thể thì không. Một khảo sát gần đây nhất tại Anh quốc được công bố trên Tạp chí Giấc ngủ của tác giả Dan Dennis - Đại học Sheffield, trong một nghiên cứu, 30% trong số 862 người được hỏi nói rằng họ đã trải qua trạng thái bóng đè ít nhất 1 lần trong đời. Khoảng 8% trong số đó nói rằng họ thường xuyên bị hiện tượng này khi ngủ. Tổng hợp có hệ thống từ hơn 30 công trình nghiên cứu trên khắp thế giới chỉ ra rằng 10% dân số gặp phải tình trạng bóng đè trong giấc ngủ và những người nghiện ma túy, nhất là ma túy “đá” thường có tỉ lệ bị “bóng đè” cao nhất mỗi khi họ đói thuốc. Như vậy, chúng ta thấy rằng, “bóng đè” không phải là một bệnh, lại càng không liên quan đến vấn đề mê tín như nhiều người vẫn lầm tưởng. Đây thực chất là một dạng rối loạn giấc ngủ không có tổn thương thực thể. Nguyên nhân chủ yếu là căng thẳng tâm lý, lo lắng hay stress do sức ép từ công việc và những nguyên nhân tác động ngoại lai khác như các chất kích thích, rối loạn nhịp tim... Phòng “bóng đè” cách nào? Để phòng hiện tượng “bóng đè”, trong nghiên cứu của tác giả Sharpless BA - Đại học Washington (Mỹ), các chuyên gia về tâm thần cho biết, cần ngủ đủ giấc, phòng ngủ thoáng, không khí lưu thông tốt, tư thế nằm thoải mái, quần áo ngủ đủ rộng để máu lưu thông điều hòa, tránh tình trạng “ngày ngủ, đêm thức”. Hạn chế uống trà pha đậm, cà phê từ 3 - 5 tiếng đồng hồ trước khi ngủ vì chất cafein sẽ kích thích não bộ, ngăn chặn cơn buồn ngủ. Khi hàm lượng cafein giảm đi, người ta mới ngủ nhưng ngủ không sâu, nhất là ở “giai đoạn sau” của giấc ngủ. Không nên ăn quá no hoặc uống quá nhiều rượu, bia trước khi ngủ vì giấc ngủ trong trường hợp này thường bị não bộ bỏ qua giai đoạn “ngủ nhẹ” và “tiền ngủ sâu” nên dễ bị “bóng đè”. Tại sao nằm ngủ hay bị bóng đè?Các nghiên cứu cho thấy khi ngủ ở tư thế nằm ngửa, đặt biệt là tay hoặc gối đặt lên ngực sẽ làm người tại bị bóng đè nhiều hơn. Vì việc nằm ngửa hoặc đặt đồ vật lên ngực có thể cản trở đường thở và làm não rơi vào trạng thái thiếu oxy. Trạng thái thiếu oxy dẫn đến thở nhanh và tim đập nhanh. Tại sao lại bị bóng đè khi ngủ?Trong thời gian REM, mắt di chuyển nhanh, nhưng cơ thể được thư giãn. Giấc mơ xảy ra vào thời điểm này. Hiện tượng bóng đè xảy ra khi sự bất động cơ thể trong pha ngủ nhanh vẫn tiếp tục duy trì, trong khi não bộ đã “thức giấc” rồi. Các khu vực của bộ não phát hiện các mối đe dọa đang ở trạng thái cao và quá nhạy cảm. Mã đề là gì?Hiện tượng bóng đè hay ma đè hoàn toàn không phải là hiện tượng tâm linh do “người âm” hay “thần thánh” gây ra, cũng không phải do người bệnh bị “yếu bóng vía” mà bị. Hiện tượng này được gọi là chứng liệt do ngủ, thường xảy ra ngay trước khi ngủ hoặc ngay khi thức giấc. Hiện tượng bóng đè là như thế não?Bóng đè là hiện tượng liệt tạm thời khi ngủ và thường xuất hiện nhiều nhất vào lúc vừa mới bắt đầu đi vào giấc ngủ hoặc khi sắp tỉnh giấc với các biểu hiện sau: Không thể cử động tay và chân được trong vòng vài giây hoặc có thể kéo dài đến vài phút. Một số người bị nói mớ và mất nhận thức tạm thời sau khi đã tỉnh dậy. |
