Tại sao nội kiểm toán góp phần hướng dẫn nghiệp vụ củng cố và nâng cao nên nếp tài chính kế toán

2. Kiểm toán góp phần hớng dẫn nghiệp vụ và củng cố nền nếp hoạt động tài chính kế toán nói riêng và hoạt động của đơn vị đợc kiểm toán nói chung.Hoạt động tài chính bao gồm những mối quan hệ đa dạng, luôn biến đổi và đợc cấu thành bởi hàng loạt nghiệp vụ cụ thể. Để hớng các nghiệp vụ này vào mụctiêu giả quyết tốt các quan hệ trên không cần có định hớng đúng và thực hiện tốt mà còn cần thờng xuyên soát xét việc thực hiện để hớng các nghiệp vụ vào quỹđạo mong muốn.Đặc biệt nớc ta đang trong quá trình chuyển đổi cơ chế kinh tế thì các quan hệ tài chính, chế độ kinh tế thay đổi nhiều lần cùng với sự bung ra của nhiều thànhphần kinh tế và các hoạt động kinh doanh khác. Trong khi đó, công tác kiểm tra, kiểm soát cha chuyển hớng kịp thời dẫn tới tình trạng kỷ cơng bị buông lỏng,nhiều kỷ cơng trong kiểm toán tài chính trớc đây nay cũng bị phá vỡ. Vì vậy có triển khai tốt hơn công tác kiểm toán mới có thể nhanh chóng đa công tác tàichính kế toán đi vào nề nếp.

3. Kiểm toán góp phần nâng cao hiệu quả và năng lực quản lý.

Rõ ràng kiểm toán tài chính không chỉ có chức năng xác minh mà còn có chức năng t vấn, đặc biệt trong những bớc chuyển đổi cơ chế kinh tế có nhiều mốiquan hệ phức tạp nảy sinh. Trong khi đó hệ thống quản lý cha hoàn chỉnh kinh nghiệm và chuyên gia giỏi về quản lý cha có nhiều. Trong điều kiện đó duy trì kỷcơng và bảo đảm phát triển đúng hớng chỉ có thể chính sách đợc trên cơ sở xây dựng đồng bộ và tổ chức thực hiện tốt kiểm toán tài chính trên mọi lĩnh vực đểtrên cơ sở tích luỹ kinh nghiệm từ xác minh đi đến t vấn cho mọi lĩnh vực hoạt động.Từ tất cả những điều trình bày trên cho thấy kiểm toán tài chính có vai trò quan trọng trên nhiều mặt. Đó là quan toà công minh của quá khứ, ngời dẫndắt cho hiện tại và là cố vấn sáng suốt cho tơng lai lời của ier khán - Sere.Nguyễn Thị Kim Ngọc6Phần II.Vai trò và chức năng của kiểm toán tài chính đối với nên kinh tế Việt Nam.I.Những đóng của kiểm toán tài chÝnh ®èi víi nỊn kinh tÕ ViƯt Nam.ë ViƯt Nam hiện nay, cơ sở pháp lý để quản lý nền kinh tế thị trờng mở cửa đã và đang hình thành và hoàn thiện. Trong bối cảnh đó, các thành phần kinh tếtham gia thị trờng ngày càng nhiều, các doanh nghiệp ra đời với nhiều hình thức tổ chức kinh doanh đa dạng và phức tạp. Trong sự phát triển của nền kinh tế, ngàycàng có nhiều đối tợng khác nhau quan tem đến những thông tin tài chính của các doanh nghiệp, bởi vì những thông tin này có ảnh hởng mạnh tới sự phát triểnchung của nền kinh tế đất nớc. Do vậy, kiểm toán tài chính với vai trò và chức năng xác minh, t vấn không chỉ giúp cho sự quản lý vĩ mô của Nhà nớc mà còn cóý nghĩa quan trọng đối với bản thân doanh nghiệp và các đối tợng quan tâm khác.1.Đối với Nhà nớc.Để quản lý kinh tế vĩ mo nói chung và quản lý ngân sách Nhà nớc, công quỹ quốc gia nói riêng thì Nhà nớc cần phải có những thông tin trung thực, chínhxác về hoạt dộng tài chính của các tổ chức, các doanh nghiệp, đặc biệt là các tổ chức, các doanh nghiệp có sử dụng ngân sách Nhà nớc. Hiện nay, trong sự pháttriển của kinh tế thị trờng, trong xu thế hội nhập quốc tế, Nhà nớc ngày càng thấy rõ tầm quan trọng của hoạt động kiểm toán tài chính đối với nền tài chính quốcgia. Do đó đã từng bớc sử dụng kiểm toán thông qua cơ quan kiểm toán Nhà nớc nh một công cụ quản lý không thể thiếu đợc trong một nhà nớc pháp quyền. Vìvậy, có thể nói kiểm toán Nhà nớc đảm nhận một chức năng rất quan trọng trong việc kiểm soát, quản lý việc sử dụng nguồn lực tài chính công. Từ năm 1995 đếnhết năm 1999, kiểm toán Nhà nớc đã thực hiện gần 3000 cuộc kiểm toán với quy mô khác nhau tại các đơn vị sản xuất kinh tế quốc doanh, đơn vị thụ hởng ngânsách Nhà nớc, đơn vị đợc giao kinh phí ngân sách Nhà nớc trên hầu hết các ngành, lĩnh vực, lãnh thổ. Những kết quả của hoạt động kiểm toán tài chính đã đáp ứngNguyễn Thị Kim Ngọc7phần nào yêu cầu của Quốc hội và Chính phủ trong việc kiểm tra, giám sát, hoàn thiện và nâng cao hiệu chất lợng quản lý điều hành ngân sách Nhà nớc, cụ thể nhsau:Thứ nhất: Kiểm toán tài chính giúp Nhà nớc kiểm tra, giám sát việc thu cáckhoản nộp ngân sách Nhà nớc, chủ yếu là các khoản thuế phải nộp, đảm bảo nộp đủ theo qui định của pháp luật. Từ đó góp phần cải cách công tác tổ chức và quảnký thu ngân sách Nhà nớc có hiệu quả. Một mặt tập trung tăng nguồn thu đáp ứng nhu cầu chỉ tiêu ngân sách Nhà nớc, điều quan trọng là lập lại trật tự trong việcchấp hành luật Nhà nớc, trả lại sự bình đẳng trong môi trờng kinh doanh giữa các tổ chức kinh tế trong và ngoài quốc doanh.Thứ hai: Kiểm toán tài chính giúp Nhà nớc kiểm soát chặt chẽ việc sử dụngngân sách Nhà nớc, chống thất thoát, chống lãng phí, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn và tài sản Nhà nớc.Trong điều kiện phát triển kinh tế xã hội hiện nay, nhu cầu chi ngân sách Nhà nớc rất lớn trong khi khả năng đáp ứng còn hạn hẹp, thì lý luận cơ bản vềchức năng và vai trò của kiểm toán tài chính nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách Nhà nớc có một ý nghĩa rất quan trọng. Để đạt đợc yêu cầu đó, công tác kiểm toántài chính còn giúp đỡ các đối tợng sử dụng ngân sách Nhà nớc tuân thủ những qui định của pháp luật về các mặt thủ tục, trình tự, chi đúng mục đích, đối tợng, đúngđịnh mức toán đợc duyệt. Đến hết năm 1999, với việc kiểm toán báo cáo quyết toán của 61 tỉnh, thành phố, 10 Bộ, 10 chơng trình dự án mục tiêu của Chính phủ,7 Quân khu, Quân chủng, Tổng cục và nhiều doanh nghiệp Nhà nớc Kiểm toán Nhà nớc đã phát hiện và kiến nghị tăng thu, tiết kiệm chi cho Ngân sách Nhà nớcgần 3.000 tỷ đồng.Thứ ba: Kiểm toán tài chính giúp Nhà nớc thấy đợc những vớng mắc thựctế khi thực hiện các chế độ, chính sách tài chính hiện hành, từ đó có giải pháp để hoàn thiện cơ chế, chính sách về kinh tế tài chính. Đồng thời các kết quả kiểmtoán tài chính còn có ý nghÜa quan träng trong viƯc: ThiÕt lËp c¬ chÕ quản lý, cấp phát và thanh quyết toán đối với ngân sách địa phơng đối với các khoản hỗ trợ từngân sách địa phơng cho các cơ quan Trung ơng đóng trên địa bàn; Rà soá, sửa đổi, bổ sung các định mức kinh tế tài chính và định mức chi tiêu ngân sách Nhà n-Nguyễn Thị Kim Ngọc8ớc; Công tác hạch toán kế toán, tăng cờng kỷ luật ngâng sách Nhà nớc, xử lý nghiêm những hành vi vi phạmThứ t: Kiểm toán tài chính giúp cho công tác điều hành vĩ mô của các nhàlãnh đạo quản lý kinh tế tài chính. Kết quả kiểm toán tài chính cung cấp thông tin dữ liệu chính xác, kịp thời trong việc xây dựng dự toán, điều chỉnh dự toán phùhợp với thực trạng và điều kiện phát triển kinh tế địa phơng, ngành nghề nói riêng và của Nhà nớc nói chung.2.Vai trò đối với doanh nghiệp đợc kiểm toán. Kiểm toán tài chính có các vai trò chủ yếu sau:- Thứ nhất: Kiểm toán tài chính giúp lãnh đạo doanh nghiệp đợc kiểm toánthấy những sai sót trong quản lý tài chính kế toán và giúp họ nhận thấy đợc nghĩa vụ phải thực hiện đúng các qui định của pháp luật hiện hành về tài chính kếtoán.- Thứ hai: giúp cho đội ngũ cán bộ chuyên môn thấy đợc các sai sót trongnghiệp vụ chuyên môn của mình.- Thứ ba: Giúp cho đơn vị đợc kiểm toán loại bỏ những chi phí không đúngđể tiết kiệm cho doanh nghiệp.- Thứ t: Giúp nhà lãnh có thêm cơ sở ra các quyết định về sản xuất kinhdoanh của doanh nghiệp.- Thứ năm: Nâng cao chất lợng công tác hạch toán kế toán. - Thứ sáu: Giúp doanh nghiệp hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ.- Thứ bảy: Giúp các doanh nghiệp làm ăn hiệu quả đợc tăng thêm uy tín.Trong quá trình kiểm toán, kiểm toán viên sẽ giúp doanh nghiệp chủ doanh nghiệp, giám đốc kịp thời ra những sai sót, lãng phí về tài chính cũng nh tìnhhình tổ chức của doanh nghiệp để có những chấn chỉnh kịp thời hoặc ngăn ngừa các tổn thất. Đồng thời, giúp doanh nghiệp hạn chế đợc những rủi ro hoặc pháthiện ra những thế mạnh, những tiềm năng tài chính nội tại đang có trong doanh nghiệp, và quan trọng hơn, doanh nghiệp có thể lập kế hoạch phát triển một cáchphù hợp.Nguyễn Thị Kim Ngọc9Ngời quản lý thờng là ngời chịu trách nhiệm và quyết định về tài chính, nh- ng họ không hiểu sâu về nguyên tắc kế toán nên cần có những thông tin thuyếtphục để ra quyết định. Những thông tin đó không chỉ trên các bảng khai tài chính mà còn thông tin cụ thể về tài chính, về hiệu quả và hiệu năng của các bộ phận đểcó những quyết định trong mỗi giai đoạn quản lý, kể cả tiếp nhận vốn liếng, chỉ đạo và điều chỉnh các hoạt động kinh doanh và hoạt động quản lý nhÊt lµ vỊ tµichÝnh .VÝ dơ vỊ chÕ độ khoán ở doanh nghiệp xây dựng theo tạp chí kiĨm to¸n sè 51999 ; Qua thùc tÕ kiĨm to¸n, kiểm toán viên thấy chi phí cho một côngtrình xây dựng dân dụng lại có đến 80 90 tổng chi phí là sắt thép, 10 20 tổng chi phí là xi măng, ngoài ra không có hoá đơn, chứng từ chi phí nào kháccông trình xây dựng không cần gạch, cát, nhân công ? Khi đ ợc hỏi, các đội tr-ởng trả lời là chỉ quan tâm đến nộp hoá đơn cho đủ mức chi phí khoán mà không để ý đến chi phí thực tế từng loại vật t và chi phí khác. Từ đó, kiểm toán viên đề ramột số kiến nghị là cần bố trí ít nhất một nhân viên làm công tác kế toán chịu sự chỉ đaọ của phòng kế toán Công ty tại các đội xây dựng. Bên cạnh đó còn cóhiện tợng một số đội trởng lợi dụng việc cùng lúc thi công nhiều công trình, đã vay và ứng tiền vợt quá khối lợng công việc thực hiện rồi tự chiếm đoạt luôn. Vềviệc này, ngoài xác minh kiểm toán viên còn đề nghị doanh nghiệp nên qui định rõ mức tạm ứng, vay tối đa của đội sản xuất.Kiểm toán tài chính với chức năng kiểm tra, xác nhận tính trung thực và hợp lý, hợp pháp của các thông tin trong báo cáo tài chính sẽ giúp cho lãnh đạodoanh nghiệp bớt lúng túng, yên tâm hơn khi ký các báo cáo tìa chính và công khai các báo cáo tài chính. Đồng thời, kiểm toán tài chính giúp doanh nghiệp đánhgiá kết quả hoạt động kinh doanh, tình hình tài chính và công nợ, khả năng thanh toán công nợ, từ đó đánh giá vị thế của doanh nghiệp trong nền kinh tế quốc dânvà đề xuất giải pháp tăng cờng khả năng cạnh tranh lành mạnh tài chính doanh nghiệp và lành mạnh khả năng thanh toán nợ.Đối với những doanh nghiệp làm ăn chính đáng, có hiệu quả thì kết quả các cuộc kiểm toán tài chính sẽ giúp doanh nghiệp nâng cao uy tín của mình, nhờ đódoanh nghiệp có thuận lợi trong các quan hệ kinh tế. Chẳng hạn doanh nghiệp cóNguyễn Thị Kim Ngọc10thuận lợi trong hoạt động liên doanh liên kết, mua hàng hoá, thậm chí trong thị tr- ờng chứng khoán đối với những chúng tôi có phát hành cổ phần .Những chủ doanh nghiệp làm ăn chính đáng, có hiệu quả, nhng vì lý do nào đó bị tai tiếng thì kiểm toán viên sẽ là ngời xác nhận và bảo vệ cho họ. Nhận xétcủa các kiểm toán viên có uy tín sẽ làm tăng thêm tính pháp lý của bản báo cáo tµi chÝnh vµ danh tiÕng cđa doanh nghiƯp. LÏ tÊt nhiên, các doanh nghiệp làm ăn giandối hoặc sắp phá sản thờng không muốn mời kiểm toán.Doanh nghiệp bao giờ cũng đặt lợi ích của mình lên hàng đầu và luôn tìm cách xử lý các nghiệp vụ hay các hoạt động kiểm toán sao cho có lợi nhất chodoanh nghiệp. Lúc đó kiểm toán tài chính với chức năng bày tỏ ý kiến, kiểm toán viên sẽ t vấn cho doanh nghiƯp vỊ nh÷ng u kÐm cđa doanh nghiƯp, t vấn về côngtác kế toán tài chính, cũng nh các hớng giúp hoạt động của doanh nghiệp có hiệu quả hơn trong khuôn khổ Pháp luật.Tại Tổng công ty xây dựng Sông Đà, phòng kiểm toán nội bộ của Tổng công ty chính thức ra đời ngày 01011998 nhờ sự nhận đúng mức cần thiết kiểmtoán tài chính của ban lãnh đạo công ty. Trong năm 1998, kiểm toán nội bộ Tổng công ty đã hoàn thành công việc kiểm toán tình hình hoạt động sản xuất kinhdoanh và báo cáo tài chính của toàn bộ 31 đơn vị thành viên và báo cáo tài chính toàn Tổng công ty năm 1997 theo tạp chí kiểm toán số 51999.Một ví dụ khác tại công ty 28 mét doanh nghiƯp Nhµ níc trùc thc Tỉng cơc hËu cần Bộ Quốc phòng hoạt động trên lĩnh vực sản xuất kinh doanh xuấtnhập khẩu các sản phẩm dệt, may, kinh doanh bất động sản, kinh doanh các công trình hạ tầng khu công nghiệp và dân dụng. Từ năm 1992, nhờ hệ thống kiểm toánnội bộ tốt, công ty đã khắc phục những thiếu sót trong quản lý, tiến hành đổi mới mô hình tổ chức gắn với việc quản lý đã nhanh chóng đem lại cho công ty nhữnghiệu quả to lớn về mọi mặt. Bên cạnh đó, công ty đã tiến hành thuê kiểm toán độc lập để kiểm toán báo cáo tài chính các năm 1994 1995 1996. Riêng năm1996, đã tiến hành kiểm toán 2 kỳ. Việc kiểm toán đợc tiến hành từ cácd đơn vị thành viên trực thuộc đến công ty. Tất cả các công trình đầu t cũng đều đợc kiểmtoán, nhờ đó mà công ty đã thu lại đợc một khoản tiền đáng kể. Từ năm 1992 đếnNguyễn Thị Kim Ngọc11năm 1997, vốn của công ty tăng lên gấp 5,67 lần Theo tạp chí kiểm toán số 11998 .Trong doanh nghiệp, ngoài những vai trò trên, kiểm toán tài chính còn có tác dụng đối với cán bộ công nhân viên, ngời lao động làm việc tại đó. Khi báocáo tài chính đã đợc kiểm toán thì độ tin cậy của nó đợc tăng lên, giúp ngời lao động biết đợc tình hình tài chính của công ty mình thế nào, lãi hay lỗ, sự phân chialãi có hợp lý không Nếu báo cáo đó cho kết quả tốt về công ty, ng ời lao động sẽthêm gắn bó và tin tởng vào công ty, yên tâm làm việc hoặc ngợc lại. Mặt khác, chủ doanh nghiệp hoặc giám đốc luôn muốn có đợc những lao động tay nghềcao, làm việc có hiệu quả, một báo cáo tài chính với kết quả tốt sẽ là một sức hút giúp doanh nghiệp có đợc những nhân viên nh mong muốn.