Giải pháp được xây dựng trên nền của các ứng dụng quản lý thư viện truyền thống và bổ sung các giải pháp, chức năng, nghiệp vụ để chuyển đổi môi trường thư viện hiện tại sang hướng mở và hiện đại.
Hệ thống sẽ tích hợp với các ứng dụng quản lý thư viện và nguồn tài nguyên hiện có của thư viện, chuẩn hoá về một môi trường đồng nhất và bổ sung thêm các yếu tố sau:
-
Các trang thiết bị cảm biến / điều khiển thông minh ứng dụng IoT
-
Mô hình bộ giải pháp phần mềm phục vụ chuyển đổi hoàn thiện thư viện truyền thống sang thư viện thông minh với 3 thành phần chính là quản lý thư viện thông minh, quản lý các trang thiết bị cảm ứng tương tác với người sử dụng và ứng dụng di động
Mạng lưới vạn vật kết nối Internet [Internet of Things – IoT] đang cho thấy những tiềm năng ưu việt của nó trong việc xây dựng nền tảng cho rất nhiều ứng dụng thông minh, trong đó có các hệ thống thư viện thế hệ mới. Nhờ có IoT, rất nhiều quy trình công việc sẽ được thay đổi theo hướng tự động hoá nhiều hơn, nâng cao khả năng hoạt động và vận hành của hệ thống, chăm sóc và phục vụ người dùng một cách tốt nhất có thể.
1. Mạng lưới vạn vật kết nối Internet là gì?
Theo Global Standards Initiative thì IoT là hạ tầng cơ sở toàn cầu phục vụ cho xã hội thông tin, hỗ trợ các dịch vụ [điện toán] chuyên sâu thông qua các vật thể [cả thực lẫn ảo] được kết nối với nhau nhờ vào công nghệ thông tin và truyền thông hiện hữu được tích hợp. Với mục đích ấy, một “vật” là một thứ trong thế giới thực [vật thực] hoặc thế giới thông tin [vật ảo], mà vật đó có thể được nhận dạng và được tích hợp vào một mạng lưới truyền thông.
Hình 1: Mô tả tương tác của IoT
Có thể hiểu một cách đơn giản IoT là tất cả các thiết bị có thể kết nối với nhau. Việc kết nối có thể thực hiện qua mạng không dây [Wifi], mạng viễn thông băng rộng [3G, 4G, 5G], Bluetooth, ZigBee, hồng ngoại…
Nổi bật hơn cả là khả năng liên lạc và hiểu nhau giữa tất cả các thiết bị nằm trong hệ thống IoT. Để làm được điều đó, các đối tượng cần được trang bị khả năng nhận dạng một cách chính xác.
Hình 2: Một số ứng dụng tiêu biểu của IoT
2. Một số ứng dụng tiêu biểu của IoT trong thư viện thông minh
2.1. Hỗ trợ truy cập vào thư viện và các nguồn tài nguyên
Các thư viện thông minh, thông qua ứng dụng di động, có thể cung cấp thẻ thư viện ảo cho người dùng. Điều này cho phép họ truy cập và sử dụng các nguồn tài nguyên.
2.2. Quản lý các bộ sưu tập
Bộ sưu tập sẽ có các mã định danh RFID trên mỗi mục cho phép biểu diễn ảo của chúng được xác định bằng máy tính và đầu đọc RFID. Thông qua việc tích hợp các mã định danh RFID vào thẻ thành viên, việc lưu hành các tài nguyên và bộ sưu tập được diễn ra hợp lý và tiện lợi hơn.
IoT có thể cho người dùng biết về những cuốn sách quá hạn và họ nợ thư viện bao nhiêu tiền, giúp họ trả lại những cuốn sách quá hạn và trả tiền phạt trực tuyến mà không cần phải xếp hàng ở quầy phục vụ của thư viện. Kệ sách thông minh có thể quảng bá nội dung dựa trên hồ sơ mượn của khách hàng và lịch sử tìm kiếm trên Internet. IoT cũng sẽ giúp quản lý kho tài liệu tốt hơn vì nó có thể dễ dàng xác định vị trí tài liệu đang bị đặt sai chỗ [4].
2.3. Hỗ trợ các dịch vụ tham quan ảo trong thư viện
Kiến thức thông tin hoặc định hướng thông tin sẽ được cung cấp cho những người dùng mới đểgiúp họ hiểu thêm về tài nguyên và dịch vụ của thư viện. IoT có thể giúp các thư viện trong việc cung cấp chuyến tham quan ảo tự hướng dẫn. Điều này có thể thực hiện được nhờ việc thiết lập cảm biến như các thiết bị không dây ở các phần khác nhau của thư viện. Khi người dùng truy cập vào một phần cụ thể, điện thoại di động của họ sẽ phát video hoặc âm thanh giải thích thêm về phần đó và cách người ta có thể nhận được lợi ích tối đa từ nó. IoT thậm chí có thể cung cấp trải nghiệm phong phú về các bộ sưu tập đặc biệt như bản thảo bằng cách cung cấp phiên bản số của nó trên điện thoại di động của người dùng khi quyền truy cập vật lý vào các tài liệu đó bị hạn chế.
2.4. Cung cấp các dịch vụ khuyến nghị
IoT có thể sử dụng dữ liệu của người dùng để đưa ra các đề xuất phù hợp cho họ. Để làm được điều này, IoT sẽ thu thập và phân tích dữ liệu thời gian thực, dựa trên lịch sử mượn trả của họ. Khi một nhà nghiên cứu tìm kiếm các tài liệu có liên quan đến chủ đề nghiên cứu của mình, IoT có thể đề xuất các tài liệu khác mà có thể họ sẽ quan tâm. Khi người dùng đang ghé thăm hoặc ở gần thư viện, IoT có thể thông báo cho người dùng về những người mới đến trong khu vực đọc sách hoặc tương tác của họ. Ngoài ra, IoT còn thông tin về sự sẵn có của tài liệu mà người dùng đã mượn hoặc đã tìm kiếm trong lần trước đó.
2.5. Hỗ trợ các dịch vụ dựa trên vị trí
IoT sẽ giúp các thư viện cung cấp các dịch vụ dựa trên vị trí thông qua các ứng dụng di động có hỗ trợ. Với khả năng định vị của mình, IoT có thể giúp người dùng đọc tiếp những tài liệu đọc trong lần trước hoặc đề xuất các tiêu đề thú vị có sẵn về chủ đề và trạng thái của những tài liệu đã kiểm tra.
Ngoài ra, IoT cũng cho phép các thư viện cung cấp trạng thái sẵn có của phòng đọc, phòng thảo luận, máy in, máy quét, máy tính... bằng cách hiển thị giờ cao điểm và giờ cao điểm sử dụng của họ trên trang web của thư viện hoặc người dùng có thể kiểm tra bằng ứng dụng di động thư viện của họ.
2.6. Hỗ trợ quản lý các thiết bị trong thư viện
IoT có thể giúp các thư viện và người dùng của họ quản lý tốt hơn các thiết bị có sẵn và từ đó tiết kiệm chi phí năng lượng. IoT có thể hỗ trợ việc mở rộng quyền kiểm soát thiết bị không chỉ cho người làm thư viện mà còn cho cả người dùng. Ví dụ như, một người dùng sau khi vào thư viện, có thể sử dụng tủ hoặc tìm bàn đọc tài liệu bằng điện thoại di động hỗ trợ IoT, sau đó họ có thể điều chỉnh ánh sáng, điều hoà không khí, wifi… Tương tác trên không gian ảo cũng có thể cung cấp tình trạng của các thiết bị giúp cho việc bảo trì chúng tốt hơn. Chẳng hạn như, IoT có thể thông báo cho người làm thư viện về các máy in sắp hết mực hoặc bóng đèn nào đó đang có vấn đề.
Nguồn: Thư viện quốc gia Việt Nam