1. Tình hình kinh kế trước cải cách
– Đầu thế kỉ XIX chính sách Mạc phủ ở Nhật Bản đứng đầu là Tướng quân [ Sô – gun ] làm vào khủng hoảng cục bộ suy yếu .
* Kinh tế:
Bạn đang đọc: Vì sao Nhật Bản tiến hành cuộc Duy Tân Minh Trị Nam 1868
– Nông nghiệp lỗi thời, tô thuế nặng nề, mất mùa đói kém tiếp tục . – Công nghiệp : kinh tế tài chính sản phẩm & hàng hóa tăng trưởng, công trường thi công thủ công bằng tay Open ngày càng nhiều, kinh tế tài chính tư bản tăng trưởng nhanh gọn . * Xã hội : nổi lên xích míc giữa nông dân, tư sản thị dân với chính sách phong kiến lỗi thời . * Chính trị : Nổi lên xích míc giữa Thiên hoàng và Tướng quân . – Giữa lúc Nhật Bản khủng hoảng cục bộ suy yếu, những nước tư bản Âu – Mĩ tìm cách xâm nhập . + Đi đầu là Mĩ dùng vũ lực buộc Nhật Bản “ Open ” sau đó Anh, Pháp, Nga, Đức cũng ép Nhật ký những Hiệp ước bất bình đẳng .
+ Trước rủi ro tiềm ẩn bị xâm lược Nhật Bản phải lựa chọn một trong hai con đường là : bảo thủ duy trì chính sách phong kiến lỗi thời, hoặc là cải cách .
2. Cuộc Duy tân Minh Trị
Tháng 01/1868 Sô-gun bị lật đổ. Thiên hoàng Minh Trị [ Meiji ] trở lại nắm quyền và thực thi một loạt cải cách ;
– Đưa Nhật Bản trở thành một nước đế quốc hùng mạnh duy nhất ở châu Á .
Hoàn cảnh cuộc Duy tân Minh Trị
Hoàn cảnh dẫn đến cuộc Duy Tân Minh Trị như sau :+ Vào thời kỳ giữa thế kỷ XIX, thực trạng khủng hoảng cục bộ diễn ra nghiêm trọng về mọi mặt từ kinh tế tài chính, xã hội đến chính trị. Chế độ phong kiến của Nhật Bản đã chính thức bế tắc và lỗi thời trước quy trình xâm nhập can đảm và mạnh mẽ của thực dân châu Âu. Trước thực trạng bế tắc đó Nhật Bản đã có vẻ như bất lực trước sự đàn áp của những nước thực dân .+ Trong khoảng chừng thời hạn này, ngành công thương nghiệp tăng trưởng can đảm và mạnh mẽ đã làm phát sinh những giai cấp mới. Giai cấp thương nhân Open, đặc biệt quan trọng những thương nhân ở Osaca hay những Daimyo tây nam kinh doanh tiếp tục với quốc tế .+ Sự trái chiều của nền kinh tế tài chính lỗi thời kiểu cũ ShoGun với những Daimyo địa chủ miền Bắc. Bên cạnh đó, nông dân lại chiếm đến 80 % là những người có thân phận thấp kém, luôn bị những tầng lớp địa chủ chèn ép khiến đời sống khốn khó .
Cuộc Duy tân Minh Trị
Mục a
a] Nguyên nhân
– Những hiệp ước bất bình mà Mạc phủ kí kết với quốc tế làm cho những tầng lớp xã hội phản ứng can đảm và mạnh mẽ . – Phong trào đấu tranh chống Sô-gunnổ ra sôi sục vào những năm 60 của thế kỉ XX đã làm sụp đổ chính sách Mạc phủ .
– Tháng 01/1868, Sô-gun bị lật đổ. Thiên hoàng Minh Trị trở lại nắm quyền và thực thi một loạt cải cách .
Thiên hoàng Minh Trị
Mục b
b] Nội dung cải cách Minh Trị
Tháng 1-1868, sau khi lên ngôi, Thiên hoàng Minh Trị [ May-gi ] đã thực thi một loạt cải cách văn minh [ Hay còn gọi là cuộc Duy tân Minh Trị ] nhằm mục đích đưa Nhật Bản thoát khỏi thực trạng phong kiến lạchậu .
* Về chính trị
– Nhật hoàng công bố thủ tiêu chế độ Mạc phủ, lập cơ quan chính phủ mới, thực thi bình đẳng ban bố quyền tự do .
– Ban hành Hiến pháp mới [ năm 1889 ], chế độ quân chủ lập hiến được thiết lập .
* Về kinh tế
– Thống nhất tiền tệ, thống nhất thị trường, được cho phép mua và bán ruộng đất . – Tăng cường phát triểnkinh tế tư bản chủ nghĩa ở nông thôn .
– Xây dựng hạ tầng, đường sá, cầu và cống, Giao hàng giao thông vận tải liên lạc .
* Về quân sự
– Được tổ chức triển khai đào tạo và giảng dạy theo kiểu phương Tây . – Chế độ nghĩa vụ và trách nhiệm quân sự chiến lược thay cho chính sách trưng binh .
– Chú trọng đóng tàuchiến, sản xuất vũ khí đạn dược .
* Về giáo dục
– Thi hành chủ trương giáo dục bắt buộc . – Chú trọng nội dungkhoa học – kỹ thuậttrong chương trình giảng dạy .
– Cử những học viên giỏi đi du học phương Tây …
Mục c
c] Kết quả – tính chất:
* Kết quả:
– Nước Nhật thoát khỏi rủi ro tiềm ẩn trở thành thuộc địa của thực dân phương Tây .
– Đưa quốc gia Nhật Bản giàu mạnh, tăng trưởng theo con đường tư bản chủ nghĩa .
* Tính chất:cuộc Duy tân Minh Trị mang tính chất của một cuộc cách mạng tư sản, diễn ra dưới hình thức cải cách cách, canh tân đất nước.
Mục d
Xem thêm: Các nghệ sĩ châu Á: Những tài năng “giá rẻ”
d] Ý nghĩa – hạn chế
* Ý nghĩa:
– Giúp cho Nhật Bản giữ được độc lập, chủ quyền lãnh thổ ; mở đường cho sự tăng trưởng của chủ nghĩa tư bản ở Nhật Bản .
– Có ảnh hướng nhất định đến cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc bản địa ở một số ít nước châu Á trong đó có Nước Ta [ ví dụ : thành công xuất sắc của công cuộc Duy tân Minh Trị ở Nhật Bản là một trong những tác nhân góp thêm phần hình thành con đường cứu nước theo khuynh hướng dân chủ tư sản ở Nước Ta vào đầu thế kỉ XX ] .
* Hạn chế:
– Chưa thủ tiêu triệt để thế lực phong kiến quân phiệt [ lợi thế về kinh tế tài chính – chính trị của những tầng lớp quý tộc vẫn được duy trì ] .
– Chưa phân phối được quyền lợi và nghĩa vụ cho quần chúng nhân dân.
Mục e
e] Mở rộng:Bài học kinh nghiệm rút ra từ cuộc cải cách Minh Trị ở Nhật Bản [1868] đối với Việt Nam hiện nay:
– Cuộc Duy tân Minh trị của Nhật Bản [ 1868 ] được thực thi trên toàn bộ những mặt : chính trị, kinh tế tài chính, quân sự chiến lược, giáo dục. Thông qua cuộc cải cách này đã đưa Nhật Bản chuyển sang quy trình tiến độ chủ nghĩa đế quốc . – Để có được sự thành công xuất sắc này tác nhân quan trọng nhất là có sự đoàn kết của toàn dân tộc bản địa và ý thức tự cường của vương quốc. Nhân dân đoàn kết vì tiềm năng chung là sức mạnh để cuộc cải cách thực thi thành công xuất sắc và thôi thúc quốc gia tăng trưởng .
– Nước Ta lúc bấy giờ trong công cuộc kiến thiết xây dựng quốc gia cần học tập Nhật Bản, đoàn kết toàn dân thực thi vì một tiềm năng chung, phát huy ý thức tự lực tự cường của dân tộc bản địa.
ND chính
|
– Những nội dung cơ bản về nguyên do, nội dung, hiệu quả, đặc thù, ý nghĩa, hạn chế của cuộc cải cách Minh Trị . – Bài học kinh nghiệm tay nghề rút ra từ cuộc cải cách Minh Trị ở Nhật Bản [ 1868 ] so với Nước Ta lúc bấy giờ . |
Sơ đồ tư duy
Sơ đồ tư duy cải cách Duy Tân Minh Trị
Loigiaihay.com
Cuộc Duy tân Minh Trị
Mục 1
1. Tình hình nước Nhật trước cải cách
– Đầu thế kỉ XIX chính sách Mạc phủ ở Nhật Bản đứng đầu là Tướng quân [ Sô-gun ] làm vào khủng hoảng cục bộ suy yếu .
* Kinh tế:
– Nông nghiệp lỗi thời, tô thuế nặng nề, mất mùa đói kém liên tục .
– Công nghiệp : kinh tế tài chính sản phẩm & hàng hóa tăng trưởng, công trường thi công thủ công bằng tay Open ngày càng nhiều, kinh tế tài chính tư bản tăng trưởng nhanh gọn .
* Xã hội: nổi lên mâu thuẫn giữa nông dân, tư sản thị dân với chế độ phong kiến lạc hậu.
* Chính trị: Nổi lên mâu thuẫn giữa Thiên hoàng và Tướng quân.
– Giữa lúc Nhật Bản khủng hoảng cục bộ suy yếu, những nước tư bản Âu – Mĩ tìm cách xâm nhập . + Đi đầu là Mĩ dùng vũ lực buộc Nhật Bản “ Open ” sau đó Anh, Pháp, Nga, Đức cũng ép Nhật ký những Hiệp ước bất bình đẳng .
+ Trước rủi ro tiềm ẩn bị xâm lược Nhật Bản phải lựa chọn một trong hai con đường là : bảo thủ duy trì chính sách phong kiến lỗi thời, hoặc là cải cách.
Mục 2
2. Nội dung cuộc Duy tân Minh Trị
– Đầu năm 1868, Thiên hoàng Minh Trị đã tiến hànhmột loạt cải cách tiến bộ, trên tất cả các mặt:
* Về kinh tế:
– Thống nhất tiền tệ . – Xóa bỏ sự độc quyền ruộng đất của giai cấp phong kiến .
– Tăng cường tăng trưởng kinh tế tài chính tư bản chủ nghĩa ở nông thôn, thiết kế xây dựng hạ tầng, đường xá, cầu và cống … Giao hàng giao thông vận tải liên lạc .
* Về chính trị, xã hội:
– Chế độ nông nô được bãi bỏ, đưa quý tộc tư sản hóa và đại tư sản lên nắm Chính quyền . – Thi hành chủ trương giáo dục bắt buộc, chú trọng nội dung khoa học – kĩ thuật trong chương trình giảng dạy .
– Cử những học viên xuất sắc ưu tú đi du học ở phương Tây .
* Về quân sự:
– Quân đội được tổ chức triển khai và giảng dạy theo kiểu phương Tây . – Chế độ nghĩa vụ và trách nhiệm thay cho chính sách trưng binh . – Công nghiệp đóng tàu, sản xuất vũ khí được chú trọng …
=> Đến cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX. Nhật Bản thoát khỏi rủi ro tiềm ẩn trở thành thuộc địa, tăng trưởng thành một nước tư bản công nghiệp.
ND chính
| Tình hình nước Nhật trước cải cách và nội dung cuộc Duy tân Minh Trị . |
Sơ đồ tư duy
Sơ đồ tư duyCuộc Duy tân Minh Trị
Loigiaihay.com