Vì sao phan lạc hoa chết
Bắt đầu sự nghiệp ca hát vào năm 16 tuổi, NSND Thanh Hoa đã có hơn 55 năm hoạt động nhiệt huyết và được đông đảo khán giả yêu thích với hàng loạt ca khúc nổi tiếng như Con kênh ta đào, Tình yêu trên dòng sông quan họ, Tình yêu của đất và nước, Làng lúa làng hoa. Và đặc biệt ca khúc Tàu anh qua núi của nhạc sĩ Phan Lạc Hoa đã ghi đậm tên tuổi của NSND Thanh Hoa suốt hơn 40 năm. Xuất hiện trong thử thách riêng của đội thập niên 80, NSND Thanh Hoa khiến khán giả thổn thức với ca khúc Tàu anh qua núi cùng chất giọng cao vút. Và cũng chính trên sân khấu này, NSND Thanh Hoa cũng chia sẻ nguồn gốc của ca khúc khiến ai cũng phải bất ngờ.
Đầu năm 1977, NSND Thanh Hoa và chồng là nhạc sĩ Phan Lạc Hoa cùng tham gia vào đoàn văn công của Văn Lịch, Tổng cục đường sắt Việt Nam lúc bấy giờ. NSND Thanh Hoa kể: “Thời ấy đi tàu rất là cực, phải chuyển tàu liên tục chứ không được sung sướng như bây giờ đâu”. Nhớ một lần đến đèo Hải Vân, NSND Thanh Hoa bỗng nghe được một hồi còi rất dài và khi được nghe chồng kể lại: “Đây là đoạn người yêu của anh Quý trưởng tàu đã từng ngã xuống nên mỗi lần đi qua đây anh ấy đều kéo một hồi còi dài và thắp nén nhang như một lời chào đến người yêu quá cố”. Thấy quá thương cảm cho tình yêu của anh Quý, nhạc sĩ Phan Lạc Hoa muốn sáng tác ca một ca khúc làm quà để tặng anh ấy. NSND Thanh Hoa kể lại: “Suốt buổi tối, tôi chỉ thấy chồng tôi ôm đàn ngồi ở một góc”. Cho đến 3 giờ sáng, nhạc sĩ Phan Lạc Hoa lay Thanh Hoa dậy để đàn thử xem giai điệu của ca khúc có nghe được không. Đến 8 giờ sáng hôm sau, ca khúc chính thức được hoàn thành. NSND Thanh Hoa phải gấp rút học cho thuộc ca khúc ấy để trước khi đến Sài Gòn sẽ hát tặng cho anh Quý trưởng tàu. NSND Thanh Hoa vẫn nhớ như in: “Hôm ấy đến chỗ chờ ở Cẩm Giàng, mọi người tụ tập lại trong căn phòng và Thanh Hoa hát cho mọi người nghe. Và lúc ấy, tôi hát không được trọn bài vì nước mắt cứ tuôn”. Và hơn 40 năm, ca khúc Tàu anh qua núi đã in hằn sâu trong lòng khán giả nhưng đến hôm nay những sự thật phía sau ca khúc ấy được nhắc đến tiếp tục làm cho mọi người thương hơn, chia sẻ hơn về tình yêu chân thành.
Tính đến nay, NSND Thanh Hoa đã đứng trên sân khấu suốt 55 năm và bà đã bước sang tuổi 70. NSND Thanh Hoa kể: “Từng có lúc các con kêu đừng hát để giữ sức khỏe nhưng mỗi lần nhìn khán giả, nhìn sân khấu Thanh Hoa chỉ muốn hát thôi”. Và ở thời oanh liệt của ca khúc này, NSND Thanh Hoa tự hào chia sẻ mình hát với tần suất 6 đến 8 lần một ngày. Và cho đến nay, NSND Thanh Hoa đã hát ca khúc ấy rất nhiều lần cũng chính là niềm hạnh phúc của người nghệ sĩ khi tác phẩm được đông đảo khán giả đón nhận. Không chỉ có Tàu anh qua núi, NSND Trọng Trinh còn yêu mến ca khúc khác của Thanh Hoa. Ông nói: “Nhớ lúc đi quay suốt 6 tháng cùng đoàn phim trong Nam, mỗi buổi sáng tôi đều mở ca khúc Làng lúa làng hoa để được nghe Thanh Hoa hát rồi mới bắt đầu công việc”. Nhận được tình thương từ khán giả, NSND Thanh Hoa cũng hát một đoạn của ca khúc Làng lúa làng hoa để gửi đến khán giả. Tin liên quanThanh Hoa là một trong những nghệ sĩ gạo cội của làng nhạc Việt Nam. Vào khoảng những năm 8-90, cô cực kỳ nổi tiếng! Hẳn là các mẹ vẫn còn nhớ phải không ạ? Hôm nay, em vô tình biết được câu chuyện đời về cô, thực sự rất cảm động và đầy nghị lực nhưng bên cạnh đó cũng nhiều thăng trầm và sóng gió! Nghệ sĩ Thanh Hoa là một trong những nghệ sĩ gạo cội của làng nhạc Việt Nam. Bị thóa mạ sau cái chết của chồng cũ. Nhắc đến NSND Thanh Hoa, nhiều người nghĩ ngay đến một giọng ca trời phú mượt mà với hàng loạt ca khúc sống mãi với thời gian. Thế nhưng ít ai biết rằng, cô đã từng có hai đời chồng. Cuộc hôn nhân đầu tiên của cô là với người nhạc sĩ tài hoa nhưng bạc mệnh Phan Lạc Hoa. Kết quả của cuộc hôn nhân này là cô con gái Phan Huyền Thư, nhà thơ, nhà biên kịch rất cá tính. Người đàn ông sau của cô là nghệ sĩ xiếc Tôn Thất Lợi và họ có chung con trai Tôn Thất Thái Sơn. Khi nói về cuộc hôn nhân đầu tiên, cô Thanh Hoa kể với giọng nói bình thản của một người trải qua nhiều thăng trầm. Cô kể rằng, thời còn trẻ, chú Phan Lạc Hoa thường đàn cho cô hát, và họ đã mê đắm nhau từ những giây phút đầu tiên. Nhưng khi biết cô Thanh Hoa có thai, cả hai đều có những sợ hãi. Sau những năm tháng trời ròng rã tìm và đợi người yêu, cuối cùng họ đã trở về bên nhau trong sự ràng buộc của số phận. Cuộc hôn nhân đầu tiên cô không có đám cưới và cũng không kéo dài được lâu. Nhưng mấy ai biết rằng, người quyết định chấm dứt cuộc hôn nhân này lại là chú Phan Lạc Hoa. Còn cô chỉ nghĩ cuộc chia tay của hai người là một sự giải thoát khi tình yêu đã tàn lụi. Tròn một tháng sau khi toà xử ly hôn, và đúng sau đêm diễn của cô Thanh Hoa với ba bài hát nức tiếng thời ấy “Tàu anh qua núi”, “Vì sao anh ra đi”, “Em vẫn đợi anh về”, chú Phan Lạc Hoa đã tự giải thoát khỏi cuộc đời bằng việc treo cổ tự vẫn. Cô kể, sau khi chú Phan Lạc Hoa mất đi là những chuỗi ngày đen tối nhất cuộc đời cô. Mang cái án vô hình của người đàn bà gây nên cái chết bi thảm của chồng, cô Thanh Hoa đã từng phải đối diện với tất cả những lời thoá mạ và chỉ trích phi lý của người đời.Nghệ sĩ Thanh Hoa đã trải những năm tháng đầy giông bão. Người chồng thứ hai và hôn nhân nhiều thử thách. Cũng trong những năm tháng bĩ cực thì nghệ sĩ Tôn Thất Lợi đến bên cô. Lại thêm một cuộc hôn nhân nữa, cô dâu không được mặc áo cưới, không có xe hoa rước đón. Chồng kém 6 tuổi trong khi cô đã trải qua một lần đò, những ngày đầu đến với nhau, cả hai bị gia đình phản đối gay gắt. Lúc ấy, gia đình chú Tôn Thất Lợi phản đối rất quyết liệt. Bố mẹ chú Tôn Thất Lợi đã đưa ra những lý lẽ vô cùng thuyết phục với chú, như một người chưa từng lập gia đình, lại đi lấy gái nạ dòng có con riêng. Chưa kể cô lại là một nghệ sĩ với đời sống sân khấu nhiều ảo vọng. Thế rồi, chưa kịp vượt qua áp lực gia đình, cô chú lại gặp phải áp lực dư luận. Nhớ lại quãng thời gian khó khăn ấy, cô Thanh Hoa nghẹn ngào tâm sự: “Thật ra thì anh ấy cũng chưa bao giờ nói yêu tôi mà cũng chả cưới luôn. Anh ấy cũng sợ lúc bấy giờ mà làm đám cưới thì dư luận lại ầm ĩ khiến tôi khó sống, nhất là cái chết của chồng cũ cách đó không lâu. Bản thân tôi cũng lo vì anh Lợi còn quá trẻ nên nghĩ cứ ở với nhau thế thôi chứ cưới xin sau này lại rắc rối ra tòa. Cho đến khi tôi chuẩn bị đẻ Tôn Thất Thái Sơn thì mới đi đăng kí kết hôn”.Nghệ sĩ Thanh Hoa hạnh phúc bên người chồng thứ hai. Phụ nữ qua một lần đó có quyền được mưu cầu hạnh phúc và xứng đáng được yêu thương. Phụ nữ, dù mới hay cũ đều đáng được trân trọng. Đáng được yêu thương và được người khác bảo vệ. Nếu quá khứ của họ từng chọn sai người, tương lai họ vẫn có quyền được chọn lại, được quyền có được hạnh phúc cho mình. Thế nhưng, phụ nữ kết hôn lần 2 xin hãy giữ cho mình một cái đầu tỉnh táo. Hãy dùng lý trí và con tim để cảm nhận. Nếu người đàn ông ấy đứng đắn và chân thành, yêu thương mình và cả con của mình thì xin đừng bỏ lỡ. Phụ nữ à, đừng lo lắng hay mặc cảm khi mình đã một lần lầm lỡ, hãy cứ tự tin mỉm cười thật tươi. Hạnh phúc là điều mà tất cả mọi người đều muốn hướng tới và dẫu nó có muộn màng đến đâu thì cũng đáng để chờ đợi và đáng được nâng niu.
10-02-2012, 09:48 AM #1
Trả lời kèm Trích dẫn
10-02-2012, 09:50 AM #2
Phần I : Hoài niệm về số phận một bênh nhân đặc biệt Mỗi lần về quê hay có dịp xuôi tàu trên đường thiên lý Bắc – Nam, dòng suy tư lại đưa mình nhớ khôn nguôi về một con người tài hoa nhưng sớm rơi rụng và chìm lấp trong cõi hư vô và sự nổi tiếng của người thân. Đó là Phan Lạc Hoa. Chẳng phải do nhà tàu phát bài ca “Tàu anh qua núi” với giai điệu thiết tha trầm lắng mỗi khi qua đèo Hải Vần cheo leo bên bờ biển Đông. Chính cuộc đời bầm dập, long đong; cái cách giải thoát bế tắc của ông thuở sinh thời và sự nổi tiếng của vợ con ông sau này, gợi cho mình nổi nhớ ấy trong suy tư “theo nhịp con tàu đi”. Mình bắt đầu nghe tiếng Phan Lạc Hoa từ những bài hát nổi tiếng một thời qua làn sóng phát thanh: “Tàu Anh Qua Núi“, “Tình Yêu Bên Dòng Sông Quan Họ“,… Sau này, được trực tiếp nghe người vợ trẻ của ông, ca sỹ Thanh Hoa thể hiện những bài hát này tại sân trường đại học. Hồi đó, Đoàn trường Đại học Y Hà Nội thường mời các ca sỹ Kiều Hưng, Thanh Hoa, Ngọc Bé, Ngọc Tân,… về biểu diễn cho sinh viên vào dịp cuối tuần. Tháng 9 năm 1981, mình là sinh viên Y5 đi học luân khoa ở Khoa Tâm thần, bệnh viện Bạch Mai (nay là Viện Sức khỏe Tâm thần). Phan Lạc Hoa đang là một trong những “bệnh nhân nổi tiếng” ở Khoa này. Thời đó, nhiều bệnh nhân nam của Khoa Tâm thần, bệnh viện Bạch Mai, có “lý lịch cuộc đời” rất ấn tượng với sinh viên như tụi mình. Đa số họ, có biệt tài, học giỏi, thông minh hoặc uyên bác một lĩnh vực nào đó. Họ vào viện từ hầu hết ở các lĩnh vực trong đời sống thượng tầng. Thậm chí, có người từ “tầng lớp cung đình”. Những tư duy, những suy nghĩ thầm kín của họ hoặc là quá cao siêu hoặc là lạc lõng giữa thời cuộc, làm cho họ luôn cảm thấy cuộc đời mình bế tắc. Những trường hợp này thường được các nhà tâm lý học, bệnh học tâm thần xếp vào nhóm nhân cách yếu. Nói một cách ví von là họ thuộc nhóm nhân cách nghệ sỹ. Những lúc rảnh rỗi, các sinh viên thường lấy cớ chăm sóc và thăm bệnh nhân để tiếp cận và nghe những câu chuyện từ họ. Thậm chí, khi sang học ở khoa Da Liễu, hay Truyền nhiễm, thi thoảng mình vẫn còn la cà sang khoa Tâm thần hóng hớt. Bệnh nhân Phan Lạc Hoa một trong số bệnh nhân nổi bật được sinh viên quan tâm đặc biệt. Trong trí nhớ của mình, Phan Lạc Hoa thuộc diện xí trai. Mái tóc bờm lên những nếp xoăn màu nâu cháy nắng. Khuôn mặt gồ ghề sắc cạnh. Da mặt ngăm ngăm lại lổ chổ vết rỗ. Dấu tích của bệnh đậu mùa một thời ấu thơ nghèo khó (có lẽ, điều này giải thích vì sao hiếm có hình ảnh của ông trên phương tiện truyền thông hiện nay). Người ông tầm thước. Hai bàn tay đầy vết chai sạn của người công nhân quen cầm búa, cầm kìm, cầm xà-beng. Nó tương phản với hình ảnh ông ôm đàn ghi ta với giọng khàn khàn thuốc lào cất lên những bài ca mà ông tâm đắc. Đặc biệt, ông có biệt tài kể chuyện. Ông kể chuyện rất hấp dẫn và lôi cuốn như hút hồn người nghe. Chính những câu chuyện chắp nối giữa những khoảng tỉnh và mê đã vẽ nên cuộc đời bôn ba chìm nổi của ông. Từ chuyện cuộc đời; chuyện bạn bè đồng nghiệp; chuyện sáng tác, nghiệp và nghề đến chuyện tình yêu với vợ con và gia đình. Ông thường nói về vợ mình với một tình cảm đau đớn. Vì khi đó, cuộc hôn nhân đã đi đến hồi kết mà tình yêu dành cho vợ nơi ông vẫn còn như xưa. Có lúc, câu chuyện kết thúc trong nước mắt làm những sinh viên trẻ như tụi mình cũng rưng rưng trong lòng. Đặc biệt, ông vẫn không nguôi được nỗi đau mất đứa con trai duy nhất. Cháu Phan Cao Nguyên. Ông nói 10 năm hôn nhân thì chỉ có khoảng 5 năm hạnh phúc. Nhưng hai vợ chồng vẫn có với nhau 3 đưa con kháu khỉnh xinh đẹp. Phan Huyền Thư, Phan Thế Lữ và Phan Cao Nguyên. Đó là nhờ tình yêu của vợ ông. Trong câu chuyện của ông, vợ ông là một người đàn bà có sức cuốn hút đàn ông, tuy không đẹp cho lắm. Hừng hực sống, khao khát yêu đương. Say mê ca hát. Cháy hết mình mỗi khi lên sân khấu cũng như trên giường. Cũng như bao người khác, với ông mỗi đứa con là một thiên thần bé nhỏ. Phan Cao Nguyên là niềm tự hào, hy vọng và là nguồn sống tinh thần của ông. Vì thế, khi cháu mất đi ông suy sụp hẳn. Cuộc đời coi như hết đối với ông. Hơn một tuổi, Cao Nguyên bị bệnh tiêu chảy nhưng mức độ chưa trầm trọng. Khi vào Viện Nhi (hồi đó đang ở trong Bệnh viện Bạch Mai) điều trị. Nằm chung phòng với một cháu trai cùng tuổi những bị bệnh nặng hơn. Hai đứa khá giống nhau. Nên y tá điều trị đã sơ suất không “3 tra 3 chiếu” khi thực hiện chỉ định truyền dịch của bác sỹ. Thay vì thực hiện cho cháu bên cạnh, y tá đã truyền cho cháu Nguyên. Kết quả là cháu Nguyên bị phù phổi cấp không cứu được. Chuyện này, mình nghe các anh lớp trên đi học lầm sàng Nhi kể lại. Cho đến bây giờ, mình vẫn nghĩ, nếu Cao Nguyên còn sống, chắc bệnh nhân Phan Lạc Hoa không tìm cách giải thoát bế tắc một cách bi thương như thế. Đó là nhưng khi tâm trạng của ông trở nên u uất. Những khi ông khỏe và tỉnh táo. Ông vẫn vui cười và vẫn đàn hát cho sinh viên và bệnh nhân bên cạnh nghe. Mỗi chủ nhật, sáng hoặc chiều, ca sỹ Thanh Hoa và hai cô con gái cỡ 7, 8 tuổi vào thăm bố. May mắn cho sinh viên nào trực vào ngày chủ nhật là được nghe và chứng kiến những giây phút hạnh phúc hiếm hoi của gia đình nghệ sỹ. Nếu chứng kiến cảnh sum vầy ấy, nhiều người sẽ không ngờ chính trong thời gian này, tình yêu và hôn nhân của hai nghệ sỹ này đã rạn nứt và không có cơ hàn gắn như sự thừa nhận có vẽ buông xuôi của bệnh nhân Phan Lạc Hoa. Đôi khi, nhìn cảnh ấy, chính mình cũng ước ao được sống trong một gia đình nghệ sỹ như vậy. Chỉ đến khi tham dự buổi báo cáo tốt nghiệp Chuyên khoa cấp I của anh Kim Việt, một bác sỹ nội trú giỏi của Bộ môn Tâm thần học, Đại học Y mình mới hiểu thêm về cuộc đời và những khổ đau, dằn vặt dẫn đến căn bệnh của bệnh nhân Phan Lạc Hoa. Mình đã khóc khi nghe anh Việt trình bày luận văn trước hội đồng. Bản luận văn như một tiểu thuyết cuộc đời chìm nổi của Phan Lạc Hoa thấm đẫm nước mắt và nhân tình thế thái. Mà không riêng gì mình, các bạn mình, các bác sỹ, y tá và hộ sinh đều rơi nước mắt. Chính ấn tượng sấu sắc hồi đó làm mình nhớ mãi bệnh nhân Phan Lạc Hoa. Cuộc đời ông, tình yêu tuyệt vọng của ông như một cánh hoa tả tơi và ắt sớm rụng rơi trước dông bão cuộc đời. Chiêm nghiệm từ cuộc đời long đong của mình, có lần ông nói vui rằng, cái tuổi Hợi mà sinh giữa ban đêm, nên cuộc đời ông kiếm được miếng ăn không phải dễ. Mồ côi cha. Tuổi thơ trôi dạt qua nhiều vùng quê. Phải lao động từ nhỏ. Học hành chắp vá. Nghề nghiệp bấp bênh. Dáng vẻ phong trần, bất cần đời. Không thích khuôn phép và sống theo cảm xúc. Kỳ thực, ông rất nhạy cảm và mặc cảm. Một nhân cách yếu, theo thuật ngữ tâm lý học.
Trả lời kèm Trích dẫn
10-02-2012, 09:52 AM #3
Phần II : Bệnh án một bệnh nhân, tiểu thuyết một cuộc đời bầm dập và long đong. Mình đã khóc khi nghe anh Việt trình bày luận văn trước hội đồng. Bản luận văn như một tiểu thuyết cuộc đời chìm nổi của Phan Lạc Hoa thấm đẫm nước mắt và nhân tình thế thái. Phan Lạc Hoa sinh ra khi nền cộng hòa dân quốc vừa hai tuổi. Dư âm trận đói năm Ất Dậu (1945) còn bao trùm đồng bằng thôn quê Bắc Bộ. Quê ông ở Hữu Bằng, Thạch Thất. Bố mất sớm, hai mẹ con dắt díu nhau lang bạt kiếm ăn xứ người. Từ quê hai mẹ con trôi dạt theo dòng di dân quen thuộc thời Pháp: Nam Định, Hải Phòng và Quảng Ninh. Ông học ở trường đời nhiều hơn ở trường lớp. Những công nhân và thợ lò vùng cảng, vùng mỏ tốt bụng đã cưu mang giúp đỡ mẹ con ông. Trong câu chuyện, ông vẫn ví von, tuổi thơ mình như cây cỏ dại mọc lên giữa cánh đồng hoang. Việc học hành chắp vá nhưng ông là người thông minh và nhạy cảm. Ông có “hoa tay” và năng khiếu văn nghệ gần như là bẩm sinh. Vì thế, từ phong trào văn nghệ vùng mỏ ông được cử về học ở trường Âm Nhạc Hà Nội, như là hạt nhân phong trào văn nghệ vùng Mỏ trong tương lai. Tại trường Nhạc, ông gặp và yêu mê mệt cô nữ sinh năm thứ ba “bé choắt có đôi mắt đẹp hút hồn và giọng hát đầy triển vọng”, Nguyễn Thị Thanh. Mối tình lãng mạn bay bổng đạt đến đỉnh của sự ngất ngây thì… cả hai phải đối diện với thực tại. Cô sinh viên có thai khi chưa kết thúc khóa học. Việc có thai ngoài ý muốn mà chưa hôn thú, “chưa báo cáo tổ chức” là vấn đề rất nghiêm trọng bấy giờ. Chế độ tem phiếu có thể không chết đói với người độc thân nhưng với một “gia đình sinh viên” chưa có hộ khẩu.. thì có thể đói nhăn răng. Như một cú sốc, ông mất thăng bằng một thời gian vì không biết sẽ tổ chức cuộc sống thế nào. Ông chạy trốn với thực tại và lang thang với bạn bè. Hồi tâm, ông quay về và sống với Thanh mà không cưới hỏi. Khi ra trường, ông lại có quyết định đi phục vụ chiến trường khi người vợ trẻ mang thai bảy tháng. Ông kể, ông hoang mang tột độ. Dằn vặt giữa việc đi chiến trường bỏ vợ ở nhà với bụng bầu hay ở lại. Ở lại với vợ con, có nghĩa là bị kỷ luật, như một người thoái thác sự phân công tổ chức. Đồng nghĩa với việc đào ngũ. Tình cảm lấn át lý trí, cuối cùng, ông liều mình ở lại chăm sóc vợ con. Nghiễm nhiên, ông bị kỷ luật, bị loại ra khỏi biên chế và “vất ra lề đường”. Mất biên chế, đồng nghĩa với trắng tay. Không có sổ gạo, tem phiếu. Không nơi nào dám nhận ông, “một thằng đào nhiệm”, như lời ông nói. Như một người tỉnh lẻ trắng tay “trôi dạt về thủ đô” mà gánh trên vai trách nhiệm làm cha làm chồng. Ông làm bất cứ công việc gì để tồn tại cùng vợ con. Nhưng cũng có khi, sáng đi tìm việc, chiều về hai bàn tay trắng trong cơn say bét nhè.
Trả lời kèm Trích dẫn
10-02-2012, 09:55 AM #4
Phần III: Sự giải thoát bế tắc & hệ lụy với người ở lại. Về bệnh tình, để chẩn đoán và xác định đúng bệnh tình của một bệnh nhân tâm thần không dễ chút nào. Cần phải có thời gian theo dõi dài lâu; phải tìm hiểu cặn kẽ tâm tư và cuộc sống quá khứ, hiện tại của bệnh nhân. Phân loại bệnh tâm thần trước thập niên 1990s (khi chưa có hội nghị lần thứ 43 của WHO, 5-1990, và hệ thống phân loại bệnh ICD-10) tựu trung có 3 thể: tâm thần thực thể mà điển hình là Tâm thần phân liệt; Rối loạn hành vi tâm lý; Tâm căn hay là rối loạn hành vi cảm xúc. Bệnh nhân Phan Lạc Hoa, sau một thời gian điều trị cuối cùng được chẩn đoán thể TÂM CĂN. Thể bệnh này không gây nguy hiểm cho xã hội cũng như bản thân cá nhân họ. Cũng chính vì chẩn đoán TÂM CĂN nên bệnh nhân Phan Lạc Hoa được ưu ái về sống và sinh hoạt cùng gia đình vào dịp mỗi chủ nhật hàng tuần. Có những lúc bệnh nhân Phan Lạc Hoa rơi vào trầm cảm. Nhưng nhiều khi ông rất tỉnh táo. Thỉnh thoảng ông vẫn tiếp tục sáng tác viết lách ngay tại bệnh viện như một người đang… an dưỡng. Hơn nữa, hình ảnh gia đình nghệ sỹ sum họp đầm ấm mỗi chủ nhật ở bệnh viện, đã làm các thầy thuốc lầm tưởng rằng cảnh đó cũng xảy ra ở nhà. Họ đâu ngờ sau cánh cửa căn hộ chật chội thời bao cấp là căn phòng có bức phên cót mỏng manh ngăn cách hai thế giới. Tiếng cười rộn rã bên kia là tiếng đau xé lòng của bên này. Bức ngăn mỏng manh như sợi nứa tạo nên nó nhưng là khoảng cách giữa hai người ngày càng dày lên theo thời gian. Chia cách thế giới riêng trong tâm hồn của hai người nghệ sỹ. Họ đâu ngờ đêm chủ nhật định mệnh đó, “một người ở đỉnh cao; một người về vực sâu”. Người vợ yêu quý của bệnh nhân, đã hoàn thành thủ tục ly hôn trước đó một tháng, có một đêm xuất thần trong cả hai sô diễn tại Rạp Công Nhân và Nhà Hát lớn. Có thể, ít người còn nhớ cái đêm mà Phan Lạc Hoa, một người chồng, một nhạc sỹ của một ca sỹ nổi tiếng, đã tự vẫn. Nhưng mình vẫn còn nhớ như in sự kiện đó. Mình nhớ vì không chỉ đã nhiều lần hóng hớt “bệnh nhân nổi tiếng” kể chuyện tại giường bệnh. Thời đó, ca sỹ Thanh Hoa và những đồng nghiệp Kiều Hưng, Ngọc Bé, Ngọc Tân,.. đã rất quen thuộc với sinh viên trường Y vì những đêm “hát cho sinh viên nghe” tại sân trường. Kiếm một giấy mời hay vé vào cửa của một đêm diễn của một ca sỹ mà mình hâm mộ không khó. Mình có được giấy mời từ ông dượng là Sếp của báo Lao Động. Vì thế, đêm 19/9/1982, mình là một trong những khán giả của Rạp Công Nhân trên đường Tràng Tiền. Những bài hát nức tiếng mà ca sỹ Thanh Hoa hát tối đó mình cũng đã nghe nhiều lần nhưng chưa bao giờ chán. TÀU ANH QUA NÚI, TÌNH YÊU BÊN DÒNG SÔNG QUAN HỌ; EM VẪN ĐỢI ANH VỀ,… Hôm đó, mình biết vẫn như thường lệ, “bệnh nhân đặc biệt” được “tại ngoại” và đang đứng bên cánh gà của Rạp Công Nhân. Như bao lần ông kể, sau khi ly thân, mỗi lần Thanh Hoa đi hát, là ông tự nhủ mình hãy ở nhà. Nhưng rồi, khi thì vì bạn bè, khi thì vì con cái mà ông đến nghe “người đàn bà hát”. Cũng có lúc ông đến với đêm diễn của vợ mình như người… mộng du. Những khi như thế giọng hát của Thanh Hoa càng vút cao và những tiếng vỗ lay không dứt yêu cầu ca sỹ hát lại, thì ông cảm thấy như ngực mình nhói đau và đầu óc quay cuồng. Cùng hai con và bạn bè thân thiết đi “cổ vũ” cho vợ mình, nhưng ông thường hoặc ra về trước với con hoặc một mình theo các “chiến hữu” đi… cuốc lủi. Thanh Hoa thì có nhiều người đưa đón và thường kéo nhau đi ăn lót dạ hay uống nước sau buổi diễn. Rạp Công Nhân lúc 20 giờ, khi hát xong phần của mình, ca sỹ Thanh Hoa “chạy sô” sang Nhà Hát Lớn ngay đầu đường Tràng Tiền. Vì nói như ngôn ngữ bây giờ, khi đó Thanh Hoa đang là ca sỹ HOT. Ông, con gái và bạn bè tất nhiên cũng theo sang. Tại Nhà hát Lớn, ba bài hát kết thúc chương trình của “người đàn bà hát”: Tàu anh qua núi, Vì sao anh ra đi, Em vẫn đợi anh về, như giọi nước cuối cùng làm tràn căng cái hộp sọ đã chất chứa bao nhiêu oan ức bất công làm “nổ tung” và đẩy bệnh nhân đến tận cùng tuyệt vọng. Hôm sau, sinh viên trường Y đã kháo nhau tin ông mất. Bỡi vì, bệnh viện được báo tin “bệnh nhân đặc biệt” mãi mãi sẽ không đến nữa. Xung quanh cái chết của ông có rất nhiều lời đồn đoán và thêu dệt. Vì ông không để lại thư tuyệt mệnh(**). Hồi đó, mình cũng được nghe có người kể y như là họ chứng kiến cái chết của ông từ đầu đến cuối. Đêm hôm trước, từ Nhà Hát lớn ông về nhà trước ngồi đốt thuốc lá trên chiếc ghế tựa và trong tay với sợi dây thừng như có ý chờ Thanh Hoa về. Chắc ông muốn nói lời vĩnh biệt và tuyên bố sẽ ra đi. Như mọi lần, sau các sô diễn liền nhau, vợ ông chỉ muốn đi nằm và tránh “đối đầu” với “bệnh nhân tâm thần”. Khi vợ con đã yên giấc, ông đứng lên chiếc ghế đầu lòn qua sợi dây treo từ chiếc quạt trần giữa phòng khách, đồng thời là phòng ngủ và không gian riêng của ông. Bên kia tấm phên cót, chắc vợ ông đã chìm vào giấc ngủ sau hai sô diễn hết mình (***). Sáng hôm sau, hay tin, khi những người hàng xóm đầu tiên bước vào căn hộ, người ta thấy Thanh Hoa ngồi bất động câm lặng trên chiếc ghế mà ông ngồi đốt thuốc đêm qua. Dưới sàn nhà là tàn thuốc lá vương vãi. Trên giữa trần nhà là cái quạt và ông treo lơ lững trong chiếc thòng lọng làm từ sợi dây kéo cánh phông màn (***). Chính điều này, đã góp phần để lại tai tiếng và hệ lụy không ít cho Thanh Hoa một thời gian dài sau đó. Đám tang ông, mình không tham gia đưa tiễn. Nhưng bạn bè ở KTX đi về kể lại, những chiến hữu văn nghệ tâm giao với ông, trước lúc ném cho ông nắm đất, đã tưới lên ông những ly rượu trắng uống dở và thề sẽ trả thù. Nói thế thôi, chứ lúc đó họ cũng không hiểu họ sẽ trả thù ai và vì cái gì. Trong vòng một trăm ngày tang, Thanh Hoa vắng bóng trên sân khấu ca nhạc. Cô ca sỹ rơi vào cơn lốc xoáy nghi kỵ và dèm pha của dư luận. Những câu chuyện về cái chết của Phan Lạc Hoa được bàn tán và thêu dệt khắp nơi. Sau ngày giỗ trăm ngày, Thanh Hoa đi hát trở lại. Vẫn những bài hát quen thuộc ngày nào. Cũng chính giọng hát và những bài hát đó. Tiếng hát vút lên có lúc như nghẹn lại. Khán giả lắng nghe cũng có những cảm nhận khác với trước đây, tùy theo tâm trạng và mức độ tin cậy của họ đối với lời đồn thổi. Cũng như Ngọc Tân sau sự cố vượt biên không thành, bị cấm hát. Các bệnh viện và trường Y vẫn mời họ về hát cho cán bộ nhân viên và sinh viên nghe. Dù thù lao ít ỏi, nhưng tình cảm của người hâm mộ là nguồn động viên và vực dây tinh thần để những người như Thanh Hoa, Ngọc Tân còn trụ lại với nghề hát bạc bẽo của mình. Một tác giả không rõ tên (****) đã viết như sau: Đấy là một ngày đầu thu của năm 1982. Mưa rây rắc như ai đó thầm khóc. Tôi xuống thăm Phan Lạc Hoa ở khu tập thể Đài tiếng nói Việt Nam tại Ngã tư vọng. Anh vừa rời Bệnh viện Bạch Mai về nhà. Trước đấy ít ngày, khi anh còn nằm ở khoa tâm thần bệnh viện, tôi có ghé thăm. Ngày ấy, Phan Lạc Hoa đã rất nổi tiếng với bài hát Tàu anh qua núi do vợ anh – ca sĩ Thanh Hoa hát ở khắp các sàn diễn, thu âm ở Đài Phát Thanh, thu đĩa ở Dihavina. Đến khi anh phổ bài thơ Đêm sông Cầu của Đỗ Trung Lai, thì có hai sự đánh giá ngược nhau. Phái đàn anh thì chê viết hơi dễ dãi, còn bạn bè thì khen là một thứ xẩm mới tuyệt hảo. Bởi vậy dù Đài không nhận thu âm, Thanh Hoa vẫn mang đi hát ở khắp các sàn diễn. Lần nào hát Tình yêu bên dòng sông quan họ đều được đề nghị hát lại nhiều lượt. Và Thanh Hoa thì cứ thế mà “về đỉnh cao”, còn Phan Lạc Hoa ngày càng chìm “về vực sâu”. Bữa gặp nhau, sau rất nhiều câu chuyện bàn về sự sống và cái chết qua những chén rượu. Phan Lạc Hoa có hát cho tôi nghe một bài viết tặng các “nàng tiên áo trắng” của Bệnh viện Bạch mai. Anh đặt tên là Bài ca áo trắng. Bài hát viết ở cung đô thứ, nốt trầm mở đầu là nốt “sòn”, nốt cao nhất là “si giáng”. Có lẽ anh dành bài hát này cho giọng nữ trung hát theo nhịp nhạc nhẹ, có thể là swing-fox hay show-suf chăng? Lời ca rất cảm động “… ở nơi đây – bao ánh mắt bao tấm lòng, vì người bệnh yêu thương…”. Hát xong anh đưa cho tôi và cười nói bâng quơ: “Có khi đây là bài hát cuối cùng của tao”. Bâng quơ mà hoá thật. Khuya đó, Phan lạc Hòa đã vĩnh biệt cuộc sống ở tuổi 36… Phan Lạc Hoa, sinh 1947, là nhạc sỹ tài hoa mà đoản mệnh. Tác giả của “Tàu anh qua núi”, “Tình yêu bên dòng sông quan họ”,.. và nhiều bài hát được ưa thích một thời. SH. ________ Chú thích của Nguyễn Trọng Tạo:
Trả lời kèm Trích dẫn
10-02-2012, 09:58 AM #5
Trả lời kèm Trích dẫn
10-02-2012, 12:44 PM #6
Văn nghệ sĩ thường sống quá mềm yếu, thiên về nội tâm, Lê Công Tuấn Anh cũng là 1 số phận bi đát, con người nên sống thực dụng 1 chút cái gì pass cho trôi luôn ý em là thế mong các bác đừng chém he he
Trả lời kèm Trích dẫn |