Cá dảnh miền bắc gọi là cá gì

Cá ngần là loài cá nổi tiếng sinh sống ở vùng nước trong của sông Đà. Loài cá mềm như bún và trong như thủy tinh này thường được người dân Hà Thành biết đến với rất nhiều món ngon. Tuy nhiên, vì cá chỉ xuất hiện một mùa duy nhất trong năm, vào khoảng tháng 4 – 5 hàng năm nên mọi người thường tranh thủ để có cơ hội thưởng thức.Cá ngần mới chỉ xuất hiện ở đoạn sông Đà chảy qua Lai Châu, Điện Biên vài năm gần đây, sau khi sông Đà nắn dòng làm thủy điện. Trước đó, loại cá này chủ yếu sống ở vùng Sơn La, Hòa Bình và cũng chưa được biết đến nhiều. Những con cá bé xíu, con dài nhất cũng chỉ bằng ngón tay út, con nhỏ thì trông như sợi bún. Thân chúng trắng muốt như thủy tinh, chỉ điểm một vệt đen duy nhất là mắt.

Ảnh: sưu tầm internet

Cá ngần đầu tháng tư bao giờ cũng là đợt ngon và béo nhất, bởi chúng vừa trải qua một mùa Đông dài nhịn đói nên khi trời nắng trở lại, chúng sẽ đi thành đàn kiếm ăn bù. Thức ăn của loài cá này chỉ là vi tảo, phù du trôi nổi, đã tạo nên thân hình con cá một màu trắng ngần. Ngoài ra, cá ngần chỉ sống được trong tự nhiên, nơi vùng nước sạch chứ không thể nuôi nhốt như các loài cá khác.Theo các ngư phủ trên sông Đà, cá ngần là loại cá sạch. Mùa này, cá bơi thành từng đàn như cá mương, đánh bắt rất khó vì thấy động là chúng rẽ nước, tản ra mất tăm, khi yên ả mới tụ thành đàn bơi lội. Phải là người có kinh nghiệm sông nước mới có thể đánh bắt, mỗi lần đơm lưới cũng được dăm ba cân. Thời gian đầu hè - thời điểm nước hồ chuyển màu hoa mơ, chúng thường bơi ngược dòng nước để đẻ trứng. Bà con dân tộc Mường, Thái… nói rằng cá ngần vị ngọt mát có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, xua tan mệt nhọc…

Ảnh: sưu tầm internet

Và đúng là vị ngọt, thơm và mềm của cá dễ dàng mê hoặc bất kì ai lần đầu thưởng thức. Lạ ở chỗ, những con cá tuy bé và không xương nhưng lúc được nấu chín thì lại rất dai mà không hề nhũn nát. Cá có vị ngọt của cá sông tự nhiên, hoàn toàn không có mùi tanh. Do vậy, không chỉ người lớn mà trẻ con cũng rất mê loại cá này. Một số bà mẹ còn kì công tẩm ướp gia vị rồi chiên giòn giống như bim bim để làm đồ ăn vặt cho lũ trẻ.

Ảnh: sưu tầm internet

Với cá ngần, người ta ăn cơm cũng ngon, nhậu cũng tuyệt, mà ăn như món khai vị trong bữa tiệc cũng rất hợp lý. Phổ biến nhất là món cá ngần dùng làm chả. Thêm chút thịt nạc, rau thơm, lòng đỏ trứng gà đánh đều nặn thành miếng rán vàng. Chả cá ngần chấm nước mắm chanh tỏi, ăn nóng kèm bún hoặc cơm đều mang lại cảm giác trên cả tuyệt vời. Nếu vội thì cho cá ngâng vào xào cùng với nước sốt chua ngọt là có ngay món cá ngầm rim đưa cơm cực kỳ. Với các quý ông thích nhậu, thì món cá ngần trộn đều với bột chiên giòn, rán lên như bánh khoai, đem chấm với tương ớt… sẽ là món ăn khoái khẩu.

Ảnh: sưu tầm internet

Làm món cá ngần không cần phải cầu kỳ nhưng chân tay phải thật sạch. Để thưởng thức cá ngần đúng kiểu sông Đà nhất, hãy nấu một bát canh chua từ những chú cá trắng muốt này. Đầu tiên, hãy mang cá ngần chao qua nước muối pha loãng cho cá hết chất nhờn. Chuẩn bị một nồi nước có chút dấm bỗng, cà chua thái mỏng, nước đun sôi nêm gia vị, bột ngọt, dầu ăn, rồi đổ mớ cá đã làm sạch vào. Vặn nhỏ lửa, đợi cho nồi canh sôi lại lăn tăn thì cho rau diếp đã được thái mỏng. Bát canh có màu vàng của cà chua, màu xanh của rau thơm, màu trắng của những con cá ngần chín tới đệm thêm hương hạt tiêu, thơm nức mũi.

Ảnh: sưu tầm internet

Nhón lấy một miếng cá đưa vào miệng, nhai thật chậm. Mùi thơm, ngọt, dai, săn, không tanh lại lành của thịt cá mềm tan nơi vòm miệng rồi cứ thế lan tỏa đi khắp các giác quan. Bổ sung thêm một thìa nước riêu chua ngọt béo bùi hòa vị. Lúc này, bạn có thể cảm nhận được tận cùng hương vị món cá thanh tao mà sâu sắc đến lạ của sông Đà.

Cá bỗng được coi là loài "cá vua" của đồng bào Tây Bắc. Gây “nghiện” bởi hương vị thơm ngọt và có giá trị dinh dưỡng cao, cá bỗng được nhiều thực khách bỏ công, bỏ sức săn lùng dù giá vô cùng đắt đỏ.

Cá bỗng vốn là loài cá được người Tày ở Hà Giang coi trọng, thường xuyên sử dụng cúng tế trong những dịp quan trọng. Họ mổ thịt cá dâng lên trời đất, tổ tiên, cầu cho một vụ mùa bội thu, hạnh phúc. Ngày nay, cá bỗng đã trở thành món đặc sản được khá nhiều thực khách sành ăn ưa chuộng.

Cá bỗng là một loài cá thuộc họ cá chép. Thịt cá chắc, có tính lành và không có mùi tanh. Cá di cư theo mùa, theo độ trong của nước. Khi nước đục cá thường ở trong hang. Cá bỗng lớn chậm, con cá chục năm tuổi cũng chỉ có trọng lượng trung bình khoảng 5-6kg.

Loài cá vua Tây Bắc có vẻ ngoài bắt mắt. (Ảnh: thuysanvietnam)

Trước đây, người ta có thể tìm thấy cá ở vùng trung và thượng lưu các sông lớn ở các tỉnh phía Bắc dọc theo sông Hồng, sông Lam, sông Thu Bồn, sông Trà Khúc (Nam Trung Bộ). Nhưng càng ngày cá càng khó đánh bắt nên người dân ở nhiều vùng bắt đầu nuôi thả. Tuy nhiên lượng cá thu được cũng vô cùng khan hiếm. Trong đó, được biết đến nhiều nhất là cá bỗng ở vùng sông Gâm (Hà Giang), Lục Yên (Yên Bái) hay sông Lô (Tuyên Quang).

Cá bỗng mình thon, dài. Loài cá này có vẻ ngoài bắt mắt với môi và vây màu đỏ rất đẹp. Lưng cá màu xám nhạt dần về phía bụng và hai má hơi hồng. Cá bỗng đẻ rất ít, một con phải nuôi khoảng 10 năm mới bắt đầu sinh đẻ nhưng tỷ lệ sống sót rất thấp. Thức ăn chủ yếu của cá bỗng là rau và rong rêu nên càng nuôi lâu năm, thịt cá càng ngọt. Có thời điểm, giá cá khi về tới Hà Nội là 600.000 đồng/kg.

Nguồn cung không đủ cầu nên cá bỗng luôn được săn lùng dù có giá cực đắt.

Để thỏa mãn vị giác và quyết thử cho được món “cá vua”, nhiều người đã cất công đi một quãng đường xa lên Hà Giang, đến tận nhà người dân tộc Tày. Nếu may mắn, thực khách sẽ được thưởng thức con cá mới bắt từ dưới ao lên còn tươi rói. Qua vài công đoạn chế biến là đã có ngay món cá ngon lành vừa ăn tại chỗ, vừa xuýt xoa thưởng thức cơn gió lạnh miền núi và ngắm nhìn núi đồi trùng điệp hùng vĩ.

Cá bỗng nướng lá chanh là món ăn ngon nhất và được ưa chuộng nhiều hơn cả. Cá bỗng làm sạch, tẩm lá chanh rồi kẹp vào thanh nứa nướng trên than củi. Con cá to thì dùng cặp nứa to có nhiều nan và ngược lại.

Cá bỗng nướng lá chanh là món ăn nổi tiếng hơn cả.

Vị mặn, đắng của lá chanh, nứa tươi kết hợp với thịt cá thơm ngọt tạo nên mùi vị đặc biệt. Khi nướng, nứa non sẽ tứa nước ra ngấm vào cá, tạo nên hương vị độc đáo. Thịt cá ngọt thơm, săn chắc, nước mỡ dính như keo bên ngoài khiến vảy cá vàng ươm, ăn giòn tan.

Thưởng thức cá bỗng cũng là cả một nghệ thuật. Đầu tiên phải thưởng thức bằng mắt, sau đó mới khéo léo tháo đầu kẹp nứa non ra, phải rút cùng chiều với vảy cá để không làm tróc vảy, giữ được màu vàng và hương vị đặc trưng.

Gắp một miếng cá nướng, thêm một vài lát dứa, chuối chát, khế xanh và những cọng rau thơm xanh mát... chấm thật nhẹ nhàng vào bát nước chấm thơm ngon, quý thực khách sẽ có cảm nhận như đang tận hưởng từng hương vị đặc biệt của cuộc sống. Món ăn này được ví như một bản giao hưởng bởi ở đó là sự hội tụ và hòa quyện nhuần nhuyễn của các loại nguyên liệu, các tinh hoa của trời và đất.

Gỏi cá bỗng là một món ăn nhiều chất bổ dưỡng và dành cho các thực khách tinh tế. Gắp một lát cá tươi hồng, nhúng nhẹ nhàng vào bát nước cốt chanh sau đó chấm với một loại nước chấm đặc biệt và bắt đầu thưởng thức.

Cá bỗng là món ăn chứa nhiều chất dinh dưỡng.

Thực khách sành ăn sẽ cảm nhận được hết vị ngon ngọt đậm đà của cá, một chút chua, thơm thanh nhẹ của chanh, một chút cay của mù tạt và hạt tiêu hòa quyện vào nhau.

Giá trị dinh dưỡng của cá bỗng cao nên thường để dành chế biến cho người ốm, phụ nữ sau khi sinh. Chính vì độ ngon và quý hiếm của loài cá này khiến những người được thưởng thức một lần đều nhớ mãi và sẵn sàng chi một khoản tiền lớn để thưởng thức lại.