Catheter tĩnh mạch trung tâm là gì năm 2024

• 1. TRUNG TÂM BS. VĂN ĐỨC HẠNH Viện Tim Mạch Việt Nam
• 2. ĐÒN
• 3. áp lực tĩnh mạch trung tâm (CVP) ✤ Truyền dịch, truyền vận mạch, nuôi dưỡng tĩnh mạch lâu dài ✤ Đo áp lực buồng tim, động mạch phổi ✤ Tạo nhịp tim ✤ Sốc tim ✤ Thận nhân tạo ✤ Chuẩn bị cho một số phẫu thuật đặc biệt là phẫu thuật tim
• 4. Tiểu cầu < 60.000/mm3 ✤ Rối loạn đông máu ✤ Huyết khối tĩnh mạch trung tâm ✤ Nhiễm trùng da vùng định đặt catheter ✤ Tràn khí màng phổi ✤ Giãn phế nang quá mức ✤ Dị dạng xương đòn và lồng ngực ✤ Gù vẹo cột sống ✤ Hạn chế dùng khi đang thông khí nhân tạo
• 5. MẠCH DƯỚI ĐÒN ✤ Tĩnh mạch dưới đòn chạy dưới xương đòn ✤ Gần sát ĐM dưới đòn và đỉnh phổi ✤ ĐM dưới đòn ở trên và sau Tm dưới đòn
• 6. VÀO ✤ Đường AUBANIAC: 1 khoát ngón tay dưới xương đòn, giữa 1/3 trong và 2/3 ngoài xương đòn. ✤ Đường WILSON: 1 - 2 cm dưới đòn, trên đường giữa đòn. ✤ Đường TESTART: 1 - 2 cm dưới đòn, trên rãnh delta ngực ✤ Đường YOFFA: Bờ trên xương đòn giao với bờ ngoài cơ ức đòn chũm.
• 7. giải phẫu dễ xác định ✤ Đường đi và hướng đi thuận lợi cho việc đẩy sonde vào tĩnh mạch chủ trên ✤ Đường kính Tĩnh mạch dưới đòn khá lớn. Không bị xẹp dù đang trụy mạch ==> thành công cao ✤ Dễ cố định, che phủ, chăm sóc, sinh hoạt của BN ✤ Tỷ lệ nhiễm trùng ít do TM nằm sâu trong lồng ngực ✤ Áp lực máu khá thấp (từ 8 đến 10 cm H20) nên không gây tụ máu khi phải chọc nhiều lần hoặc sau khi rút catheter
• 8. đỉnh phổi => dễ rách màng phổi gây tràn khí màng phổi, tràn khí dưới da ✤ Dễ chọc vào ĐM dưới đòn do gần động mạch dưới đòn ✤ Khó ép cầm máu khi chọc vào Đm dưới đòn ✤ Nguy cơ luồn sonde và truyền dịch vào khoang màng phổi
• 9. NHÂN ๏ Nếu BN tỉnh: giải thích lợi ích và nguy cơ của thủ thuật cho BN, yêu cầu BN kí cam kết. ๏ Nếu BN hôn mê: giải thích lợi ích và nguy cơ của thủ thuật cho người nhà BN, yêu cầu kí cam kết.
• 10. BỊ Thầy thuốc đội mũ và đeo khẩu trang vô khuẩn, rửa tay, mặc áo phẫu thuật.
• 11. CỤ ✤ Catheter Tĩnh mạch trung tâm: 1 nòng, 2 nòng, 3 nòng ✤ Kim thăm dò + Bơm tiêm 5ml, 10ml ✤ Chỉ khâu ✤ Sát trùng: Betadine, cồn iod ✤ Dung dịch cần truyền: dịch, vận mạch, thuốc + Chạc ba ✤ Lidocain gây tê ✤ Dụng cụ vô trùng khác: khăn vô trùng có lỗ để phủ chỗ đặt catheter, kéo nhỏ, dao mổ ✤ Bộ chống sốc + Bộ cấp cứu ngừng tuần hoàn: Bóng Ambu + Mask
• 12. HIỆN ✤ Thầy thuốc: đội mũ, đeo khẩu trang, rửa tay, mặc áo vô trùng, đeo găng, sát trùng rộng nơi chọc, trải khăn vô trùng ✤ Gây tê tại chỗ. Chọc Tm dưới đòn thường gây tê sâu hơn, chú ý vùng gần màng xương bờ dưới xương đòn ✤ Tư thế BN: tư thế Trendelenburg
• 13. HIỆN ✤ Hướng kim: hướng kim về hõm trên xương ức hoặc đầu xương đòn phía bên đối diện. ✤ Vừa đi vừa hút tạo chân không ✤ Thường đi vào TM sau khi đi sâu khoảng 2,5 đến 4 cm
• 14. SONDE ✤ Áp dụng với catheter một nòng ✤ Luồn trực tiếp qua nòng kim ✤ Ưu điểm: đơn giản ✤ Nhược điểm: ๏ Dễ gây chấn thương do kim chọc to ๏ Xác suất thành công thấp hơn phương pháp Seldinger ๏ Mũi kim có thể cắt đứt catheter khi kéo
• 15. Ưu điểm: ๏ Kim chọc nhỏ ๏ Mọi vị trí catheter, mọi vị trí đặt ✤ Nhược điểm: ๏ Dụng cụ chuyên nghiệp ๏ Giá thành cao
• 16. 1: Chọc mạch máu bằng kim chọc mạch Bước 2: Luồn guidewire qua kim chọc mạch
• 17. 3: Rút kim chọc mạch ra, giữ lại guidewire Bước 4: Dùng que nong để nong
• 18. 5: Đưa catheter vào mạch máu theo dây guidewire Bước 6: Rút guidewire ra, ta đặt xong catheter
• 19. khi làm thủ thuật: Ý thức, Monitor theo dõi liên tục nhịp tim, Huyết áp, SpO2. ✤ Sau khi làm thủ thuật: ๏ Chụp Xquang phổi: vị trí catheter, phát hiện biến chứng. ๏ Ý thức, dấu hiệu sinh tồn 3 giờ / lần. ๏ Biến chứng: chảy máu tại chỗ, Tràn khí màng phổi, Tràn máu màng phổi, tuột catheter. ๏ Lâu dài: chăm sóc tránh nhiễm trùng.
• 20. XỬ TRÍ ✤ Tràn khí màng phổi: rút catheter, dẫn lưu khí màng phổi cấp cứu. ✤ Tràn máu màng phổi: rút catheter, dẫn lưu máu màng phổi. ✤ Đặt catheter vào màng phổi: rút catheter, dẫn lưu màng phổi. ✤ Tắc mạch hơi: để BN nằm đầu thấp, nghiêng trái. ✤ Chấn thương đám rồi TK cánh tay, TK quặt ngược, dây X, TK hoành
• 21. XỬ TRÍ ✤ Dò động tĩnh mạch. ✤ Nhiễm khuẩn nơi chọc và nhiễm khuẩn huyết: rút catheter và cấy đầu catheter. ✤ Đứt đoạn catheter trong lòng mạch ==> can thiệp gắp đoạn catheter hoặc phẫu thuật lấy đoạn catheter.
• 22. CATHETER ✤ Khi đường truyền catheter không còn cần thiết ✤ Có dấu hiệu kích thích, viêm đỏ hoặc đau tại da nơi chọc kim ✤ Có dấu hiệu viêm tĩnh mạch được đặt sonde: đau nhiều và kéo dài vùng chọc hoặc dọc theo Tm có sonde ✤ Sốt không rõ nguyên nhân (cần cấy máu đầu catheter)
• 23. TRONG
• 24. áp lực tĩnh mạch trung tâm (CVP) ✤ Truyền dịch, truyền vận mạch, nuôi dưỡng tĩnh mạch lâu dài ✤ Sốc tim ✤ Chuẩn bị cho một số phẫu thuật đặc biệt là phẫu thuật tim
• 25. Tiểu cầu < 60.000/mm3 ✤ Rối loạn đông máu ✤ Huyết khối tĩnh mạch trung tâm ✤ Nhiễm trùng da vùng định đặt catheter ✤ U tuyến giáp quá to ✤ Cứng gáy ✤ Chấn thương cột sống cổ ✤ Hạn chế: trẻ em, truỵ mạch (không bắt được ĐM cảnh)
• 26. MẠCH CẢNH TRONG ✤ Tĩnh mạch cảnh trong đi sát ngoài động mạch cảnh ✤ Điểm chọc Đường cao: Bờ trên sụn giáp và bờ trước cơ ức đòn chũm hoặc ngay sát ngoài ĐM cảnh
• 27. Tam giác Sedillot được xác định bởi: ๏ Bờ trên xương đòn ๏ Nhánh ức và nhánh đòn của cơ Ức đòn chũm ✤ Điểm chọc đường Daily: đỉnh tam giác Sedillot
• 28. ĐIỂM ✤ ĐƯỜNG CAO: ✤ Ưu: ๏ Dễ xác định mốc ๏ Xa màng phổi ✤ Nhược: ๏ Gần xoang cảnh ==> dễ ngừng tim ở trẻ em ✤ ĐƯỜNG DAILY: ✤ Ưu: ๏ Dễ đặt ✤ Nhược: ๏ Dễ gây tràn khí màng phổi ๏ Không ép được khi chọc vào động mạch
• 29. CAO ✤ Tư thế BN: gối dưới vai, đầu quay sang bên đối diện sao cho đường phân giác của góc tạo bởi đường giữa cổ và bờ trong cơ ức đòn chũm vuông góc với đường nối 2 mỏm vai. ✤ Xác định điểm chọc ✤ Hường kim: chếch 30 độ so với mặt da, hường xuống núm vú cùng bên hoặc điểm nối giữa 1/3 trong và 2/3 ngoài xương đòn cùng bên
• 30. DAILY ✤ Tư thế BN: gối dưới vai, đầu quay sang bên đối diện sao cho đường phân giác của góc tạo bởi đường giữa cổ và bờ trong cơ ức đòn chũm vuông góc với đường nối 2 mỏm vai. ✤ Xác định điểm chọc ✤ Hường kim: chếch 30 - 45 độ so với mặt da, hướng về đáy theo đường phân giác. Tránh chọc sâu (vào đỉnh phổi).
• 31. DAILY
• 32. CẢNH TRONG ✤ Chuẩn bị Bệnh nhân ✤ Phương pháp luồn Catheter ✤ Theo dõi ✤ Biến chứng ✤ Rút Catheter Tương tự trên
• 33. Pressure ✤ CVP bình thường: 5 - 10 cm H20 ✤ CVP tăng 3 - 5 cm H20 khi thở máy ✤ CVP đánh giá áp lực trong buồng nhĩ phải ==> phản ánh sự thay đổi áp lực cuối tâm trương thất phải ✤ CVP phản ánh gián tiếp chức năng thất phải và thể tích dòng máu trong tĩnh mạch chủ
• 34. Pressure CVP tăng: ✤ Tăng thể tích tuần hoàn ✤ Suy tim ✤ Giảm cung lượng tim ✤ Ép tim, TDMT ✤ TALĐMP ✤ Nhồi máu phổi ✤ Tràn dịch hoặc tràn khí màng phổi ✤ Thở máy CVP giảm ✤ Giảm thể tích ✤ Sốc phân bố ✤ Hít thở sâu
• 35. VĂN ĐỨC HẠNH Viện Tim Mạch Việt Nam
• 36. víi chi trªn: nBN ngåi hoÆc n»m c¸nh tay ®Ó ë ngang møc víi tim. B¬m nhanh cho ¸p lùc trong m¸y v­ît møc ®éng m¹ch quay ®Ëp 30mmHg sau ®ã th¶ dÇn cho ¸p lùc xuèng víi tèc ®é kh«ng qu¸ 3mmHg/sec. nHuyÕt ¸p t©m thu t­¬ng øng víi lóc m¹ch quay b¾t ®Çu ®Ëp. HuyÕt ¸p t©m tr­¬ng kh«ng thÊy ®­îc b»ng c¸ch sê m¹ch. §èi víi chi d­íi: n§éng m¹ch ®ïi: Cho ng­êi bÖnh n»m sÊp, loa èng nghe ®Æt trªn hè khoeo ch©n, d­íi bê d­íi cña b¨ng cuèn. C¸ch ®o nh­ ®èi víi chi trªn. n§éng m¹ch chÇy sau: B¨ng cuèn ®Æt quanh c¼ng ch©n, bê d­íi b¨ng cuèn ngay phÝa trªn m¾t c¸ ch©n, loa èng nghe ®Æt trªn ®éng m¹ch chÇy sau, ë bê trong m¾t c¸ ch©n.
• 37. CỦA TIẾNG ĐẬP KOROTKOFF vGiai đoạn 1: tiếng đập đầu tiên, nhẹ vGiai đoạn 2: tiếng thổi nhẹ thay thế tiếng đập nhẹ vGiai đoạn 3: tiếng thổi mạnh hơn vGiai đoạn 4: tiếng thổi và đập yếu hẳn đi vGiai đoạn 5: mất tiếng đập
• 38. HUYẾT ÁP vHuyết áp: o HATT: bắt đầu giai đoạn 1 o HATTr: giai đoạn 5 vHA ĐM đùi: o HATT >> HATT ĐM cánh tay o HATTr = HATTr ĐM cánh tay vHA ĐM cẳng chân = HA ĐM cánh tay
• 39. Measurement (Riva-Rocci Method)
• 40. Measurement (Riva-Rocci Method)
• 41. Measurement (Riva-Rocci Method)
• 42. Cuff
• 43. theo dõi bằng HA không xâm nhập • Là phương pháp gián tiếp theo dõi HA của BN • Khi dùng thuốc vận mạch ==> HA không còn chính xác. • Không theo dõi được HA liên tục ==> Khó theo dõi diễn biến của BN để xử lý kịp thời
• 44. doõi huyeát ñoäng hoïc: • Nhöõng BN coù hạ hoaëc taêng HA caáp tính. • BN Söû duïng caùc loïai thuoác vaän maïch. 2. Thöôøng xuyeân laáy maùu: BN coù thoâng khí cô hoïc. • Khoù thöïc hieän ñöôøng truyeàn TM. 3. Söû duïng caùc thuoác baèng ñöôøng ÑM. 4. Ñaët boùng đối xung ÑMC (IABP).
• 45. CATHETER ÑM ✤ Yeáu toá quyeát ñònh vò trí ñaët: ✓ ÑM lyù töôûng phaûi coù THBH roäng raõi. ✓ Vò trí thuaän lôïi, deã chaêm soùc, gaàn caùc thieát bò theo doõi. ✓ Traùnh nhöõng vò trí deã nhieãm truøng hoaëc laøm toån thöông haøng raøo thöôïng bì. ✓ ÑM, catheter lôùn cung caáp caùc soá ño aùp löïc chính xaùc hôn. ✤ Caùc vò trí thöôøng söû duïng nhaát: ÑM quay, ñuøi, caùnh tay, mu chaân, naùch. ✤ ÑM quay thöôøng söû duïng laàn ñaàu tröø khi BN bò shock hay khoâng baét maïch ñöôïc,khi ñoù seõ söû duïng ÑM ñuøi.
• 46. MAÏCH QUAY ✤ Giaûi phaåu: 3 cung ÑM: gan tay noâng vaø saâu, mu coå tay. Nhôø 3 cung naøy ñaõ taïo thoâng noái cung caáp maùu cho baøn tay. ✤ Khoâng phaûi taát caû moïi ngöôøi ñeàu coù 3 cung naøy, ít nhaát moät trong caùc cung naøy khoâng toàn taïi >20% caùc TH. Ngoaøi ra beänh lyù XVÑM, thuyeân taéc do huyeát khoái… coù theå laøm ngaên caûn doøng maùu qua caùc cung naøy. ✤ Do ñoù tröôùc khi ñaët catheter ÑM quay hoaëc ÑM truï caàn phaûi chöùng minh raèng doøng maùu cung caáp cho baøn tay khoâng bò ngaên caûn khi coù thuyeân taéc do catheter.
• 48. 2 ÑM quay vaø truï, baûo BN naém vaø môû baøn tay nhieàu laàn cho ñeán khi loøng baøn tay traéng nhôït (baøn tay khoâng neân duoãi quaù möùc deå gaây keát quaû aâm tính giaû). ü Sau ñoù thaû 1 beân ÑM vaø tính thôøi gian loøng baøn tay hoàng trôû laïi. Keát quaû: ü Bình thöôøng:loøng baøn tay hoàng laïi hoaøn toaøn<7giaây (test +). ü 8-14 giaây: test nghi ngôø. ü >15 giaây: coù baát thöôøng (test -).
• 49.
• 50. ÑOÄNG MAÏCH QUAY Kỹ Thuaät: neân choïn tay khoâng thuaän ✤ Baøn tay ôû tö theá gaáp löng 30-60o , traùnh ngoùn caùi daïng quaù möùc. ✤ Saùt khuaån, traûi khăn voâ khuaån. ✤ SC 0,5ml lidocaine ôû 2 beân ÑM. Lidocaine coù taùc duïng laøm giaûm ñau vaø co thaét maïch. ✤ Söû duïng kim 20 gauge, taïo 1 goùc 30-60o. ✤ Vò trí: 5-8cm töø neáp gaáp coå tay xa. ✤ Ñöa kim vaø sonde vaøo cho ñeán khi maùu ñaåy piston. ✤ Khi thöïc hieän laàn ñaàu thaát baïi, thöïc hieän laïi ôû vò trí gaàn neáp gaáp coå tay hôn.
• 51. MAÏCH ÑUØI ✤ Giaûi phaåu: ÑM ñuøi naèm giữûa, TK ñuøi ôû ngoaøi vaø TM ñuøi ôû trong. ✤ Tö theá BN: naèm ngöûa, chaân duoãi vaø hôi daïng ✤ Vò trí: ñieåm noái 1/3 giöõa vaø 1/3 trong cuûa ñöôøng thaúng noái cuû mu vaø gai chaäu tröôùc treân. ✤ ÑM ñuøi ñöôïc söû duïng roäng raõi treân LS khi ñaõ ñaët ÑM quay thaát baïi hoaëc khoâng tieáp caän ñöôïc. ✤ Lyù do ñaët thaát baïi laø do beänh lyù XVÑM naëng hoaëc do caùc thuû thuaät tröôùc ñoù laøm aûnh höôûng ñeán 2 ÑM ñuøi. ✤ Bieán chöùng ôû vò trí naøy thöôøng raát hieám: XH sau PM vaø thuûng noäi taïng trong oå buïng (do KT ñaët keùm hoaëc thay ñoåi giaûi phaåu: thoaùt vò beïn roäng), BC thieáu maùu hieám xaûy ra.
• 52. MAÏCH MU CHAÂN ✤ Giaûi phaåu: ÑMMC chaïy ngang coå chaân ñeán ngoùn chaân caùi, naèm raát noâng caïnh gaân duoãi ngoùn caùi daøi. ÑMMC taïo thoâng noái vôùi ÑM chaøy sau. THBH coù theå ñaùnh giaù töông töï nhö test Allen. Bình thöôøng <10giaây. ✤ So vôùi ÑM quay thì ÑMMC ít söû duïng trong khoa ICU vì ñöôøng kính ÑM nhoû, veà maët GP khoù xaùc ñònh vaø tyû leä thaønh coâng thaáp hôn. ✤ Tö theá BN: naèm ngöûa, baøn chaân gaáp maët loøng.
• 53. MAÏCH CAÙNH TAY ✤ Ít thöïc hieän vì THBH keùm. Tuy nhieân ôû caùc trung taâm nhieàu kinh nghieäm söû duïng ÑMCT ñaõ baùo caùo tyû leä BC khoâng cao hôn so vôùi caùc ÑM khaùc. Ngay caû khi maïch xa bò giaûm, thieáu maùu vaãn ít khi xaûy ra. ✤ TK giöõa naèm raát gaàn ÑMCT do ñoù coù theå bò chaïm thöông (1-2%) gaây lieät thoaùng qua. Lieät TK giöõa laø nguy cô raát cao ôû nhöõng ngöôøi coù RLÑM, ñaây laø 1 CCÑ töông ñoái khi ñaët catheter ÑMCT. ✤ Aùp löïc ño ñöôïc phaûn aùnh toát hôn aùp löïc ÑMC. ✤ Sau khi ñaët catheter khuyûu tay ñöôïc giöõ ôû tö theá duoãi ñeå traùnh laøm gaäp catheter. ✤ Khaùm LS baøn tay moãi ngaøy vaø SA Doppler neáu coù CÑ. Ruùt catheter ngay khi coù daáu hieäu giaûm maïch.
• 54. MAÏCH NAÙCH ✤ Giaûi phaåu: üBaét ñaàu ôû bôø beân xöông söôøn 1 töø ÑMDÑ, taän cuøng ôû bôø döôùi cô troøn lôùn roài trôû thaønh ÑMCT. Ñieåm choïc toát nhaát laø ñieåm noái 1/3 giöûa vaø 1/3 döôùi cuûa ÑM töông öùng vôùi ñieåm sôø ñöôïc cao nhaát cuûa naùch. ÔÛ ñieåm naøy ÑM ôû noâng vaø ñònh vò ôû bôø döôùi cô ngöïc lôùn, coù theå sôø ñöôïc. üÑM naùch naèm giöõa ñaùm roái TK vaø maïch maùu, do ñoù beänh lyù ñaùm roái TK caùnh tay deã xaûy ra khi ñaët catheter ÑM naùch. RLÑM cuõng laø moät CCÑ töông ñoái. ✤ ÑM naùch lôùn, nhieàu THBH,vaø thöôøng sôø ñöôïc. ÑM naùch phaûn aùnh chính xaùc aùp löïc ÑMC.
• 55. MAÏCH NAÙCH ✤ Ít söû duïng taïi khoa ICU maëc duø moät soá nghieân cöùu cho thaáy BC cuûa noù thaáp. ✤ Vì nguy cô thuyeân taéc khí ôû naõo cao, do ñoù ÑM naùch T neân thöïc hieän cho laàn ñaàu tieân (vì boùng khí qua ÑM DÑ P roài vaøo ÑMC). ✤ Tö theá: caùnh tay daïng vaø xoay ngoaøi, khuyûu tay gaáp baèng caùch cho BN ñaët tay döôùi ñaàu. ✤ Kim taïo 1 goùc 30-40o so vôùi maët phaúng thaúng ñöùng.
• 56. ĐƯỜNG ĐM
• 57. ĐM (1) Systolic upstroke, (2) systolic peak pressure, (3) systolic decline, (4) dicrotic notch, (5) diastolic runoff, and (6) end-diastolic pressure
• 58. change in arteries at different distances from the heart
• 59. Bình thường ✤ Hẹp van động mạch chủ
• 60. ĐMC ✤ Bệnh cơ tim phì đại
• 61. Pressure during Mechanical Ventilation
• 62. catheter ÑM laø moät thuû thuaät xaâm laán töông ñoái an toaøn, tyû leä BC chung 15-40%. ✤ Caùc yeáu toá tieân ñoaùn BC deã xaûy ra: Cannula roäng Xô vöõa ÑM. (>20G, tröø khi ñaët ôû ÑM lôùn). Tình traïng taêng ñoâng. Tuït HA. Thuû thuaät ngoaïi khoa. RLÑM. Vò trí vieâm nhieãm. Giaûm CO. Dung dòch truyeàn ngaét quaõng. Nhieàu ñieåm choïc. Nhieãm khuaån huyeát. Söû duïng thuoác vaän maïch.
• 63. Bieán chöùng Moïi vò trí Ñau, söng Huyeát khoái (khoâng TC vaø coù TC ) Thuyeân taéc Maùu tuï Xuaát huyeát Thieáu maùu chi Nhieãm truøng do catheter (taïi choã vaø toaøn thaân) Maát maùu Giaû phình maïch Giaûm tieåu caàu lieân quan ñeán Heparin
• 64. Bieán chöùng ÑM quay Thuyeân taéc naõo Beänh lyù TK ngoaïi bieân ÑM ñuøi XH sau PM Thuûng ruoät Doø ÑM-TM ÑM naùch Thuyeân taéc naõo Beänh lyù ñaùm roái TK caùnh tay ÑM caùnh tay Toån thöông TK giöûa Thuyeân taéc naõo.
• 65. BC thöôøng gaëp nhaát, nöõ nhieàu hôn, taàn suaát thay ñoåi tuøy theo vò trí, kích côõ cannula, thôøi gian ñaët vaø phöông phaùp phaùt hieän. ✤ Vò trí thöông gaëp laø ÑM quay vaø ÑM mu chaân. Raát hieám ôû ÑM ñuøi vaø ÑM naùch. ✤ Taàn xuaát HK giaûm daàn do nhaän bieát taàm quan troïng cuûa vieäc söû duïng Heparin lieân tuïc hoaëc ngaét quaõng. Vôùi catheter nontapered Teflon 20G, ÑM quay, truyeàn lieân tuïc 3ml/h (1-5UI/ ml) dung dòch saline heparin hoùa, thôøi gian 3-4 ngaøy thì BCHK phaùt hieän baèng Doppler laø 5-25% caùc tröôøng hôïp. ✤ Khi BN coù choáng CÑ töông ñoái vaø tuyeät ñoái vôùi Heparin coù theå söû duïng Sodium citrate hoaëc saline ñôn thuaàn.
• 66. xuaát HK taêng ñaùng keå theo thôøi gian vaø thöôøng xaûy ra sau khi ruùt catheter. Haàu heát BN coù löu thoâng maùu bình thöôøng sau 3w ruùt catheter ✤ Maëc duø taàn xuaát HK ñöôïc phaùt hieän cao baèng Doppler nhöng thieáu maùu baøn tay ít bieåu hieän treân LS vaø thöôøng töï giaûi quyeát sau khi ruùt catheter. Neáu taéc ngheõn coù TC caàn phaûi can thieäp ngoaïi khoa (<1%). Haàu heát caùc BN coù bieåu hieän thieáu maùu thöôøng coù NN keát hôïp (suy tuaàn hoaøn keùo daøi vaø söû duïng lieàu lôùn thuoác vaän maïch). ✤ Phoøng ngöøa: khaùm BN ñeàu ñaën. Caùc dấu hiệu nhö ñau ñaàu chi khoâng giaûi thích ñöôïc, thieáu maùu…ruùt catheter ngay laäp töùc. ✤ Ñieàu trò: Khaùng ñoâng, raïch boû HK, öùc cheá giao caûm coå.
• 67. Laø nguy cô chuû yeáu khi ñaët catheter ÑM quay. ✤ Nhöng coù theå xaûy ra ôû taát caû caùc ÑM khaùc, ñaëc bieät laø ÑM naùch vaø Ñm caùnh tay. ✤ Ñeà phoøng: ñuoåi heát khí trong bôm tieâm.
• 68. ra khi laáy maùu thöôøng xuyeân ñeå laøm xeùt nghieäm ✤ Moät soá tröôøng hôïp caàn thieát phaûi truyeàn maùu. ✤ Phoøng ngöøa: haïn cheá laáy maùu, söû duïng caùc thieát bò vi phaân tích.
• 69. DO HEPARIN ✤ Giaûm tieåu caàu raát thöôøng gaëp ôû nhöõng BN naëng vaø thöôøng khoâng do Heparin. ✤ Tuy nhieân khi soá löôïng tieåu caàu döôùi 80.000-100.000/ mm3 toát hôn heát laø ngöng Heparin, ngay caû khi söû duïng vôùi lieàu thaáp bôûi vì khaû naêng Heparin coù lieân quan ñeán giaûm tieåu caàu. ✤ Trong tröôøng hôïp coù giaûm tieåu caàu, coù theå thay theá sodium citrate, saline hoaëc lactated ringer.
• 70. QUAN ÑEÁN CATHETER ✤ Laø BC quan troïng nhaát xaûy ra sau khi ñaët catheter. ✤ Thöøông do caùc vi khuaån thöôøng truù ngoaøi da ñi qua caùc ñöôøng haàm xuyeân qua da, töø ñoù gaây nhieãm truøng huyeát. Theâm vaøo ñoù laø söï laây nhieãm töø caùc heä thoáng theo doõi aùp löïc vaø caùc thieát bò gaây nhieãm truøng huyeát beänh vieän. ✤ Nguy cô nhieãm truøng cao hôn catheter TMTW: ü Laây nhieãm töø caùc thieát bò theo doõi aùp löïc ü Toác ñoä dòch truyeàn thaáp ( <3ml/h) vaø coù theå ngöng truyeàn trong nhieàu giôø ü Laáy maùu nhieàu laàn laøm XN bôûi nhieàu ngöôøi khaùc nhau
• 71. QUAN ÑEÁN CATHETER (tt) ✤ Taùc nhaân thöôøng gaëp: ü Staphylococcus, ñaëc bieät laø S. epidermidis. ü Vi khuaån gram (-), ñaëc bieät trong nhöõng tröôøng hôïp nhieãm truøng lieân quan ñeán caùc thieát bò. ü Candida hay gaëp ôû nhöõng BN baát dung naïp Glucose, ñang duøng nhieàu loaïi khaùng sinh phoå roäng vaø coù ñaët catheter nhieàu ngaøy.
• 72. TRUØNG DO CATHETER ü Röûa tay, mang gaêng voâ truøng khi laáy maùu. ü Söû duïng Iod, chlohexidine saùt truøng. ü Khí maùu ñaõ ruùt ra bôm tieâm khoâng ñaåy vaøo laïi. ü Khaùm BN moãi ngaøy: soát cao, vò trí ñaët baát thöôøng,… ü Ruùt catheter ngay khi khoâng caàn thieát nöõa. ü Thay catheter sau 72-96h. Band vaø Maki ñaõ baùo caùo coù söï gia taêng nhieãm truøng lieân quan ñeán catheter ÑM vaø nhieãm truøng huyeát sau 96h ñaët catheter. Tuy nhieân ñieàu naøy khoâng caàn thieát vì moät soá nghieân cöùu gaàn ñaây cho thaáy vieäc duy trì catheter 1 tuaàn hoaëc laâu hôn khoâng laøm taêng theâm tyû leä nhieãm truøng.
• 73. sinh tuøy taùc nhaân gaây beänh, khoaõng 7-14 ngaøy. üNeáu vò trí ñaët baát thöôøng hoaëc BN rôi vaøo soác nhieãm khuaån maø khoâng tìm ñöôïc nguyeân nhaân thì phaûiruùt catheter ngay. ✤ Thoâng thöôøng khi catheter ÑM ñöa vaøo < 4 ngaøy seõ khoâng phaûi laø nguoàn goác gaây soát tröø khi bò laây nhieãm ngay khi choïc ✤ Catheter >7 ngaøy neân thay ñoåi vò trí khaùc. DỰ PHÒNG NHIEÃM TRUØNG DO CATHETER
• 74. !

Catheter tĩnh mạch trung tâm để được bao lâu?

Đặt catheter tĩnh mạch trung tâm là cách dùng ống thông để truyền dịch, thuốc hoặc dinh dưỡng cho người bệnh. Phương pháp này có thể được áp dụng từ vài tuần cho đến vài tháng.

Đặt catheter tĩnh mạch là gì?

Đặt catheter tĩnh mạch trung tâm là phương pháp truyền dinh dưỡng, máu hoặc dịch cho người bệnh trong thời gian dài hoặc người bệnh cần phải truyền khối lượng dịch lớn mà tĩnh mạch ngoại biên không đáp ứng được, chủ yếu được sử dụng đối với cấp cứu hay bệnh nhân trong và sau phẫu thuật.

Đặt catheter tĩnh mạch dưới đòn để làm gì?

Tĩnh mạch dưới đòn nằm dưới phần xương đòn, gần sát động mạch dưới đòn và đỉnh phổi. Đặt catheter tĩnh mạch dưới đòn là thủ thuật là thủ thuật đưa ống thông polyten vào tĩnh mạch dưới đòn, nhằm mục đích truyền nhanh vào cơ thể bệnh nhân một lượng dịch, thuốc, chất dinh dưỡng,...

Ống thông tĩnh mạch trung tâm để làm gì?

Ngoài ra, ống thông tĩnh mạch trung tâm cũng là đường vào cần thiết để lấy huyết khối động mạch phổi, đặt bộ lọc tĩnh mạch chủ dưới, tạo nhịp tim, khử rung tim, lọc máu...