Dùng máy biến thế có thể biến đổi hiệu điện thế của dòng điện không đổi được không vì sao

Máy biến thế là thiết bị dùng để biến đổi hiệu điện thế của dòng điện

Phương pháp giải bài tập về máy biến thế cực hay

Học sinh cần nhớ và nắm được các công thức tính hao phí khi truyền tải điện năng, hiệu suất truyền tải điện năng.

1. Máy biến thế

Khi đặt một hiệu điện thế xoay chiều vào hai đầu cuộn dây sơ cấp của một máy biến thế thì ở hai đầu của cuộn dây thứ cấp xuất hiện một hiệu điện thế xoay chiều.

Không thể dùng dòng điện một chiều không đổi (dòng điện một chiều) để chạy máy biến thế được.

Tỉ số hiệu điện thế ở hai đầu các cuộn dây của máy biến thế bằng tỉ số giữa số vòng của các cuộn dây đó.

Hiệu suất của máy biến thế rất lớn, coi như 100%

2. Tác dụng của máy biến thế

Nếu số vòng dây ở cuộn sơ cấp (đầu vào) lớn hơn số vòng dây ở cuộn thứ cấp (đầu ra) máy gọi là máy hạ thế. Nếu số vòng dây ở cuộn sơ cấp nhỏ hơn số vòng dây ở cuộn thứ cấp thì gọi là máy tăng thế.

Ở 2 đầu đường dây tải điện về phía nhà máy điện đặt máy tăng thế để giảm hao phí về nhiệt trên đường dây tải, ở nơi tiêu thụ đặt máy hạ thế xuống bằng HĐT định mức của các dụng cụ tiệu thụ điện

Ví dụ 1 : Khi nói về máy biến thế, phát biểu nào sau đây SAI.

A. Máy biến thế hoạt động dựa vào hiện tượng cảm ứng điện từ

B. Máy biến thế hoạt động với dòng điện xoay chiều

C. Máy biến thế có hiệu suất rất thấp

D. Máy biến thế hoạt động có thể tăng hoặc giảm điện thế của dòng điện

Hướng dẫn giải:

Đáp án C

Máy biến thế có hiệu suất rất cao.

Ví dụ 2 : Khi truyền tải điện năng, để giảm hao phí truyền tải thì ở nơi truyền đi cần lắp

A. Biến thế tăng điện áp.

B. Biến thế giảm điện áp.

C. Biến thế ổn áp.

D. Cả ba đều đúng

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Để giảm hao phí trong quá trình truyền tải điện năng thì người ta cần tăng điện áp ở nơi truyền, vì vậy ở đó cần lắp máy biến thế tăng điện áp

Ví dụ 3 : Một máy hạ thế được dùng để nạp ắc quy. Hiệu điện thế giữa hai đầu dây cuộn sơ cấp và cuộn thứ cấp của một máy biến thế lần lượt là 220V và 12V. Nếu số vòng dây cuộn sơ cấp là 440 vòng, thì số vòng dây cuộn thứ cấp là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải:

Áp dụng công thức

Số vòng dây cuộn thứ cấp là:

Đs 24 vòng

Câu 1: Với hai cuộn dây có số vòng dây khác nhau ở máy biến thế thì

A. Cuộn dây ít vòng hơn là cuộn sơ cấp.

B. Cuộn dây ít vòng hơn là cuộn thứ cấp.

C. Cả hai cuộn đều là cuộn sơ cấp.

D. Cuộn dây nào cũng có thể là cuộn thứ cấp.

Câu 2: Một máy biến thế có số vòng dây cuộn sơ cấp và cuộn thứ cấp lần lượt là 1000 vòng và 2000 vòng. Hiệu điện thế giữa hai đầu cuộn dây sơ cấp là 220V. Hiệu điện thế ở hai đầu cuộn thứ cấp là:

A. 440V B. 220V C. 110V D. 1220V

Hiển thị đáp án

Đáp án A

Áp dụng công thức

Hiệu điện thế ở hai đầu cuộn thứ cấp là:

Câu 3: Gọi n1, n2 lần lượt là số vòng dây cuộn sơ cấp và cuộn thứ cấp; U1, U2 là hiệu điện thế giữa hai đầu dây cuộn sơ cấp và cuộn thứ cấp của một máy biến thế ta có biểu thức KHÔNG đúng là

Hiển thị đáp án

Đáp án B

Áp dụng công thức

Với n1, n2 là số vòng dây cuộn sơ cấp và cuộn thứ cấp. U1, U2 là hiệu điện thế giữa hai đầu dây cuộn sơ cấp và cuộn thứ cấp của một máy biến thế

Câu 4: Để giảm hao phí truyền tải điện năng, người ta lắp thêm một máy biến thế ở nơi phát. Để nâng hiệu điện thế từ U = 25kV lên đến hiệu điện thế U = 500kV, thì phải dùng máy biến thế có tỉ số giữa số vòng dây của cuộn sơ cấp và số vòng dây của cuộn thứ cấp là

A. 20 B. 200 C. 0,5 D. 0,05

Hiển thị đáp án

Đáp án D

Hiệu điện thế ở cuộn sơ cấp và thứ nấp lần lượt là 25kV và 500kV.

Áp dụng công thức

Tỉ số giữa số vòng dây của cuộn sơ cấp và số vòng dây của cuộn thứ cấp là

Câu 5: Đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp cưa một máy biến áp lí tượng một điện áp xoay chiều có giá trị không đổi thì hiệu điện thế giữa hai đầu mạch thứ cấp là 100V. Ở cuộn sơ cấp, khi ta giảm bớt đo n vòng dây thì hiệu điện thế giữa hai đầu mạch thứ cấp là U; nếu tăng n vòng dây ở cuộn sơ cấp thì hiệu điện thế giữa hai đầu mạch thứ cấp là 0,5U. Giá trị của U là:

A. 100V B. 150V C. 200V D. 250V

Hiển thị đáp án

Đáp án B

Gọi hiệu điện thế đặt vào cuộn sơ cấp là U1, số vòng dây cuộn sơ cấp ban đầu và thứ cấp là N1 và N2

Ta có:

Lấy (1) : (2) =>

Lấy (1) : (3) =>

Lấy (4) : (5) =>

N1 = 3n

Thay vào (4) =>

Câu 6 : Một máy biến thế gồm có 2 cuộn dây: cuộn thứ nhất có 5000 vòng, cuộn thứ hai 30000 vòng. Máy biến thế đựơc đặt và sử dụng tại nhà máy phát điện. Cuộn dây nào của máy biến thế là cuộn sơ cấp? vì sao?

Câu 7 : Một máy biến áp lí tưởng có hiệu suất bằng 1 được nối vào nguồn điện xoay chiều có điện áp hiệu dụng 5V. Biết số vòng dây của cuộn sơ cấp và thứ cấp là 500 vòng và 1500 vòng. Do cuộn sơ cấp có 20 vòng bị quấn ngược. Điện áp thu được ở cuộn thứ cấp là bao nhiêu?

Hiển thị đáp án

Cuộn sơ cấp cuốn ngược 20 vòng thì cần 20 vòng triệt tiêu.

Vậy thì số vòng hoạt động đúng là: 500 – 20.2 = 460 (vòng)

Áp dụng công thức

Điện áp ở cuộn thứ cấp là:

Đs: 16,3V

Câu 8 : Người ta truyền tải điện năng từ A đến B, ở A dùng một máy tăng thế và ở B dùng hạ thế, dây dẫn từ A đến B có điện trở 40Ω. Cường độ dòng điện trên dây là 50A, công suất hao phí trên dây bằng 5% công suất tiêu thụ ở B và hiệu điện thế ở hai đầu cuộn thứ cấp của mấy hạ thế là 220V. Biết dòng điện và hiệu thế luôn cùng pha và bỏ qua hao phí trên máy biến thế, tỉ số biến đổi của máy hạ thế là:

Hiển thị đáp án

Gọi hiệu điện thế và cường độ dòng điện ở hai đầu cuộn sơ cấp của máy hạ thế là U1 và I1

Do cường độ dòng điện trên dây dẫn là 50A => I1 = 50A

Công suất hao phí trên đường dây: Php = I12R = 2500.40 =100000 (W)

Theo bài ra ta có Php = 5%PB

Công suất tiêu thụ tại B là: PB = Php : 0,05 = 2000000 (W)

Công suất tiêu thụ tại B chính bằng công suất của dòng điện tại cuộn thứ cấp và sơ cấp của máy hạ thế.

Áp dụng công thức P = U.I => U = P : I

Hiệu điện thế hai đầu cuộn sơ cấp máy hạ thế là: 2000000 : 50 =40000 (V)

Tỉ số biến đổi của máy hạ thế :

Đs: 182

Câu 9 : Một người định cuốn một biến thế từ hiệu điên thế U1 = 110V lên 220V, với số vòng các cuộn ứng với 1,2 vòng/Vôn. Người đó cuốn đúng hoàn toàn cuộn thứ cấp nhưng lại cuốn ngược chiều những vòng cuối của cuộn sơ cấp. Do đó, khi hiệu điện thế giữa hai đầu cuộn sơ cấp là 110V thì hiệu điện thế ở hai đầu cuộn thứ cấp đo được U2 = 264V. Số vòng dây bị cuốn ngược là bao nhiêu?

Hiển thị đáp án

Theo dự định thì số vòng dây ở hai đầu cuộn sơ cấp là:

110.1,2 = 132 (vòng)

Theo dự định thì số vòng dây ở hai đầu cuộn sơ cấp là:

220.1,2 = 264 (vòng)

Gọi n là số vòng dây bị cuốn ngược. Ta thấy, cứ n vòng cuốn sai thì cần n vòng triệt tiêu. Vậy thì số vòng hoạt động đúng là N−2n.

=> Số vòng dây hoạt động ở cuộn sơ cấp là 132 -2.n

Khi đó ta có

Vậy có 11 vòng dây ở cuộn sơ cấp bị cuốn ngược chiều.

Câu 10 : Có hai máy biến áp lí tưởng (bỏ qua mọi hao phí) cuộn sơ cấp có cùng số vòng dây nhưng cuộn thứ cấp có số vòng dây khác nhau. Khi đặt điện áp xoay chiều có giá trị hiệu dụng U không đổi vào hai đầu cuộn sơ cấp của máy thứ nhất thì tỉ số giữa hiệu điện thế ở hai đầu cuộn thứ cấp và cuộn sơ cấp của máy đó là 1,5. Khi đặt điện áp xoay chiều nói trên vào hai đầu cuộn sơ cấp của máy thứ hai thì tỉ số đó là 2. Khi cùng thay đổi số vòng dây của cuộn thứ cấp của mỗi máy 100 vòng dây rồi lặp lại thí nghiệm thì tỉ số điện áp nói trên của hai máy là bằng nhau. Tính số vòng dây ở cuộn sơ cấp của hai máy biến thế.

Hiển thị đáp án

Gọi số vòng dây cuộn sơ cấp là N, cuộn thứ cấp là N1 và N2

Theo bài ra ta có

=> N1 = 1,5N

=> N2 = 2N

Để hai tỉ số trên bằng nhau ta phải tăng N1 và giảm N2

Do đó

=> N1 + 100 = N2 - 100

1,5N + 100 = 2N - 100 => 0,5N = 200 => N = 400

số vòng dây ở cuộn sơ cấp của hai máy biến thế là 400 vòng

Xem thêm các dạng bài tập Vật Lí lớp 9 có đáp án và lời giải chi tiết khác:

Xem thêm các loạt bài Để học tốt Vật Lí lớp 9 hay khác:

Giới thiệu kênh Youtube Tôi