Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn vừa báo cáo Quốc hội việc thực hiện nghị quyết về hoạt động chất vấn tại kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XV trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo.
Liên quan đến việc triển khai Nghị quyết số 88/2014/QH13; kiểm soát chặt chẽ chất lượng biên soạn, thẩm định sách giáo khoa, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết đã tổ chức giám sát quá trình tuyển chọn tác giả, thực nghiệm sách giáo khoa của các tổ chức, cá nhân tham gia biên soạn sách giáo khoa tại các cơ sở giáo dục theo đúng quy định đảm bảo chủ động về tiến độ chuẩn bị sách giáo khoa theo đúng lộ trình.
Bên cạnh những kết quả đạt được, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng thừa nhận, thực tiễn vẫn còn gặp một số khó khăn, hạn chế: Một số bộ sách giáo khoa ban hành vẫn còn “lỗi, sạn” gây ra dư luận không tốt.
Cụ thể, khi ban hành sách giáo khoa, còn tình trạng sách vẫn có một số ngữ liệu học âm, học vần chưa thật phù hợp với học sinh lớp 1; một số nội dung, ngữ liệu, hình ảnh chưa phù hợp, cần chỉnh sửa, hoàn thiện trong các sách giáo khoa lớp 2 và lớp 6. [1]
Nhưng, tại sao đã qua nhiều vòng thẩm định, góp ý mà sách giáo khoa vẫn sai như vậy?
| Ảnh minh họa: Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam |
Tiếng nói của giáo viên có đến được với Bộ?
Bắt đầu từ năm học 2020-2021 thì sách giáo khoa của Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đã được ngành Giáo dục triển khai thực hiện ở lớp 1. Tuy nhiên, gần như cả 5 bộ sách giáo khoa đều có “sạn”, có những lỗi được giáo viên, phụ huynh phát hiện và cũng có những lỗi được nhà xuất bản tự rà soát và phát hiện ra.
Năm học 2021-2022 thì ngành Giáo dục đã triển khai thực hiện giảng dạy chương trình mới đối với lớp 2 và lớp 6 nhưng vẫn có những lỗi ở một số sách giáo khoa cũng đã được chỉ ra.
Câu hỏi được đặt ra là nếu như sách giáo khoa lớp 1 của năm học vừa qua được thực hiện khép kín giữa Nhà xuất bản - Hội đồng thẩm định - Bộ trưởng ký duyệt thì sách giáo khoa lớp 2 và lớp 6 trong năm học 2021-2022 có thêm 2 khâu nữa là giáo viên cốt cán góp ý và tất cả giáo viên ở các nhà trường góp ý nhưng vì sao vẫn có những sai sót?
Thực ra, có nhiều lỗi trong sách giáo khoa của chương trình mới đã được giáo viên góp ý và nộp biên bản lên cấp trên tổng hợp để gửi về Bộ Giáo dục và Đào tạo chứ không phải là khi Bộ thẩm định, các nhà xuất bản phát hành sách thì những lỗi này mới được phát hiện và phản ánh trên các phương tiện thông tin đại chúng.
Tuy nhiên, những góp ý của giáo viên có gửi lên đến Bộ và đến được với nhà xuất bản hay không thì họ không biết vì qua rất nhiều khâu trung gian tổng hợp và gửi về trên như: Ban giám hiệu nhà trường, phòng, sở giáo dục…
Hơn nữa, cho dù có đến được chỗ cần đến thì lãnh đạo Bộ và các tác giả biên soạn sách giáo khoa, các nhà xuất bản có lắng nghe và chỉnh sửa hay không mới là điều quan trọng.
Còn nhớ, sách Ngữ văn lớp 8, chương trình năm 2000 viết Lý Công Uẩn thành “Lí Công Uẩn” suốt gần 20 năm qua đến nay vẫn được giữ nguyên, dù dư luận xã hội đã lên tiếng nhiều lần.
Thậm chí, ngày 25/5/2020, Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học, Bộ Giáo dục và Đào tạo khẳng định với báo chí rằng: “Việc Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam viết Lý Công Uẩn thành “Lí Công Uẩn” trong sách giáo khoa Ngữ văn lớp 8 là chưa đúng với quy định…
Bộ Bộ Giáo dục và Đào tạo yêu cầu Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam có ý kiến phản hồi, đồng thời sẽ chỉ đạo Nhà xuất bản có hướng khắc phục phù hợp”. [2]
Thế nhưng, sách giáo khoa Ngữ văn 8 xuất bản trong năm 2021-2022 này thì chúng tôi vẫn thấy những lỗi này không thấy được khắc phục. Những lỗi ấy vẫn hiện hữu trong sách giáo khoa lớp Ngữ văn lớp 8.
Chính vì vậy, việc sách giáo khoa lớp 1 hay lớp 2 và lớp 6 đã được triển khai vẫn có những sai sót đáng tiếc dù nó đã được thực hiện góp ý từ nhiều kênh khác nhau trước khi chính thức được phát hành và đến với tay học sinh.
Hậu quả của việc sách giáo khoa sai
Thực ra, việc sách giáo khoa của các cấp học phổ thông có sạn không phải là câu chuyện mới mà nó đã tồn tại nhiều năm qua ở ngành Giáo dục.
Trong khi, sách giáo khoa hiện hành phải thực nghiệm suốt mấy năm trời mà còn có những sai sót thì việc sách giáo khoa của chương trình giáo dục phổ thông 2018 chỉ thực nghiệm trong phạm vi nhỏ và triển khai đại trà ngay thì việc sai sót không phải là điều bất ngờ.
Theo logic thông thường, sách giáo khoa sai thì giáo viên sẽ dạy sai, học sinh sẽ hiểu sai. Nếu sai một vài lỗi nhỏ thì khi tái bản sửa không nói làm gì nhưng nếu sai nhiều như sách lớp 1 của năm học 2020-2021 thì việc chỉnh lý, bổ sung khi tái bản sách cũng đồng nghĩa sách cũ không dùng được.
Hay, sách lớp 2, lớp 6 trong năm học này cũng đã để xảy ra một số sạn đáng tiếc ở môn Ngữ văn, môn Khoa học tự nhiên… của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam mà dư luận đã lên tiếng.
Trong khi, các Nhà xuất bản chủ trương in ở ngay trang bìa dòng chữ: “Hãy giữ gìn sách giáo khoa để dành tặng cho các em học sinh lớp sau” nhưng sách phải chỉnh sửa thì làm sao có thể “dành tặng cho các em học sinh lớp sau” được?
Rõ ràng, thông điệp này không còn nhiều ý nghĩa. Nhất là đối với sách giáo khoa mỗi môn học của mỗi lớp trong từng năm học phải in tới hàng triệu bản sách mà sai sót, phải bỏ hết thì lãng phí vô cùng.
Chúng tôi cho rằng việc một số nhà chuyên môn, một số nhà giáo lên tiếng và “nhặt sạn” các bộ sách giáo khoa lớp 2, lớp 6 trong thời gian qua chưa phải là những lỗi cuối cùng. Bởi, mỗi lớp có hơn 10 môn học và có 3 bộ sách cùng được phát hành mà nó được áp dụng giảng dạy đại trà ngay thì lỗi sẽ còn được tiếp tục phát hiện trong thời gian tới đây.
Năm học tới đây, ngành Giáo dục tiếp tục triển khai chương trình mới ở lớp 3, lớp 7 và lớp 10 và những bộ sách giáo khoa các lớp này đã được Bộ phê duyệt, các nhà xuất bản phát hành và niêm yết giá.
Hy vọng sách giáo khoa của các lớp còn lại trong các năm học tới đây sẽ được các tác giả sách giáo khoa, các Hội đồng thẩm định làm chặt chẽ, khoa học và cẩn thận hơn để những “sạn” trong từng bộ sách không còn lặp lại như những bộ sách đã triển khai ở 2 năm học đầu tiên của chương trình mới.
Tài liệu tham khảo:
[1]//thanhnien.vn/bo-truong-gd-dt-sach-giao-khoa-van-con-loi-san-gay-du-luan-khong-tot-post1459980.html
[2]//laodong.vn/giao-duc/bo-gddt-yeu-cau-sua-loi-sai-li-cong-uan-li-thai-to-trong-sach-giao-khoa-807744.ldo
[*] Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
KIM OANH
được biên tập bởi DUONG Bich Hang, ANH-DUC HOANG, HONG M.T. BUI
Giới thiệu về cuốn sách này
Trong buổi hội thảo ngày 12/8, một học sinh lớp 8 trường Amsterdam đã nhận định "Giáo dục Việt Nam bây giờ quá thối nát" thu hút sự chú ý của nhiều người trên mạng xã hội.
Một bộ phận người chia sẻ câu chuyện này và bình luận đồng tình như thể em học sinh này đã nói hộ lòng mình [?], trong khi đó một số khác cho rằng cậu bé có tư tưởng lệch lạc. Không ít ý kiến chỉ ra rằng, nói giáo dục "thối nát" chung chung thì không khó, nhưng phân tích được thối nát ở điểm nào, tích cực ở điểm nào để phát huy tích cực, hạn chế tiêu cực, thì cho đến nay chưa có ai trưởng thành, chuyên gia, kể cả các trung tâm hoặc Viện nghiên cứu nêu được một cách thuyết phục.
Là người gắn bó, gỡ rối tơ lòng với nhiều thế hệ học trò, anh Chánh Văn - Hoàng Anh Tú đã bày tỏ quan điểm của mình:
"Khi cậu bé 14 tuổi nói rằng giáo dục Việt Nam thật là thối nát thì em đã thành một Lê Văn Tám về kể cả nghĩa đen lẫn nghĩa xám!
Nghĩa đen là em đã trở thành ngọn đuốc sống làm bùng lên cái "kho khốn khổ" mang tên Giáo dục Việt Nam! Em khiến rất nhiều người lớn hả hê! Nhưng về nghĩa xám, em rất có thể trở thành một huyền thoại tự sướng, không có thật như chính anh Lê Văn Tám khi mà truyền thông đang tung hô em.
Cậu bé "Bộ trưởng Giáo dục tương lai" phát biểu gây sốc tại ngày hội sách mới đây.
Tôi không biết em nói ra điều đó từ quan sát - cảm nhận của em hay em nói theo giọng bố mẹ - người lớn hay nói hàng ngày mà em học theo? Dù em nói ra vì em nghĩ hay em học theo thì tôi chỉ thấy rằng điều đó thật buồn! Là vì điều đó, với cá nhân tôi, nó giống như hàng vạn anh hùng bàn phím khác đang đầy rẫy ngoài kia! Việc chửi bới một thứ gì đó luôn dễ dàng hơn rất nhiều so với việc khen...".
Để hiểu rõ hơn về quan điểm giáo dục cũng như những phương pháp dạy con của một người chuyên phụ trách "gỡ rối tơ lòng", chúng tôi đã có cuộc trao đổi với anh Chánh Văn - Hoàng Anh Tú.
- Chào anh! Là người từng gắn bó với nhiều thế hệ học trò, anh có nhận xét gì về những thay đổi trong giáo dục ở Việt Nam thời gian vừa qua?
- Giáo dục trong vài năm gần đây thực sự đã chuyển mình. Dù chậm nhưng cũng đã có nhiều thay đổi tích cực. Tuy nhiên, như thế vẫn là chưa đủ. Những thay đổi ấy mới chỉ tới mức sửa chữa sai lầm cũ chứ chưa thành đột phá mới.
Anh Chánh Văn - người có những bài viết tâm sự sâu sắc, chuyên giải đáp thắc mắc của rất nhiều thế hệ học trò 7x, 8x trên báo Hoa Học Trò ngày nào giờ đã là một ông bố hạnh phúc với tổ ấm có 3 nhóc tì xinh xắn. Bé Gia Bách, 9 tuổi, bé Trà My, 8 tuổi và con gái út, bé Phương Nguyên, 4 tuổi.
- Có phải đó là lý do hiện nay một số học sinh mất niềm tin vào nền giáo dục như cậu bé lớp 8 nói 'giáo dục Việt Nam thối nát' vừa qua?
- Thật ra mất lòng tin vào giáo dục Việt Nam thì không chỉ “lũ trẻ” mà là cả xã hội khi mà giáo dục Việt Nam trong suốt vài chục năm thay đổi liên miên và thất bại. Thời của tôi, nghe bố mẹ nói về giáo dục cũng thấy nó thật tệ hại. Nhưng vài năm trở lại đây, khi cả xã hội đã lên tiếng thì giáo dục đã có những cuộc thay đổi khá mạnh mẽ. Chỉ là nhiều người không buồn quan tâm mà giữ nguyên suy nghĩ cũ của họ về giáo dục.
Và như thế hệ chúng tôi, những đứa trẻ lớn lên bị chính cảm xúc tiêu cực đó chi phối, “định hướng” và ám ảnh nên cũng “tưởng” theo như vậy. Cùng với sự phát triển của mạng xã hội, internet… những suy nghĩ - phát ngôn đó đã được “hiện hình”. Cộng thêm truyền thông khiến nó thành những “cú nổ”.
- Với anh, học sinh ngày nay khác với học sinh của thời anh Chánh Văn như thế nào?
- Tôi nghĩ thứ khác nhau dễ thấy nhất là học trò ngày nay là mạnh dạn hơn, sẵn sàng đưa ra ý kiến cá nhân nhiều hơn. Nhưng bên cạnh đó, các em dễ bị cuốn theo các luồng dư luận khác nhau. Nói một cách tiêu cực thì là dễ “sinh hư”, vào hùa hơn. Đặc biệt với mạng xã hội, sự kiểm soát không có, các em tự do hơn. Và hậu quả đương nhiên là ít em hiểu được.
- Anh từng viết trên trang cá nhân: “Nếu các con mình nói vậy, tôi sẽ làm gì? Hẳn là tôi sẽ phải xem lại cách tôi đang trò chuyện với các con mình hàng ngày thế nào? Tôi có làm con tôi trở nên u tối đến thế không?”, nhiều người đang tò mò không biết quan điểm dạy con của anh ra sao?
- Tôi dạy con không có nhiều thứ mới mẻ hơn các ông bố bà mẹ khác đâu. Chỉ là sự tôn trọng vừa đủ với cuộc sống - cách nghĩ của các con. Là vừa đủ thôi. Bởi vẫn có những kiểm soát vừa và áp đặt mềm. Tức là nhiều đối thoại hơn. Giữa việc lựa theo ý bố hay lựa theo ý con, tôi chọn việc đàm phán và thương thuyết. Tất cả gói trong 2 chữ: Đối thoại. Hai bên phải cùng nhau thay vì một chiều. Tôi cũng có những thế mạnh của tôi và các con cũng có thế mạnh của chúng mà! Cả 2 cùng làm ông bố tuyệt vời và đứa con tuyệt vời.
Bây giờ còn quá sớm để nói cách dạy đó là đúng hay sai nhưng cũng đủ để tôi và các con cảm thấy vô cùng thoải mái với nhau.
- Anh Chánh Văn gỡ rối cho học sinh và giờ ông bố của 3 đứa trẻ, với anh từ lý thuyết trên trang giấy đến chuyện ứng dụng vào thực tế khác nhau như thế nào và anh đã đúc rút được điều gì sau thời gian dài làm chuyên gia tâm lý?
- Tôi học được nhiều sau 12 năm giữ mục Chánh Văn trên báo. Nó giúp tôi hiểu những biến động tâm lý mà 1 đứa trẻ mới lớn 13-19 sẽ trải qua. Và hiểu rằng tụi trẻ luôn muốn trò chuyện cùng bố mẹ đến thế nào. Làm sao để chúng có thể bày tỏ lòng chúng.
- Chia sẻ đôi điều của anh về gia đình và công việc hiện tại?
- Hiện tôi đã thôi giữ mục Chánh Văn và cũng thôi làm báo để dành thời gian cho những dự án riêng của mình mà tôi từng mơ ước. Có nhiều thời gian hơn để lo lắng cho chuỗi nhà hàng của gia đình mình, chăm sóc 3 đứa trẻ đang tuổi lớn cùng vợ mình.
Thi thoảng có những dự án yêu thích như sách kỹ năng cho tuổi mới lớn hay phim cho giới trẻ tôi vẫn nhận vì đó cũng là thứ tôi làm được, làm tốt. Tôi nghĩ 12 năm giữ chuyên mục Chánh Văn thực sự là một khối tài sản rất lớn mà tôi cần phải “tiêu” cho hết.
- Xin cảm ơn anh về cuộc trò chuyện này!