I. Luận điểm, Luận cứ và Lập Luận
1. Luận điểm
Câu 1. Đọc lại văn bản Chống nạn thất học [bài 18] và cho biết: Luận điểm chính của bài viết là gì? Luận điểm đó được nêu ra dưới dạng nào và cụ thể hóa thành những câu văn như thế nào? Luận điểm đóng vai trò gì trong bài nghị luận? Muốn có sức thuyết phục thì luận điểm phải đạt yêu cầu gì?
Trả lời:
Luận điểm chính của bài viết là gì?
+ Tình trạng thất học, lạc hậu trước Cách mạng tháng Tám.
+ Những điều kiện cần phải có để người dân tham gia xây dựng nước nhà.
+ Những khả năng thực tế trong việc chống nạn thất học
Luận điểm đó được nêu ra dưới dạng nào và cụ thể hóa thành những câu văn như thế nào?.
+ “Một trong những công việc phải thực hiện cấp tốc trong lúc này, là nâng cao dân trí”
+ “Mọi người Việt Nam phải hiểu biết quyền lợi của mình, bổn phận của mình, phải có kiến thức mới để tham gia vào công cuộc xây dựng nước nhà, và trước hết phải biết đọc, biết viết chữ Quốc ngữ.”
Luận điểm đóng vai trò gì trong bài nghị luận?
Luận điểm là linh hồn của bài viết, nó thống nhất các đoạn văn thành một khối.
Muốn có sức thuyết phục thì luận điểm phải đạt yêu cầu gì?
Muốn có sức thuyết phục thì luận điểm phải đúng đắn, chân thật, có sức thuyết phục.
2. Luận cứ
Câu 1. Em hãy chỉ ra những luận cứ trong văn bản Chống nạn thất học và cho biết những luận cứ ấy đóng vai trò gì. Muốn có sức thuyết phục thì luận cứ phải đạt yêu cầu gì?
Trả lời:
Luận cứ trong bài “Chống nạn thất học”:
+ Nguyên nhân nạn thất học
+ Sự cần thiết của việc chống nạn thất học
+ Cách chống nạn thất học
+ Một số ví dụ dẫn chứng
Luận cứ có vai trò làm cơ sở cho luận điểm, luận cứ cũng phải chân thực, đúng đắn, tiêu biểu thì luận điểm mới có sức thuyết phục.
3. Lập luận
Câu 1. Em hãy chỉ ra trình tự lập luận của văn bản Chống nạn thất học và cho biết lập luận như vậy tuân theo thứ tự nào và có ưu điểm gì.
Trả lời:
– Lập luận đi theo trình tự: từ thực trạng -> yêu cầu -> cách khắc phục.
– Cụ thể là:
+ Vì sao phải chống nạn thất học?
+ Chống nạn thất học để làm gì?
+ Chống nạn thất học bằng cách nào?
Ưu điểm: chặt chẽ, hợp lí, giàu sức thuyết phục cho bài văn.
II. Luyện tập
Câu 1. Đọc lại văn bản Cần tạo ra thói quen tốt trong đời sống xã hội [Bài 18] và cho biết luận điểm, luận cứ và cách lập luận trong bài. Nhận xét về sức thuyết phục của bài văn ấy.
Trả lời:
Văn bản “Cần tạo thói quen tốt trong đời sống”
Luận điểm chính: “Cần tạo thói quen tốt trong đời sống”
Luận cứ:
+ Thói quen tốt trong đời sống
+ Những thói quen xấu và tác hại của nó
+ Thói quen và tệ nạn
+ Hậu quả của những tệ nạn
Các dẫn chứng: hút thuốc lá, vứt rác bừa bãi, vỏ chuối, mảnh chai vứt bừa bãi
Lập luận: Chặt chẽ, hợp lí, đúng đắn, bài văn đầy sức thuyết phục.
1. Ổn đònh lớp : 2. Kiểm tra bài cũ :
- Thế nào là văn nghò luận ? - Chúng ta thường gặp văn nghò luận ở đâu ?Ghi bảng Hoạt động 1 : Tìm hiểu luận điểm- Gọi học sinh đọc văn bản Chống nạn thất học. - Tìm cho cô ý chính của bài văn này ? chống nạn thất học- Ý chính của bài văn được thể hiện dưới dạng nào ?dưới dạng nhan đề - Tìm cho cô các câu nào đã cụ thể hóa ý chính đó ?- Vạây các em thấy vai trò chính của ý chính trong bài văn nghò luận này là gì? Hay nói cách khác, ý chính thể hiện điều gì của bàivăn ? - Các em thấy ý chính chống nạn thất học này có rõ ràng không?Và đây có phải là vấn đề được nhiều người quan tâm không ? Giảng thêm : Vấn đề chống nạn thất học không chỉ là vấn đềđược nhiều người quan tâm vào những năm 1945 mà hiện nay, đây cũng là một trong những vấn đề đang được quan tâm hàng đầu. Trongnước ta hiện có rất nhiều tỉnh, thành đã phổ cập tiểu học và có một số đã phổ cập được bậc trung học cơ sở. Như vậy, muốn cho ý chính có sức thuyết phục thì ý chính phảirõ ràng, đúng đắn là vấn đề luôn được mọi người quan tâm, là vấn đề đáp ứng được nhu cầu thực tế.Và trong văn nghò luận thì người ta gọi ý chính này là luận điểm. Vậy em nào cho cô biết luận điểm là gì?sgk - Chúng ta đã biết luận điểm là gì rồi. Bây giờ chúng ta sẽ tìmhiểu xem thế nào là luận cứ. - Vậy chúng ta đã biết luận điểm là gì rồi, luận điểm là ý chínhcủa văn bản, vậy người viết đã triển khai ý chính của văn bản luận điểm bằng cách nào? Bằng lý lẽ, dẫn chứng cụ thể làm cơ sở cho luận điểm- Trong văn bản “chống nạn thất học” thì đầu tiên tác giả đưa ra lý lẽ gì ?- Với chính sách cai trò như thế thì dẫn đến hậu quả gì ? - Số liệu cụ thể là bao nhiêu : 95Và cái này cô gọi là dẫn chứng. Đó là khi bò Pháp cai trò, cònkhi giành được độc lập thì như thế nào? Bác đặt ra vấn đề gì ? - Theo người viết thì tại sao phải nâng cao dân trí ?Tham gia vào công cuộc xây dựng nước nhà - Vậy nâng cao dân trí để xây dựng nước nhà bằng cách nào ?- Mỗi lý lẽ và dẫn chứng cô gọi là luạân cứ luận cứ 1, luận cứ 2. Vậy theo các em luận cứ là gì ? luận cứ đòi hỏi điều gì ? ghi nhớ- Và các em thấy những cái lý lẽ, dẫn chúng luận cứ này, chân thật, đúng đắn và tiêu biểu không? có1. Luận điểm : - Ý chính : Chống nạn thất học. Nhan đề.- Các câu văn cụ thể hóa ý chính. + Mọi người Việt Nam …+ Những người đã biết chữ … + Những người chưa biết chữ …- Ý chính thể hiện tư tưởng bài văn.Hay luận điểm thể hiện tư tưởng bài văn.2. Luận cứ :Lý lẽ : Pháp cai trò chính sách ngu dân Luận cứ 1:Dẫn chứng: 95 người Việt nam thất họcLý lẽ : Khi giành được 117- À Luận cứ thì phải chân thật, đúng đắn và tiêu biểu thì mới làm cho luận điểm có sức thuyết phục được.Cô mời một em nhắc lại cho cô luận cứ là gì ? và yêu cầu của luận cứ ?Học sinh nhìn lên dàn bài - Các em hãy nhận xét cho cô là bài văn này đã được sắp xếptrình bày một cách hợp lý và chặt chẽ chưa? hợp lý, chặt chẽ- À, các ý được xắp xếp một cách hợp lý và chặt chẽ như thế thì người ta gọi là lập luận. Vậy các em hiểu lập luận là gì ? ghi nhớChúng ta tìm hiểu xong luận điểm, luận cứ và lập luận trong bài văn nghò luận rồi, cô mời một em nhắc lại cho cô phần ghi nhớ.- Đọc văn bản : Cần tạo thói quen tốt trong đời sống xã hội. - Vấn đề chính của bài văn này là gì ?- Để tạo ra những thói quen tốt trong bài đã đề cập những vấn đềgì? + Các em thấy trước hết người ta chỉ ra những thói quen tốt hayxấu ? xấu + Tại sao lại đề cập đến những thói quen xấu như vậy ?biết xấu nhưng khó sửa - Từ những lý lẽ và dẫn chứng đó tác giả đã đưa ra nhận xét chunggì ? - Các em thấy bài văn này được xắp xếp xhặt chẽ và hợp lý chưa?chặt chẽ và hợp lý - Các em có thực sự bò thuyết phục không ?có. À như vậy bài văn này có lập luận rất chặt chẽ và hợp lý, tạonên sức thuyết phục cao. độc lập nâng caodân trí … Luận cứ 2:- Dẫn chứng : những người đã biết chữ …những người không biết chữ …3. Lập luận : Chặt chẽ, hợp lý.Ghi nhớ : SgkII. Luyện tập : 1. Luận điểm : Cần tạo thói quentốt trong đời sống xã hội. 2. Luận cứ :Lý lẽ : Biết xấu nhưng … khó sửaLuận cứ 1: Dẫn chứng : Trong giađình hút thuốc lá Ngoài xã hội : vứt rácbừa bãi …3. Lập luận : chặt chẽ, hợp lý.5. Dặn dò : Học bài, đọc bài đọc thêmXem trước bài : Đề văn nghò luận và việc lập ý cho bài văn nghò luận. Ngày soạn :Tuần 20Ngữ VănTiết 80ĐỀ VĂN NGHỊ LUẬN VÀ VIỆC LẬP Ý CHO BÀI VĂN NGHỊ LUẬN- Nhận rõ đăïc điểm và cấu tạo của bài văn nghò luận, các bước tìm hiểu đề văn nghò luận và các yêu cầu chung của một bài văn nghò luận, xác đònh luận đề và luận điểm- Nhận biết luận điểm, tìm hiểu đề bài văn nghò luận và tìm ý, lập ý.2. Kiểm tra bài cũ :Thế nào là luận đề, luận điểm, luận cứ, lập luận trong văn bản nghò luận? 3. Bài mới :Giới thiệu : Với văn bản tự sự, miêu tả, biểu cảm, … trước khi làm bài người viết phải tìm hiểu kỹ càng đề bài và yêu cầu của đề. Với văn nghò luận cũng vậy. Nhưng đề nghò luận, yêu cầu của bài văn nghò luận vẫncó những đặc điểm riêng.118Nội dung – Phương thức hoạt động : Ghi bảngHoạt động 1 :- Giáo viên treo 9 đề bài lên bảng sau đó gọi học sinh đọc - Đề tài 1: đề cập đến vấn đề gì ?Các đề còn lại hỏi tương tự Diễn giảng : Vậy thì các em thấy người ta đã nêu lên những vấnđề để chúng ta cùng bàn bạc, cùng nêu lên ý kiến của mình. Ví dụ như là Tiếng Việt có giàu đẹp không? Hay là đời sống của Bác giản dò nhưthế nào?- Và theo các em cô có thể lấy các đề tài trên làm đề cho bài văn nghò luận được hay không? Được vì mụch đích của các đoạn văn này là để người viết bànluận, đưa ra ý kiến của mình. - Đề 1, 2 có tính chất gì? giải thích, ca ngợi- Đề 3, 4, 5 có tính chất gì? khuyên nhủ, phân tích- Đề 6, 7 suy nghó, bàn luận - Đề 8, 9 tranh luận,phản bác, lật ngược vấn đề.Vậy thì các em thấy đề bài thường có những tính chất gì ? hãy kể Giải thích, ca ngợi,phân tích, khuyên nhủ, suy nghó, bàn luận, phản bác, lật ngược vấn đề …Trong quá trình tìm hiểu từ hồi nãy giờ em nào có thể nói lại thử xem cho cô biết đề văn nghò luận nêu lên điều gì và có tính chất gì?ghi nhớ : sgk chấm 1 - Bây giờ cô sẽ chọn một đề văn để chúng ta cùng tìm hiểu.- Đề nêu lên vấn đề gì? Hay ý chính của vấn đề là gì? - Ai chớ nên tự phụ, tức là đối tượng ở đây là dành cho ai ?- Khuynh hướng tư tưởng của đề là khẳng đònh hay phủ đònh? Gợi ý : chớ nên làm gì phủ đònh không nên.- Với đề văn này đòi hỏi người viết phải làm gì? tức là đề này có tính chất gì thì người viết phải làm như thế Khuyên nhủ, phân tích.Từ việc tìm hiểu đề này các em hãy cho cô biết : Trước một đề văn, muốn làm bài tốt ta cần tìm hiểu điều gì trong đề ?chấm 2 trong ghi nhớ sgk Chúng ta cần tìm hiểu xong đề văn nghò luận rồi, bây giờ chúngta sẽ lập ý cho bài văn nghò luận. Chúng ta sẽ lập ý cho đề bài văn “chớ nên tự phụ”- Luận điểm được nêu ra trong bài là gì? - Vậy tự phụ là gì ?-Tự phụ tốt hay xấu. - Đã là tính xấu thì nó sẽ có lợi hay có hại đối với mọi người ?Bước tiếp theo chúng ta sẽ tìm luận cứ. Em nào có thể nhắc lại cho cô luận cứ bao gồm gì ?Lý lẽ + dẫn chứng - Cho nên trước tiên chúng ta cần phải có lý lẽ.- Trước hết chúng ta phải biết lý lẽ là gì ? ai trả lời được ? Tự : bản thân. Phụ : đánh giá mình cao hơn người khác.- Vì sao khuyên chúng ta chớ nên tự phụ ?
Video liên quan