Người bị tiêu chảy nên ăn như thế nào năm 2024
Tiêu chảy khiến trẻ mất nước, mất điện giải, nguy cơ đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí là tử vong. Việc thực hiện cách trị tiêu chảy kịp thời sẽ giúp tình trạng sức khỏe của bệnh nhân nhanh chóng được cải thiện, hạn chế tối đa các ảnh hưởng do bệnh gây ra. Show
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS.BS Nguyễn Anh Duy Tùng – Trung tâm Thông tin Y khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM. Tiêu chảy là bị gì?Tiêu chảy là một trong những rối loạn tiêu hóa thường gặp, có thể xảy ra ở mọi đối tượng, cả người lớn và trẻ em, đặc trưng bởi tình trạng đi ngoài nhiều lần, phân lỏng kèm nước. Phần lớn các trường hợp tiêu chảy diễn ra ở mức độ nhẹ và có thể được chữa khỏi hoàn toàn qua chăm sóc và điều trị tại nhà. Tuy nhiên, một số trường hợp, tiêu chảy có diễn biến nghiêm trọng, trở nên tồi tệ và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, thường xảy ra ở trẻ dưới 5 tuổi, đặc biệt trẻ dưới 2 tuổi. (1) Nguyên nhân dẫn đến bệnh tiêu chảyTiêu chảy có thể được gây ra nhiều tác nhân khác nhau như vi khuẩn, virus, ký sinh trùng… Dưới đây là một số nguyên nhân gây tiêu chảy phổ biến:
Cách nhận biết bệnh tiêu chảy ở người lớnTiêu chảy được xác định khi người bệnh đi ngoài phân lỏng liên tục với tần suất từ 3 lần trở lên trong vòng 24 giờ. Bên cạnh đó, tiêu chảy còn đi kèm với một số triệu chứng về đường tiêu hóa khác như đau bụng, đầy hơi, buồn nôn, nôn, mệt mỏi, đi tiêu gấp,… Bệnh nhân cần được đưa đến bệnh viện để được hỗ trợ nhằm ngăn ngừa biến chứng khi tiêu chảy trở nên nặng với các biểu hiện nghiêm trọng như:
Hướng dẫn cách trị tiêu chảy ngay tại nhà cấp tốcTiêu chảy không chỉ gây ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống, công việc mà các triệu chứng của nó còn khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi, khó chịu (2). Dưới đây là một số cách trị tiêu chảy tại nhà cấp tốc, giúp người bệnh sớm thoát khỏi những rắc rối không đáng có do bệnh gây ra: 1. Bổ sung nước cho cơ thểTiêu chảy kéo dài là nguyên nhân khiến cơ thể bị mất nước, mất điện giải và khoáng chất. Vì vậy, khi bị tiêu chảy, điều đầu tiên và quan trọng nhất là phải uống thật nhiều nước. Nếu tình trạng tiêu chảy diễn ra ở mức độ nhẹ, bệnh nhân chỉ cần uống nhiều nước hơn bình thường, uống thành từng ngụm nhỏ. Ngoài nước lọc, người bệnh có thể nước ép trái cây (táo, mận). Đối với trẻ nhỏ còn đang bú mẹ hoàn toàn, mẹ nên cho trẻ bú nhiều hơn, bú theo nhu cầu và chia cữ bú trong ngày thành nhiều cữ bú nhỏ nhằm đảm bảo trẻ được cung cấp đủ nước, dưỡng chất và năng lượng. Tuy nhiên, nếu tiêu chảy diễn tiến nặng hơn, ngoài việc uống nhiều nước hơn, người bệnh nên dùng thêm một số loại dung dịch bù nước, bù điện giải. Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới và UNICEF, dung dịch bù nước và điện giải Oresol có tác dụng tích cực trong việc điều trị tiêu chảy ở cả trẻ em và người lớn. Khi bị tiêu chảy, người bệnh nên uống nhiều nước hơn bình thường.2. Sữa chuaSữa chua là một loại thực phẩm chứa nhiều lợi khuẩn, giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Hơn nữa, các lợi khuẩn chứa trong sữa chua còn có tác dụng giúp sản sinh axit lactic, hỗ trợ cơ thể đào thải độc tố và tiêu diệt các vi khuẩn gây tiêu chảy, từ đó, cải thiện tình trạng bệnh. Các chuyên gia khuyến cáo, người bị tiêu chảy nên sử dụng 2 hũ sữa chua mỗi ngày. Người bệnh có thể ăn kèm sữa chua với chuối để tăng hiệu quả điều trị tiêu chảy vì trong thành phần của chuối có chứa pectin – một loại chất xơ hòa tan giúp hấp thụ lượng chất lỏng trong ruột, giúp giảm tiêu chảy, bù điện giải. 3. Nghỉ ngơiNghỉ ngơi đủ giấc sẽ giúp cơ thể cảm thấy thư giãn, thoải mái hơn, từ đó giúp đẩy nhanh quá trình điều trị tiêu chảy. Bên cạnh đó, khi ngủ ngơi, việc đặt một chiếc khăn hay túi chườm ấm lên bụng sẽ giúp bệnh nhân cảm thấy dễ chịu hơn, giảm bớt các cơn co thắt bụng. 4. Tránh xa một số loại thức ănKhi bị tiêu chảy, hệ tiêu hóa sẽ hoạt động kém hơn so với bình thường, dễ bị kích thích. Do đó, người bệnh nên lưu ý tránh ăn các loại thực phẩm cay, nóng, nhiều dầu mỡ, khó tiêu hóa, đồ đông lạnh, đồ chế biến sẵn,… Hơn nữa, sữa và các chế phẩm từ sữa (ngoại trừ sữa chua), nước ngọt, nước có ga, cà phê cũng nên hạn chế sử dụng. Việc tiêu thụ những sản phẩm này sẽ khiến cho tình trạng tiêu chảy trở nên tồi tệ hơn. Thay vào đó, người bệnh nên ưu tiên ăn những món ăn dạng lỏng, mềm, dễ tiêu như cháo, súp,… 5. Thực phẩm giàu tinh bộtMột chế độ dinh dưỡng khoa học và phù hợp sẽ giúp cơ thể được bổ sung đủ dưỡng chất và năng lượng, từ đó, giúp giảm áp lực cho hệ tiêu hóa, cải thiện tình trạng tiêu chảy. Các loại thực phẩm như ngũ cốc, bột sắn, gạo, khoai tây, cà rốt, các loại rau xanh.. là những nguồn dưỡng chất quan trọng, giúp làm giảm nhẹ các cơn đau dạ dày hiệu quả. Lưu ý, bệnh nhân tiêu chảy nên tránh tiêu thụ bột yến mạch, khoai tây chiên vì chúng khiến tiêu chảy trở nên nặng hơn và gây ra những cơn đau bụng dữ dội hơn. 6. Quả việt quất (Blueberry)Việt quất là một loại trái cây có khả năng khắc phục tiêu chảy nhanh chóng bởi thành phần chứa anthocyanosides cùng đặc tính kháng khuẩn, chống oxy hóa vượt trội. Việt quất được xem là “thần dược” trong điều trị tiêu chảy.7. Trà hoa cúcTrà hoa cúc là một trong những cách khắc phục tiêu chảy một cách tự nhiên và hiệu quả. Với thành chứa tanin và nhiều vi khoáng chất cần thiết cho cơ thể, loại trà này có tác dụng cải thiện các triệu chứng của tiêu chảy, chống co thắt và thường được sử dụng trong phòng ngừa và điều trị viêm đường ruột. 8. Trà vỏ camTrà vỏ cam chứa nhiều tanin, pectin và các khoáng chất khác như magie, kẽm, vitamin A… có tác dụng giúp điều chỉnh nhu động ruột, cải thiện các vấn đề về rối loạn tiêu hóa. Do đó, khi bị tiêu chảy, bệnh nhân cũng có thể uống trà vỏ cam để cải thiện tình trạng này. 9. Lá ổi, búp ổi nonLá ổi, búp ổi non chứa nhiều flavonoid loại quercetin có tác dụng hỗ trợ bài tiết acetylcholin trong ruột, kích thích cơ trơn ruột, từ đó giúp giảm nhẹ các cơn co thắt ruột, đau bụng do tiêu chảy gây ra. Hơn nữa, lá ổi có thành phần chứa tanin, có tác dụng giảm tiết dịch ruột, kháng khuẩn, giúp niêm mạc ruột săn chắc hơn. 10. Gừng tươi nướngTrong đông y, gừng tươi nướng là một bài thuốc hỗ trợ điều trị hiệu quả các vấn đề về tiêu hóa như tiêu chảy, ngộ độc thực phẩm, nôn ói, dị ứng thực phẩm. Tuy nhiên, đối với những người có bệnh nền về gan, sỏi mật, phụ nữ mang thai, sốt lưu ý không nên áp dụng cách này để điều trị tiêu chảy. Cách chẩn đoán tiêu chảyTiêu chảy được chẩn đoán thông qua thăm khám lâm sàng và các triệu chứng của bệnh, động thời bác sĩ cũng sẽ hỏi thêm về tiền sử bệnh, các loại thuốc đang sử dụng, thực đơn hàng ngày,… Bên cạnh đó, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện thêm một số xét nghiệm để tìm ra nguyên nhân gây tiêu chảy như:
Thuốc điều trị tiêu chảyBên cạnh các cách điều trị tiêu chảy trên, bệnh nhân có thể tham khảo ý kiến bác sĩ về một số loại thuốc điều trị tiêu chảy có thể sử dụng. Thuốc không kê đơn chứa bismuth-subsalicylate (Pepto-Bismol hoặc Kaopectate) là loại thuốc thường được sử dụng trong điều trị các vấn đề về tiêu hóa, giảm viêm ruột và tiêu diệt các vi khuẩn gây tiêu chảy. Để biết thêm thông tin về cách chăm sóc trẻ và những vấn đề về sức khỏe khác của trẻ, bạn có thể liên hệ khoa Nhi, bệnh viện đa khoa Tâm Anh theo địa chỉ: Cách trị tiêu chảy thường được lựa chọn và thực hiện dựa trên nguyên nhân gây bệnh cụ thể. Không phải tất cả các trường hợp tiêu chảy đều do vi khuẩn gây ra, do đó, bệnh nhân tuyệt đối không được tự ý sử dụng kháng sinh. Nếu đã thực hiện các cách điều trị tiêu chảy kể trên nhưng bệnh vẫn không tiến triển tốt, bệnh nhân cần đến bệnh viện để được hỗ trợ điều trị tích cực từ bác sĩ. Người già bị tiêu chảy nên ăn gì?Theo chuyên gia dinh dưỡng thì khi bị tiêu chảy nên ăn các loại thực phẩm dễ tiêu hóa như cơm trắng, bánh mì, chuối, táo… và cung cấp đủ nước cho cơ thể. Vì lúc này, hệ tiêu hóa khá yếu ớt và khó hấp thụ các thực phẩm khó tiêu khác. Bị tiêu chảy nên ăn cơm với gì?Có thể sử dụng nước gạo rang, nước cơm, nước cháo muối, cháo đường, súp cà rốt… rất tốt để bù nước và chất điện giải. Để bổ sung dinh dưỡng, bệnh nhân cần ăn thức ăn giàu dinh dưỡng, chế biến dưới dạng lỏng, mềm, dễ tiêu như các loại cháo: cháo thịt gà, thịt lợn nạc nấu với cà rốt, khoai tây, bí đỏ… Người lớn bị tiêu chảy nên ăn cháo gì?Cháo hoa hay cháo trắng, cháo muối là món cháo đơn giản, dễ nấu nhưng lại là lựa chọn hàng đầu cho việc đau bụng đi ngoài nên ăn gì. Món này rất tốt cho người bị tiêu chảy do dễ tiêu hóa, dễ hấp thu, giúp bù nước nhanh và không gây kích ứng niêm mạc đường tiêu hóa. Bị tiêu chảy nên uống gì để cấm?Để trị tiêu chảy cấp, người bệnh nên bổ sung chất lỏng và các chất điện giải bị mất đi bằng cách uống nhiều nước lọc, nước ép trái cây không thêm đường, nước súp hoặc nước uống thể thao giàu các chất điện giải. Đồng thời, bệnh nhân nên tuyệt đối tránh thức uống có chứa caffeine, đồ uống có đường, nước ép mận, rượu,... |