Váng sữa là một thực phẩm bổ sung chất dinh dưỡng cho trẻ nhỏ và được nhiều ông bố và mẹ tin dùng. Tuy nhiên, không phải bố mẹ nào cũng biết cách sử dụng và tác dụng thực sự của váng sữa đối với sức khỏe của con.
Thầy thuốc Ưu tú, Thạc sĩ, Bác sĩ Dzoãn Thị Tường Vi - Viện phó Viện Dinh dưỡng Lâm sàng sẽ đưa ra câu trả lời tốt nhất dành cho các ông bố bà mẹ về cách sử dụng váng sữa lấy tối đa chất bổ cho con, những trường hợp không nên cho trẻ ăn váng sữa và sai lầm cần tránh khi bảo quản váng sữa.
Thành phần dinh dưỡng trong váng sữa: thường 50% là chất béo!
Váng sữa là một chế phẩm được sản xuất từ sữa tươi. Cứ 100kg sữa tươi sẽ sản xuất ra được 1,25kg váng sữa. Vì thế, váng sữa thực sự rất ít và hiếm. Tuy nhiên, trên thị trường có rất nhiều loại váng sữa.
Bác sĩ Tường Vi chỉ rõ thành phần dinh dưỡng có trong váng sữa:
“Có loại váng sữa có thành phần chính là sữa chiếm 50-60%; có loại nhân tạo được chế biến từ các loại dầu thực vật như dầu cọ, dầu dừa bổ sung thêm casein [đạm sữa bò] và đường lactose [loại đường có trong sữa bò].
Vì trên nhãn hộp váng sữa không công bố hàm lượng các dưỡng chất khác nên rất khó đánh giá được thành phần dinh dưỡng của nó. Tuy nhiên, tỉ lệ chất béo [lipid] trong váng sữa thường chiếm khoảng 50%, tổng năng lượng, chất bột đường [carbohydrate] khoảng 40%, còn chất đạm [protein] chỉ khoảng 6-7%, còn vitamin và khoáng chất thấp”,
100kg sữa tươi mới sản xuất ra được 1,25kg váng sữa [ảnh minh họa]
Cho trẻ ăn váng sữa thế nào thì đúng cách?
Bác sĩ Tường Vi cho biết thêm, chỉ nên sử dụng váng sữa như thực phẩm bổ sung cho trẻ. Lượng váng sữa cho trẻ ăn trong ngày cần phụ thuộc vào tuổi, cân nặng và loại váng sữa được mua. Trung bình, trẻ từ 7-12 tháng tuổi có thể ăn ăn ½ - 1 hộp váng sữa/ngày, trẻ trên một tuổi có thể ăn 1 - 2 hộp/ngày, tùy vào mức độ dung nạp của trẻ. Không nhất thiết ngày nào cũng dùng vì khi ăn quá nhiều, trẻ có thể bị đầy bụng, tiêu chảy do hàm lượng chất béo quá cao. Tuyệt đối không dùng cho trẻ dưới 6 tháng tuổi.
“Vì hàm lượng chất béo cao nên váng sữa cung cấp nhiều năng lượng. Vì vậy, có thể bổ sung cho trẻ bị thiếu cân, suy dinh dưỡng; trẻ mới ốm dậy cần nhiều năng lượng. Tuy nhiên, chỉ nên dùng làm bữa ăn phụ cho trẻ”, bác sĩ Tường Vi khuyến cáo.
Chỉ nên dùng váng sữa cho bé ăn bổ sung và có thể cho bé sử dụng từ tháng 7 trở đi [ảnh minh họa]
Trẻ từ 7 tháng tuổi trở lên, bị thiếu cân, suy dinh dưỡng; trẻ mới ốm dậy cần nhiều năng lượng có thể sử dụng váng sữa. Và chỉ nên dùng làm bữa ăn phụ.
Những trường hợp cho trẻ ăn váng sữa sai cách
- Khi trẻ dưới 6 tháng tuổi
- Khi trẻ thừa cân, đang bị tiêu chảy, dị ứng với sữa bò,…
- Cho trẻ ăn quá nhiều, gây đầy bụng, tiêu chảy cho hàm lượng chất béo quá cao.
- Cho trẻ ăn trước bữa ăn
Bác sĩ Tường Vi nhấn mạnh: “Không nên cho trẻ ăn trước bữa ăn vì làm bé ngang dạ sẽ bỏ bữa ăn chính. Nên cho ăn sau bữa ăn sáng hoặc trưa, không nên ăn vào bữa tối sẽ làm bé đầy bụng khó ngủ”
- Cho trẻ ăn váng sữa thay thế sữa mẹ
Vì thành phần dinh dưỡng trong váng sữa chủ yếu là chất béo nên đây sẽ là nguồn cung cấp năng lượng rất cao từ chất béo là chính. Bên cạnh đó, chất đạm rất thấp, các vitamin và khoáng chất cũng thấp. Vì vậy, không nên dùng váng sữa thay thế cho sữa mẹ.
Theo bác sĩ Tường Vi: “Chỉ nên dùng váng sữa cho bé ăn bổ sung và có thể cho bé sử dụng từ tháng 7 trở đi. Nếu dùng váng sữa thay cho sữa mẹ, trẻ sẽ bị thiếu chất đạm, dẫn đến tình trạng thiếu máu, suy dinh dưỡng,… do thiếu các vi chất dinh dưỡng. Đặc biệt, do váng sữa có năng lượng cao nên lạm dụng cho trẻ thừa cân sẽ khiến bé càng tăng cân dẫn đến béo phì và các bệnh mãn tính khác”.
Sai lầm cần tránh khi bảo quản váng sữa
Váng sữa rất dễ bị hỏng nên cần bảo quàn trong tủ lạnh. Tuy nhiên, không nên để váng sữa ở bên cánh cửa tủ lạnh, vì khi mở cửa tủ thường xuyên sẽ không giữ được nhiệt độ ổn định. Sau khi mua, nên sử dụng càng sớm càng tốt, chú ý xem hạn sử dụng trên hộp.
Váng sữa là một chế phẩm của sữa, thành phần gồm có chất đạm, chất béo, chất đường, các vitamin và chất khoáng. Tuy nhiên, tỷ lệ các chất dinh dưỡng này hoàn toàn khác trong sữa.
Lượng chất béo trong một hộp váng sữa chiếm đến trên 70% tổng năng lượng mà bé cần. Lượng chất béo này cao gấp đôi so với chất béo có trong một ly sữa thông thường của bé.
Theo các chuyên gia dinh dưỡng, váng sữa là thực phẩm dinh dưỡng rất tốt cho sức khỏe của trẻ em nhưng không phải người mẹ nào cũng có đủ kiến thức về sản phẩm này để cho bé sử dụng một cách hiệu quả.
Một số phụ huynh sợ con ăn váng sữa sẽ bị béo phì nên cấm bé dù trẻ rất thích, số khác lại cho con ăn tùy tiện, bất cứ khi nào trẻ thèm và đòi đều cho ăn khiến trẻ ăn nhiều quá, ăn vào các thời điểm không thích hợp như buổi tối, ngay sau khi vừa ăn bữa chính…
Dưới đây là cách cho trẻ ăn váng sữa chuẩn nhất, bố mẹ hãy lưu lại ngay:
Cho trẻ ăn váng sữa đúng chuẩn để con cao lớn vượt trội
Khi nào trẻ ăn được váng sữa?
Nhiều bác sỹ và chuyên gia dinh dưỡng tại Việt Nam đều có chung một nhận định rằng nên cho bé ăn váng sữa khi bé đủ 6 tháng tuổi.
Từ tháng thứ 6 trở đi, sữa mẹ không đáp ứng đủ nhu cầu lớn nhanh của trẻ nên cần phải cho trẻ ăn bổ sung để phát triển thể chất, trí tuệ.
Bên cạnh đó, đây là giai đoạn hệ thống các cơ quan như hệ tiêu hóa, hệ thần kinh bé đang phát triển mạnh mẽ, đòi hỏi cần có nguồn năng lượng để quá trình đó diễn ra tốt hơn. Chính vì vậy, việc cho bé ăn váng sữa tại thời điểm này sẽ cung cấp cho bé 70% năng lượng cần thiết đó.
Cho trẻ ăn váng sữa đúng cách là điều bố mẹ nên lưu ý
Liều lượng váng sữa mỗi ngày dành cho bé?
Trung bình, bé 6–12 tháng tuổi có thể ăn 1/2 – 1 hộp váng sữa/ngày, bé trên một tuổi có thể ăn 1–2 hộp/ngày, tuỳ vào mức độ dung nạp của bé. Không nên cho bé ăn quá nhiều, vì có thể gây đầy bụng, tiêu chảy do hàm lượng chất béo quá cao.
Thời điểm ăn váng sữa phù hợp nhất
Buổi sáng
Váng sữa cung cấp protein, vitamin và khoáng chất, chính là những chất dinh dưỡng quan trọng cho bất kỳ ai, tại bất kỳ độ tuổi nào. Vì thế, nếu mẹ đã biết được khi nào cho bé ăn váng sữa là hợp lý, mẹ cũng nên cho bé ăn váng sữa ngay sau khi ăn sáng mà không sợ bé bị đầy bụng hay không hấp thu được.
Buổi chiều
Đây cũng là một thời điểm tốt để cho bé ăn váng sữa. Bởi sau một giấc ngủ trưa, bé thường có cảm giác đói bụng và buổi chiều cũng là khoảng thời gian bé hiếu động nhất. Cho nên, ăn váng sữa ngoài việc giúp bé không bị đói, mặt khác cung cấp nhiều năng lượng cho các hoạt động của bé hơn.
5 món cháo ngon bổ cho “bé còi” nhanh tăng cân. Nguồn: Mẹo vặt sức khỏe
Những lưu ý khác khi cho trẻ ăn váng sữa
Không được cho trẻ dưới 6 tháng tuổi dùng váng sữa: Váng sữa, cũng như những thực phẩm khác, cần được đưa vào khẩu phần ăn của bé một cách hợp lý. Theo Tổ chức Y tế Thế giới [WHO], cần cho trẻ dưới 6 tháng tuổi bú mẹ hoàn toàn, vì vậy, chỉ nên cho trẻ ăn váng sữa sau 6 tháng tuổi.
Váng sữa không thể thay thế sữa, nhất là sữa mẹ, vì nó không chứa đủ các chất dinh dưỡng như trong sữa mẹ, đặc biệt là hàm lượng đạm trong váng sữa thấp. Nếu dùng váng sữa thay cho sữa mẹ, bé sẽ bị thiếu chất đạm, dẫn đến suy dinh dưỡng, thiếu máu… do thiếu các vi chất dinh dưỡng.
Váng sữa rất dễ bị hư nên cẩn bảo quản trong tủ lạnh, nơi có nhiệt độ tương đối ổn định. Sau khi mua nên sử dụng càng sớm càng tốt và chỉ nên mua váng sữa ở những nơi có uy tín, có đủ điều kiện bảo quản tốt.
Ngày nay váng sữa là một thực phẩm bổ sung dinh dưỡng rất tốt cho trẻ em, và được rất nhiều bà mẹ trẻ tin dùng. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ tác dụng thực sự của váng sữa. Hãy cùng phunuso.net tìm hiểu cách cho bé ăn váng sữa đúng cách để trẻ lớn vượt trội nhé?
Váng sữa là gì?
Váng sữa là một chế phẩm của sữa. Trước đây, váng sữa được chế biến bằng cách vớt phần trên cùng của sữa và cho làm lạnh. Ngày nay, nhà sản xuất sử dụng máy ly tâm để tách phần trên cùng của sữa, đó chính là váng sữa. Tuỳ thuộc vào cách chế biến, sẽ có nhiều loại váng sữa khác nhau. Ngoài ra, còn có váng sữa nhân tạo được chế biến từ các loại dầu thực vật [dầu dừa, dầu cọ…], bổ sung thêm casein [đạm sữa bò] và đường lactose [loại đường có trong sữa bò]. Vì là chế phẩm của sữa nên thành phần của váng sữa cũng gồm có chất đạm, chất béo, chất đường, các vitamin và chất khoáng. Tuy nhiên, tỷ lệ các chất dinh dưỡng này hoàn toàn khác trong sữa.
Quan sát nhãn ghi trên hộp váng sữa, chúng ta sẽ thấy thành phần chủ yếu của váng sữa là chất béo. Lượng chất béo trong một hộp váng sữa chiếm đến trên 70% tổng năng lượng mà bé cần. Lượng chất béo này cao gấp đôi so với chất béo có trong một ly sữa thông thường của bé.
Do đó, đây là nguồn cung cấp năng lượng rất cao. Điều này không đồng nghĩa với nhận định cho rằng “váng sữa có nhiều chất dinh dưỡng”. Trái lại, thành phần dưỡng chất trong váng sữa rất ít. Chất đạm rất thấp, các vitamin và chất khoáng cũng thấp. Vì vậy, các bậc cha mẹ không nên dùng váng sữa để thay thế sữa cho bé.
Liều lượng váng sữa dùng mỗi ngày cho bé như thế nào?
Những bé nên dùng: Váng sữa có thành phần chất béo cao, cung cấp nhiều năng lượng nên sẽ tốt cho bé từ trên một tuổi bị thiếu cân, suy dinh dưỡng; bé mới ốm dậy cần nhiều năng lượng. Với những bé này, mẹ nên dùng váng sữa làm bữa ăn phụ, với lượng dùng hợp lý là 1–2 hộp/ngày.
Lưu ý: chỉ sử dụng váng sữa như thực phẩm bổ sung cho bé. Lượng váng sữa có thể cho bé ăn trong ngày phụ thuộc vào tuổi, cân nặng và loại váng sữa được mua. Trung bình, bé 6–12 tháng tuổi có thể ăn 1/2 – 1 hộp váng sữa/ngày, bé trên một tuổi có thể ăn 1–2 hộp/ngày, tuỳ vào mức độ dung nạp của bé. Không nên cho bé ăn quá nhiều, vì có thể gây đầy bụng, tiêu chảy do hàm lượng chất béo quá cao.
Không thể thay thế sữa mẹ
Không có một thực phẩm nào có thể thay thế sữa mẹ. Váng sữa không thể thay thế sữa, nhất là sữa mẹ, vì nó không chứa đủ các chất dinh dưỡng như trong sữa mẹ, đặc biệt là hàm lượng đạm trong váng sữa thấp. Nếu dùng váng sữa thay cho sữa mẹ, bé sẽ bị thiếu chất đạm, dẫn đến suy dinh dưỡng, thiếu máu… do thiếu các vi chất dinh dưỡng.
Cho trẻ ăn váng sữa thế nào cho đúng?
Trên các diễn đàn nuôi dạy con, nhiều ý kiến cho rằng váng sữa là những gì bổ dưỡng nhất của sữa và có thành phần dinh dưỡng gần giống với sữa mẹ, rất tốt cho trẻ nhỏ. Vậy thực hư về tác dụng của váng sữa như thế nào?
Dưỡng chất trong váng sữa
Váng sữa là một chế phẩm của sữa. Trước đây, váng sữa được chế biến bằng cách vớt phần trên cùng của sữa và đem đi làm lạnh. Trong sản xuất công nghiệp, đầu tiên người ta tách sữa ra thành kem và sữa tách bơ. Tiếp theo đó phần kem sẽ trải qua quy trình chuẩn hóa để đảm bảo độ béo cần thiết. Để loại trừ các vi khuẩn gây bệnh, kem này sẽ được tiệt trùng bằng phương pháp Pasteur. Sau đó, kem được cho vào thùng, trộn mềm và ủ chua. Khi đạt được độ chua mong muốn, kem được để ở nhiệt độ khoảng 8 độ C cho lên men trong vòng một ngày. Kết thúc quá trình này, kem trở thành váng sữa với kết cấu đặc và mang hương vị đặc trưng riêng.
Tùy thuộc vào cách chế biến, sẽ có nhiều loại váng sữa nhân tạo được chế biến từ các loại dầu thực vật [dầu dừa, dầu cọ…], bổ sung thêm casein [đạm sữa bò] và đường lactose [loại đường có trong sữa bò]. Vì là chế phẩm của sữa nên thành phần của váng sữa cũng gồm chất đạm, chất béo, chất đường, các vitamin và khoáng chất. Tuy nhiên, tỷ lệ các chất dinh dưỡng này hoàn toàn khác trong sữa. Trong váng sữa, thành phần chủ yếu là chất béo, chất đạm rất thấp, các vitamin và khoáng chất cũng thấp. Lượng chất béo trong một hộp váng sữa chiếm đến trên 70% tổng năng lượng mà trẻ cần. Lượng chất béo này cao gấp đôi so với chất béo có trong một ly sữa thông thường của trẻ. Do đó, đây là nguồn cung cấp năng lượng rất cao. Điều này không đồng nghĩa với nhận định cho rằng “váng sữa có nhiều chất dinh dưỡng”. Trái lại, thành phần dưỡng chất trong váng sữa rất ít. Vì vậy, các bậc cha mẹ không nên dùng váng sữa để thay thế sữa cho trẻ.
Khi được sử dụng với hàm lượng vừa phải, váng sữa sẽ mang lại nhiều lợi ích.
Váng sữa, ngoài việc tác động tốt đến hệ tiêu hóa còn chứa nhiều dưỡng chất: vitamin [A, E, B2, B12, C, PP, biotin, beta – carotene…], các axit hữu cơ. Thành phần khoáng chất trong váng sữa cũng phong phú từ kali, canxi cho đến clo, phốt- pho, ma-giê, natri, sắt, kẽm, i-ốt, đồng… Tất cả những khoáng chất này đều cần thiết cho cơ thể được khỏe mạnh. Canxi có nhiều trong váng sữa rất tốt cho việc tăng cường và phát triển của xương. Ngoài ra, trong váng sữa còn có nhiều protein động vật, carbonhydrat, axit béo, đường tự nhiên. Váng sữa chứa ít cholesterol hơn bơ nên có thể dùng để thay thế trong việc chế biến.
Không được cho trẻ dưới 6 tháng tuổi dùng váng sữa
Váng sữa, cũng như những thực phẩm khác, cần được đưa vào khẩu phần ăn của bé một cách hợp lý. Theo Tổ chức Y tế Thế giới [WHO], cần cho trẻ dưới 6 tháng tuổi bú mẹ hoàn toàn, vì vậy, chỉ nên cho trẻ ăn váng sữa sau 6 tháng tuổi.
Những trẻ không nên dùng: trẻ dưới 6 tháng tuổi, trẻ bị thừa cân – béo phì, trẻ đang bị tiêu chảy, trẻ dị ứng với sữa bò…
Những điều cần lưu ý khi sử dụng váng sữa
- Váng sữa rất dễ bị hư nên cẩn bảo quản trong tủ lạnh, nơi có nhiệt độ tương đối ổn định.
- Sau khi mua nên sử dụng càng sớm càng tốt
- Chỉ nên mua váng sữa ở những nơi có uy tín, có đủ điều kiện bảo quản tốt. Khi mua cần lưu ý hạn sử dụng, thành phần ghi trên hộp.
Các bà mẹ nên cho trẻ sử dụng sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng để bé có thể hấp thụ những dưỡng chất tốt nhất có trong sữa mẹ. Có nhiều trường hợp, các bà mẹ sợ con thiếu chất nên cho con ăn dặm sớm, tuy nhiên hệ tiêu hoá của bé dưới 6 tháng tuổi chưa phát triển hoàn chỉnh để tiếp nhận và tiêu hoá các sản phẩm mới.
Đánh giá Cho bé ăn váng sữa đúng cách để trẻ lớn vượt trội các bà mẹ nên biết 9/10 dựa trên 42042 đánh giá.