Tóm tắt mục I. Tư tưởng, tôn giáo. Bước sang thời độc lập, Nho giáo, Phật giáo, Đạo giáo
Mục 1
Ở thời kỳ độc lập Nho giáo, Phật giáo, Đạo giáo có điều kiện phát triển mạnh.
1. Nho giáo
- Thời Lý, Trần, Nho giáo dần dần trở thành hệ tư tưởng chính thống của giai cấp thống trị [những nguyên tắc cơ bản trong quan hệ vua – tôi, cha – con, chồng – vợ], chi phối nội dung giáo dục thi cử. Nho giáo không phổ biến trong nhân dân.
- Thời Lê sơ:
+ Nho giáo chính thức được nâng lên vị trí độc tôn đến cuối thế kỉ XIX, số người theo Phật giáo và Đạo giáo giảm bớt.
+ Nhà nước ban hành nhiều điều lệnh nhằm hạn chế sự phát triển của Phật giáo, thiết lập tôn ti trật tự xã hội Nho giáo trong nhân dân.
+ Sự phát triển của giáo dục Nho học củng cố sự phát triển của Nho giáo.
Luyện Bài Tập Trắc nghiệm Lịch sử lớp 10 - Xem ngay
I. Tư tưởng, tôn giáo
- Ở thời kỳ độc lập, Nho giáo, Phật giáo, Đạo giáo có điều kiện phát triển mạnh.
- Nho giáo dần dần trở thành hệ tư tưởng chính thống của giai cấp phong kiến thống trị, chi phối nội dung giáo dục thi cử. Tuy nhiên từ thế kỉ X – XIV, Nho giáo không phổ biến trong nhân dân.
- Đạo Phật giữ vị trí quan trọng và rất phổ biến, các nhà sư có lúc còn tham gia bàn việc nước, chùa chiền được xây dựng khắp nơi, sư sãi đông.
- Đạo giáo tuy không phổ cập nhưng hòa lẫn với tín ngưỡng dân gian.
- Từ cuối thế kỉ XIV, Phật giáo và Đạo giáo suy dần, thời Lê sơ, Nho giáo có vị trí độc tôn đến thế kỉ XIX. Nhà nước phong kiến hạn chế sự phát triển của Phật giáo, thiết lập tôn ti trật tự xã hội của nho giáo trong nhân dân.
II. Giáo dục, văn học, nghệ thuật, khoa học - kỹ thuật
1. Giáo dục.
- Năm 1070, vua Lý Thánh Tông cho lập Văn Miếu.
- Năm 1075, tổ chức khoa thi đầu tiên ở kinh thành.
- Từ thế kỉ XI đến thế kỉ XV, giáo dục Đại Việt được hoàn thiện và phát triển, là nguồn đào tạo quan chức và người tài.
- Thời Lê sơ, cứ ba năm có một kỳ thi Hội chọn tiến sĩ.
- Năm 1484, dựng bia ghi tên tiến sĩ.
- Giáo dục góp phần đào tạo người làm quan, người tài cho đất nước, nâng cao dân trí nhưng giáo dục Nho học không tạo điều kiện cho phát triển kinh tế.
2. Văn học.
- Ban đầu, văn học mang nặng tư tưởng Phật giáo, từ thời nhà Trần, văn học ngày càng phát triển. Tác phẩm tiêu biểu: Nam quốc sơn hà, Hịch tướng sĩ, Bạch Đằng giang phú, Bình Ngô đại cáo…
- Từ thế kỷ XV, văn học chữ Hán và chữ Nôm [được sáng tạo từ thế kỉ XI - XII] đều phát triển, xuất hiện hàng loạt tập thơ ca ngợi đất nước.
3. Nghệ thuật.
- Từ thế kỉ X – XIV, nhiều công trình Phật giáo được xây dựng như chùa Một cột, chùa Dâu, chùa Phật Tích, tháp Phổ Minh.
- Bên cạnh đó có những công trình kiến trúc điển hình như thành nhà Hồ, tháp Chăm…
- Xuất hiện nhiều tác phẩm điêu khắc độc đáo như rồng mình trơn cuộn trong lá đề, bông cúc nhiều cánh, bệ chân cột hình hoa sen…
- Nghệ thuật sân khấu mang đậm tính dân gian truyền thống như chèo, tuồng, múa rối… ngày càng phát triển.
- Âm nhạc phát triển với nhiều nhạc cụ như trống cơm, sáo, tiêu, đàn tranh, chiêng đồng…
4. Khoa học kỹ thuật.
- Thời Trần, bộ Đại Việt sử ký của Lê văn Hưu [bộ sử chính thống thời Trần] được biên soạn; nhiều bộ sử khác như Nam Sơn thực lục, Đại Việt sử ký toàn thư [Ngô Sĩ Liên] được soạn thảo.
- Địa lý có Dư địa chí, Hồng Đức bản đồ.
- Quân sự có Binh thư yếu lược.
- Thiết chế chính trị có Thiên Nam dư hạ.
- Toán học có Đại thành toán pháp của Lương Thế Vinh; Lập thành toán pháp của Vũ Hữu.
- Hồ Nguyên Trừng đã chế tạo súng thần cơ, thuyền chiến có lầu.
Page 2
SureLRN
Từ thế kỉ X – XV, đạo Phật còn giữ một vị trí đặc biệt quan trọng và rất phổ biến trong nhân dân. Các nhà sư được triều đình tôn trọng, có lúc đã tham gia bàn việc nước.
Đáp án cần chọn là: C
Câu hỏi trên thuộc đề trắc nghiệm dưới đây !
Số câu hỏi: 23
20 điểm
NguyenChiHieu
Từ thế kỉ X đến thế kỉ XIV, đạo Phật đóng vai trò như thế nào trong đời sống tư tưởng của người Việt? A. hệ tư tưởng chính của giai cấp phong kiến. B. hình thành những nguyên tắc cơ bản trong các mối quan hệ xã hội. C. giữ một vị trí đặc biệt quan trọng và rất phổ biến.
D. là tư tưởng chi phối nội dung giáo dục và thi cử.
Tổng hợp câu trả lời [1]
Đáp án cần chọn là: C. giữ một vị trí đặc biệt quan trọng và rất phổ biến. Từ thế kỉ X – XV, đạo Phật còn giữ một vị trí đặc biệt quan trọng và rất phổ biến trong nhân dân. Các nhà sư được triều đình tôn trọng, có lúc đã tham gia bàn việc nước.
Tham khảo giải bài tập hay nhất
Loạt bài Lớp 10 hay nhất
xem thêmNho giáo chính thức được nâng lên địa vị độc tôn từ triều đại nào?
Giáo dục Đại Việt từ thế kỉ XI đến thế kỉ XV đóng vai trò gì quan trọng?
Triều vua nào thời Lê sơ đã tổ chức 12 khoa thi Hội?
Nghệ thuật múa rối ở Đại Việt được phát triển từ triều đại nào?
Bộ sử nào được coi là bộ sử chính thống đầu tiên của nhà nước biên soạn?
Văn học Đại Việt ở giai đoạn đầu mang đặc điểm gì nổi bật?
Thơ văn Đại Việt trong các thế kỉ XI đến XV có đặc điểm gì nổi bật?
Giáo dục nho giáo từ thế kỉ XI đến XV có gì hạn chế?
Thành tựu kĩ thuật nào sau đây không phải của nhà Hồ?
Tại sao Phật giáo thời Lê sơ lại không phát triển như thời Lý – Trần?