Vì sao không nên lạm dụng các chất gây nghiện?

Lúc đầu, người bệnh có thể chọn dùng một loại thuốc vì người bệnh thích cảm giác của nó. Người bệnh có thể nghĩ rằng người bệnh có thể kiểm soát lượng và tần suất sử dụng nó. Nhưng theo thời gian, thuốc thay đổi cách thức hoạt động của não bộ. Những thay đổi thể chất này có thể tồn tại trong một thời gian dài. Chúng khiến người bệnh mất tự chủ và có thể dẫn người bệnh đến những hành vi gây tổn hại.

Nghiện là một trạng thái ảnh hưởng đến não bộ và hành vi của người bệnh. Khi nghiện thuốc gây nghiện, người bệnh sẽ không thể cưỡng lại ý muốn sử dụng chúng, bất kể tác hại của thuốc gây nghiện có thể gây ra như thế nào.

Nghiện thuốc không chỉ là heroin, cocaine hoặc các loại thuốc gây nghiện bất hợp pháp khác. Người bệnh có thể bị nghiện rượu, nicotin, thuốc giảm đau opioid, thuốc ngủ và chống lo âu, và các chất hợp pháp khác.

Lạm dụng thuốc là khi người bệnh sử dụng các chất hợp pháp hoặc bất hợp pháp theo những cách người bệnh không nên làm. Người bệnh có thể uống nhiều hơn liều thuốc thông thường hoặc sử dụng đơn thuốc của người khác. Người bệnh có thể lạm dụng thuốc để cảm thấy dễ chịu, giảm bớt căng thẳng hoặc trốn tránh thực tế. Nhưng thông thường, người bệnh có thể thay đổi thói quen không lành mạnh này hoặc ngừng sử dụng hoàn toàn.

Nghiện là lúc người bệnh không thể dừng lại. Dù nó khiến sức khỏe của người bệnh gặp nguy hiểm, gây ra các vấn đề về tài chính, tình cảm và các vấn đề khác cho người bệnh hoặc người thân của người bệnh. Sự thôi thúc muốn mua và sử dụng thuốc lấp đầy tâm trí người bệnh mỗi phút trong ngày, ngay cả khi người bệnh muốn bỏ thuốc.

Lạm dụng thuốc với cách uống hơn liều thông thường là hành động không lành mạnh

Não bộ được lập trình để khiến người bệnh muốn lặp lại những trải nghiệm khiến người bệnh cảm thấy sung sướng, nên người bệnh được khuyến khích làm lại những hành động đó. Thuốc gây nghiện nhắm vào thói quen này của não, dopamine ngập tràn tạo ra cảm giác sung sướng tột độ, nên người bệnh tiếp tục dùng thuốc để đạt được cảm giác này.

Theo thời gian, não của người bệnh quen với lượng dopamine bổ sung. Vì vậy, người bệnh có thể cần dùng nhiều thuốc hơn để có được cảm giác như vậy. Và những sở thích của người bệnh, như ăn uống và đi chơi với gia đình, không còn gây được sự thích thú nữa.

Khi sử dụng thuốc gây nghiện trong một thời gian dài, nó cũng có thể gây ra những thay đổi trong các hệ thống và mạch hóa học khác của não, làm ảnh hưởng tới năng lực:

• Phán đoán
• Quyết định
• Ký ức
• Học hỏi

Cùng với nhau, những thay đổi về não bộ này có thể khiến người bệnh tìm kiếm và sử dụng thuốc gây nghiện theo những cách càng lúc càng vượt ra tầm kiểm soát.

Não bộ được lập trình để khiến người bệnh muốn lặp lại những trải nghiệm khiến người bệnh cảm thấy sung sướng, nên người bệnh được khuyến khích làm lại những hành động đó. Thuốc gây nghiện nhắm vào thói quen này của não, dopamine ngập tràn tạo ra cảm giác sung sướng tột độ, nên người bệnh tiếp tục dùng thuốc để đạt được cảm giác này.

Theo thời gian, não của người bệnh quen với lượng dopamine bổ sung. Vì vậy, người bệnh có thể cần dùng nhiều thuốc hơn để có được cảm giác như vậy. Và những sở thích của người bệnh, như ăn uống và đi chơi với gia đình, không còn gây được sự thích thú nữa.

Khi sử dụng thuốc gây nghiện trong một thời gian dài, nó cũng có thể gây ra những thay đổi trong các hệ thống và mạch hóa học khác của não, làm ảnh hưởng tới năng lực:

• Phán đoán
• Quyết định
• Ký ức
• Học hỏi

Cùng với nhau, những thay đổi về não bộ này có thể khiến người bệnh tìm kiếm và sử dụng thuốc gây nghiện theo những cách càng lúc càng vượt ra tầm kiểm soát.

Các chất gây nghiện ảnh hưởng không lớn lên não bộ của người dùng

Người nghiện thuốc có thể có một hoặc nhiều dấu hiệu cảnh báo sau:

• Muốn sử dụng thuốc hàng ngày, hoặc nhiều lần trong ngày.
• Dùng nhiều loại thuốc hơn và trong thời gian lâu hơn cần thiết.
• Người bệnh luôn mang theo thuốc và mua thuốc ngay cả khi không đủ tiền mua.
• Người bệnh tiếp tục sử dụng thuốc gây nghiện ngay cả khi nó khiến họ gặp rắc rối trong công việc hoặc bị gia đình và bạn bè phản đối.
• Người bệnh dành nhiều thời gian hơn ở một mình.
• Người bệnh không chăm sóc bản thân hoặc không quan tâm đến vẻ ngoài của mình.
• Người bệnh ăn cắp, nói dối hoặc làm những việc nguy hiểm như lái xe khi đang trong trạng thái “phê thuốc” hoặc quan hệ tình dục không an toàn.
• Người bệnh dành phần lớn thời gian để tìm kiếm, sử dụng hoặc phục hồi sau các tác động của thuốc.
• Người bệnh cảm thấy khó chịu khi cố gắng bỏ thuốc.

Nếu người bệnh mất kiểm soát hoặc gây ra vấn đề khi sử dụng thuốc, hãy khám bác sĩ ngay.

Thoát ra khỏi sự nghiện thuốc sẽ tốn nhiều thời gian. Không có cách điều trị triệt để, nhưng các phương pháp có thể giúp người bệnh ngừng dùng thuốc và sống khỏe mà không cần thuốc, như tư vấn với chuyên gia, dùng thuốc hay kết hợp cả hai. Người bệnh cần thăm khám bác sĩ để tìm ra phương pháp điều trị thích hợp nhất.

Việc sử dụng thuốc gây nghiện sớm làm tăng khả năng nghiện của một người. Hãy nhớ rằng, thuốc gây nghiện thay đổi cách thức não hoạt động — và điều này có thể dẫn đến nghiện và các vấn đề nghiêm trọng khác. Vì vậy, việc ngăn chặn sớm việc sử dụng thuốc gây nghiện hoặc rượu có thể giúp giảm thiểu những nguy cơ này.

Nguy cơ sử dụng thuốc gây nghiện tăng lên rất nhiều trong thời điểm chuyển tiếp. Đối với một người trưởng thành, ly hôn hoặc mất việc làm có thể làm tăng nguy cơ sử dụng thuốc gây nghiện. Đối với một thanh thiếu niên, những thời điểm rủi ro bao gồm chuyển nhà, ly hôn trong gia đình hoặc chuyển trường. Khi trẻ em từ tiểu học lên trung học cơ sở, chúng phải đối mặt với các tình huống xã hội, gia đình và học tập mới đầy thử thách. Thường trong giai đoạn này, trẻ lần đầu tiên tiếp xúc với các chất như thuốc lá, rượu bia. Khi vào trung học, thanh thiếu niên có thể gặp phải tình trạng sử dụng thuốc gây nghiện nhiều hơn, thanh thiếu niên lớn tuổi sử dụng thuốc gây nghiện và các hoạt động xã hội có sử dụng thuốc gây nghiện. Khi các cá nhân rời trường trung học và sống độc lập hơn, như ở trường đại học hoặc đi làm, họ có thể tiếp xúc với việc sử dụng thuốc gây nghiện dễ dàng hơn khi rời khỏi sự bảo bọc từ gia đình và nhà trường.

Sử dụng thuốc gây nghiện được phát hiện ở lứa tuổi thanh thiếu niên

Mong muốn thử những điều mới và trở nên độc lập hơn của các bạn trẻ là điều tốt, nhưng điều này cũng có thể làm tăng xu hướng thử thuốc gây nghiện của thanh thiếu niên. Các bộ phận của não kiểm soát khả năng phán đoán và ra quyết định không phát triển đầy đủ cho đến độ tuổi đầu hoặc giữa 20. Điều này hạn chế khả năng đánh giá chính xác rủi ro của việc thử nghiệm thuốc gây nghiện ở thanh thiếu niên và khiến thanh thiếu niên dễ bị áp lực từ bạn bè hơn.

Do não bộ vẫn đang phát triển, nên việc sử dụng thuốc gây nghiện ở độ tuổi này có nhiều khả năng gây rối loạn chức năng não bộ ở những khu vực quan trọng đối với động lực, trí nhớ, học tập, phán đoán và kiểm soát hành vi.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để được giảm ngay 20% phí khám bệnh lần đầu trên toàn hệ thống Vinmec [áp dụng từ 1/8 - 30/9/2022]. Quý khách cũng có thể quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn tư vấn từ xa qua video với các bác sĩ Vinmec mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.

Nguồn tham khảo: webmd.com

XEM THÊM:

Ngày đăng: 02:37:43 01/11/2018

Tác giả: Hồ Thị Thiên Ngân

Nghiện ma túy và các chất gây nghiện đang gây khủng hoảng toàn thế giới và ở nước ta, tệ nạn này đang phát triển theo chiều hướng rất xấu trong một bộ phận thanh thiếu niên tạo sự lo lắng cho toàn xã hội. Không chỉ tác hại do gây ra sự nghiện ngập và dẫn đến tội ác làm băng hoại thế hệ trẻ, khi sử dụng ma túy qua con đường tiêm chích thì sự lây nhiễm HIV/AIDS có nguy cơ lan truyền rất nhanh rộng.

Tệ nạn ma túy và chất gây nghiện không chỉ tác hại khu trú ở cá nhân mà có tác động đến toàn xã hội. Chỉ cần có một người nghiện trong gia đình thì gia đình đó xem như gánh chịu một thảm họa. Không những thế, người nghiện rất dễ phạm tội ác, có thể làm bất cứ điều gì phương hại đến an ninh trật tự xã hội miễn sao có tiền để tiêm chích, hút thỏa mãn cơn nghiện. Vì vậy các bạn trẻ không dùng các chất gây nghiện dù bất cứ lý do gì. Đối với phụ huynh, nên dành thời gian quan tâm, gần gũi, chăm sóc, lắng nghe trẻ nói và hiểu có suy nghĩ gì, khi trẻ ở tuổi mới lớn, cần có biện pháp tích cực giáo dục phòng ngừa cho trẻ không sa vào con đường nghiện ngập ma túy và các chất gây nghiện.

Tác hại chất gây nghiện đang lưu hành hiện nay như thế nào?

Heroin: có nguồn gốc từ cây thuốc phiện, gây nghiện sau thời gian ngắn sử dụng,/vòng một tuần. Dùng qua đường hút, tiêm tĩnh mạch dễ lây HIV, rất khó cai, dễ dàng tái nghiện.

Ma túy đá: Hiện nay người sử dụng ma túy đã chuyển từ heroin sang các dạng ma túy tổng hợp. Năm 2012, trong số 200 triệu người sử dụng ma túy trên toàn thế giới, có 35 triệu người sử dụng ma túy tổng hợp [ATS], nhiều hơn so với những người sử dụng cocaine và thuốc phiện. Tại Việt Nam, từ năm 2010, ATS đã trở thành loại ma túy sử dụng phổ biến thứ hai sau heroin, trong đó điển hình là ma túy đá.

Sử dụng ma túy đá gây ra các rối loạn tâm thần: Lo âu, trầm cảm, kích động, suy giảm nhận thức, triệu chứng loạn thần [hoang tưởng, ảo giác] gây hoảng loạn, sợ bị truy hại và sợ bị giết, rất dễ dẫn đến hành vi bạo lực, còn được gọi là "ngáo đá'. nặng hơn, thường nhập viện trong tình trạng hôn mê, co giật, loạn nhịp tim, huyết áp, đe dọa tính mạng

V/d: Sauk hi sử dụng ma túy đá đã lên cơn “ngáo đá” dẫn tới việc giết người chỉ vì nghĩ cô này là quỷ, ảo tưởng cô có lưỡi dài và đang bơm chất độc vào cơ thể mình.

Một bệnh nhân tại Mỹ Đức [Hà Nội] dùng dao đâm trọng thương cha mẹ và em trai sau đó tự rạch bụng mình cắt gần hết ruột non và nhảy xuống ao ngâm mình tự tử.

Cần sa: Bao gồm Cannabinoid, Tetrahydrocannabinol [THC] và Cannabinol. Trong đó, THC là hoạt chất chính gây tác dụng về mặt tâm thần, dễ tan trong chất béo nên khi hút, THC nhanh chóng xâm nhập mô phổi. Có người hút sau vài phút sẽ có những thay đổi về mặt tâm sinh lý như choáng váng, đầu nhẹ lâng lâng, thấy hơi đói, thèm đồ ngọt. Trường hợp bị sốc khi hút cần sa dẫn đến tình trạng ói mửa, đau bụng, cay mắt, tim đập nhanh...

Thuốc lắc: Thuốc lắc được bào chế dưới dạng viên và thường có màu sặc sỡ với các hình nổi bề mặt, thường được phát hiện tại các quán bar. Sau khi "cắn" thuốc lắc, người sử dụng sẽ chịu đựng được âm thanh cường độ lớn của quán bar mà nhiều người khác không thể chịu nổi. Sử dụng lâu ngày, sẽ bị loạn thần với ảo thanh dai dẳng và hoang tưởng.

Lá khát: ở Việt Nam phát hiện đầu tiên vào đầu tháng 3/2017 khi phát hiện 2 lô hàng hơn 5,6 tấn được vận chuyển từ Djibouti [châu Phi] cập bến Hải Phòng, là loại lá giống trà xanh của Việt Nam có mùi thơm dễ chịu. Tháng 5/2017, kết quả giám định của Viện Khoa học hình sự - Bộ Công an - khẳng định hơn 5,6 tấn trà này chính là lá khát sấy khô. Đây cũng là một loại ma túy hữu cơ nguy hiểm. được trồng nhiều bởi người dân châu Phi như Ethiopia, Somalia, và Yemen.

Thành phần là Cathine và Cathinone, là tiền chất để điều chế ma túy đá. Người sử dụng có các biểu hiện: mắt mờ, rụng răng, rối loạn tâm thần, hung hăng bất thường, thường chìm trong ảo giác. Chính vì vậy, nếu nhựa thuốc phiện gây ức chế trầm dịu, Cathine và Cathinone trong lá khát gây kích thích thần kinh. Điều nguy hiểm là hiện nay Việt Nam đang trở thành điểm trung chuyển của loại ma túy này”.

Nấm ảo giác: Đây là loại ma túy mới có mặt ở Việt Nam nhưng lại đang được giới trẻ rất ưa chuộng. Đáng lưu ý, nó lại gây ra một thứ ảo giác khác lạ so với nhiều loại ma túy khác. Chúng có mùi thơm thoang thoảng pha trộn giữa mùi của nấm hương với thuốc lá.

Thành phần hoạt chất Psilocine và Psilotcin, chính là nguyên nhân gây ảo giác mạnh cho người dùng. Hai hoạt chất này nằm ở số tứ tự 37 trong danh mục 1 - Các chất ma túy tuyệt đối cấm sử dụng cả trong y học lẫn đời sống xã hội của Nghị định 73/2018. Đây là những hoạt chất tự nhiên có sẵn trong cây nấm chứ không phải do tẩm ướp nên đem lại cảm giác dịu êm.

Loài nấm này mọc khá phổ biến tại nhiều nơi trên thế giới như Bắc Mỹ, Mexico, Nam Mỹ, bán đảo Scandinavia và vài vùng tại châu Á và mới du nhập vào Việt Nam.

Các chất ma túy trong cây nấm này khiến người dùng lâng lâng, bay bổng, cười khóc vô cớ, khiến người trầm cảm trở nên tươi vui lạ thường.

Sau khi nhai nấm, người dùng có thể bắt gặp trải nghiệm lên thiên đường, xuống địa ngục, lên mặt trăng, xuống đáy biển tùy theo tưởng tượng. "Chuyến đi" có thể kéo dài từ 6 đến 20 tiếng, tùy thể trạng và liều dùng. Trên thực tế, những người thể trạng yếu quá trở nên kiệt sức, không thể thoát khỏi chuyến đi ma quái đó nếu không có sự đánh thức của người khác, càng dùng nhiều, càng lệ thuộc.

Tem giấy: Ma túy tem giấy xuất hiện ở Việt Nam gần đây, loại ma túy mới này được gọi là tem giấy hay bùa lưỡi, trên bìa in hình các nhân vật nổi tiếng hay các ca sĩ thế giới. Các miếng tem giấy này được tẩm chất LSD - là chất gây ảo giác mạnh nhất từ trước đến nay mà con người biết đến, thuộc nhóm kích thích. Vài chục microgam chất này đã có thể gây ảo giác, hoang tưởng nguy hiểm cho bản thân người dùng và người xung quanh. Người dùng chỉ cần liếm hoặc ngậm hẳn mẩu giấy này trong miệng. 5 phút sau, các ảo giác sẽ xuất hiện.

Ma túy tổng hợp với công thức phức tạp: Chất ma túy tổng hợp đặc biệt nguy hiểm mới có mặt ở Việt Nam là ma túy 5FR-MDMB-PICA và N-Ethylpentylone, tác động mạnh đến hệ thần kinh, gây ảo giác, bị cấm sử dụng ở nhiều quốc gia trên thế giới.

Hai loại ma túy này xuất hiện lần đầu tiên trên thế giới vào năm 2016 tại Mỹ, sau đó lan ra các nước, New Zealand, Australia..., hiện là Việt Nam.

Chất N-Ethylpentylone là một dạng ma túy tổng hợp, có chứa hoạt chất Cathine [giống chất có trong cây lá khát] kích thích thần kinh và gây ảo giác, có thể làm tăng huyết áp, làm cho nhiệt độ cơ thể tăng, gây co giật và nhão cơ, gây nguy hại cho sức khỏe con người.

Chất 5FR-MDMB-PICA [tức cần sa tổng hợp] thuộc dạng thảo mộc, tương tự như cần sa có tính chất gây ảo giác và kích thích lên dây thần kinh. Đây là 2 chất chưa có trong danh mục các chất ma túy và tiền chất cần kiểm soát ở Việt Nam.

Sử dụng liều cao sẽ dẫn đến trầm cảm nặng, có thể có ý tưởng và hành vi tự sát hoặc ám sát những người xung quanh. Đó chính là lý do vì sao gần đây thường xuyên có những vụ người nghiện ma túy đá tự cứa tay chân để tự sát hoặc sát hại những người thân trong gia đình.

Ketamine

và rượu. Nếu tiêm qua đường tĩnh mạch chỉ sau một phút, người bệnh sẽ rơi vào tình trạng vô thức.

Hiệu ứng của ketamine có thể kéo dài hơn một giờ, nhưng thuốc vẫn có thể làm ảnh hưởng đến cơ thể cho đến 24 giờ. Với tính chất gây “phê” nhanh chóng, ketamine dần được sử dụng như một loại ma túy giải trí.

Ketamine sẽ gây nên tình trạng ảo giác, hoang tưởng, bị kích động mạnh, không cảm thấy đau đớn, rối loạn thị giác, cảm giác mùi vị, sờ mó bị thay đổi méo mó, mất định hướng về không gian và thời gian, gây mất trí nhớ ngắn hạn không nhận biết mình là ai có thể dẫn đến các hành vi không an toàn cho bản thân và người xung quanh.

Hiện nay, do sự nguy hiểm, ketamine đã không được sản xuất và không được chỉ định dùng trong y khoa. Loại ma túy này đã bị cấm ở nhiều nước, trong đó có Việt Nam.

Cỏ Mỹ: Loại ma túy tổng hợp gần giống cần sa, chứa chất XLR-11, gây ảo giác mạnh, người nghiện có cảm giác nhanh "lên đỉnh" và kéo dài thời gian "phê" hơn so với loại ma túy thông thường, khả năng gây nghiện cao. Người sử dụng chất gây nghiện này có biểu hiện hoa mắt, mắt đỏ, ù tai, tim đập nhanh, nôn ói…gây loạn thần cho người sử dụng, không kiểm soát được hành vi, kích động, căng thẳng, có những tư tưởng cực đoan gây hại cho mình và người khác. Nếu sử dụng trong thời gian lâu dài, người nghiện dần dần sẽ suy nhược cơ thể, xuất hiện các bệnh lý gan, thận, các bệnh về da, suy giảm hệ miễn dịch.

Bóng cười tàn phá sức khỏe người sử dụng như thế nào? Bóng cười thực chất là một loại bóng bay được bơm khí N2O [Dinitơ monoxit hay Nitrous oxide]. Loại khí này khi hít vào cơ thể có khả năng tác động, kích thích mạnh lên một vài điểm của hệ thần kinh. Nó tạo cảm giác lâng lâng, gây tiếng cười sảng khoái cho người sử dụng trong vài chục giây đến một phút. Nếu sử dụng thường xuyên có thể gây ra các rối loạn như: cảm giác châm chích ở đầu các chi và đi lại loạng choạng, gây ra rối loạn khí sắc, rối loạn trí nhớ, rối loạn giấc ngủ, rối loạn nhịp tim, hạ huyết áp, thiếu máu lên não.

Đăng bởi: Phạm Huy - TTĐT