Đường kinh tuyến là gì

Câu trả lời được xác thực chứa thông tin chính xác và đáng tin cậy, được xác nhận hoặc trả lời bởi các chuyên gia, giáo viên hàng đầu của chúng tôi.

Bạn đang xem: Kinh tuyến vĩ tuyến là gì lớp 6

Trong chương trình học của môn Địa lý, chắc hẳn bạn đã được học về kinh tuyến – vĩ tuyến, kinh tuyến là gì, vĩ tuyến là gì,… Tuy nhiên, có thể do chưa ứng dụng nhiều trong cuộc sống nên không phải ai cũng nhớ đường kinh tuyến gốc, kinh tuyến tây là gì, kinh tuyến trục là gì. Ngay cả kiến thức về kinh tuyến – vĩ tuyến Việt Nam ở đâu, đường vĩ tuyến Việt Nam là gì, vĩ tuyến 17 thuộc tỉnh nào liệu bạn có nắm rõ? Vậy thì cũng đọc ngay bài viết sau nhé!

Kinh tuyến là gì?

Để tìm hiểu khái niệm kinh tuyến là gì một cách dễ hiểu, hãy nhìn hình minh họa dưới đây. 

Một nửa đường tròn nằm trên bề mặt Trái Đất, nối liền các Địa cực, có chỉ hướng Bắc – Nam và cắt thẳng góc với đường xích đạo được gọi là đường kinh tuyến. Độ dài của đường kinh tuyến là khoảng 20.000km. Có nhiều loại đường kinh tuyến khác nhau, bao gồm:

• Kinh tuyến từ: Các kinh tuyến mà nối liền các cực từ gọi là các kinh tuyến từ.
• Kinh tuyến địa lý: Những kinh tuyến nối liền các Địa cực với nhau thì gọi là các kinh tuyến địa lý.
• Kinh tuyến họa đồ: Đường kinh tuyến vẽ trên bản đồ được gọi với cái tên là các kinh tuyến họa đồ.

Kinh tuyến gốc

Hiểu được định nghĩa kinh tuyến là gì, khái niệm kinh tuyến gốc và kinh tuyến trục là gì sẽ khá dễ nhớ. Đường kinh tuyến gốc [hay còn được gọi là đường kinh tuyến 0°] chạy qua đài quan sát thiên văn tại  thành phố Greenwich, phía Nam của Thủ đô Luân Đôn nước Anh. Trái Đất được chia thành Bán cầu đông và Bán cầu tây là do mặt phẳng của kinh tuyến 0° và kinh tuyến 180°.

Kinh tuyến trục là gì?

Như các bạn đã biết, Trái đất của chúng ta có hình cầu, còn các loại bản vẽ thiết kế công trình xây dựng, các bản đồ địa hình,… thì lại được thể hiện qua một mặt phẳng là mặt tờ giấy. Để làm được như vậy thì người ta phải chiếu mặt đất lên trên một mặt phẳng. Bằng phép chiếu Gauss Krugher – phép chiếu hình trụ ngang đồng góc. Muốn biểu diễn được mặt đất trên mặt phẳng thì người ta đã lồng Trái đất vào một hình trụ ngang, đường kính của hình trụ đúng bằng đường kính của Trái đất.

Khi đó, Trái đất sẽ tiếp xúc với hình trụ này. Giao của mặt hình trụ sẽ là một đường tròn – chính là kinh tuyến trục. Đường kinh tuyến trục này đi qua cả hai cực của Trái đất.

Kinh tuyến tây là gì?

Từ kinh tuyến gốc [đường kinh tuyến 0°] và vĩ tuyến gốc [đường vĩ tuyến 0° – đường xích đạo], ta có thể suy ra được đâu là kinh tuyến Đông và Tây, đâu là vĩ tuyến Bắc và Nam như sau:

• Kinh tuyến Tây: Đường kinh tuyến Tây là những kinh tuyến nằm ở bên trái của kinh tuyến gốc.
• Kinh tuyến Đông: Đường kinh tuyến Đông là những kinh tuyến nằm ở bên phải của kinh tuyến gốc.
• Vĩ tuyến Bắc: Đường vĩ tuyến Bắc là những vĩ tuyến nằm từ xích đạo đến cực Bắc.
• Vĩ tuyến Nam: Đường vĩ tuyến Nam là những vĩ tuyến nằm từ xích đạo đến cực Nam.

Vĩ tuyến là gì?

Đã hiểu kinh tuyến là gì rồi, vậy đường vĩ tuyến là gì, tọa độ đường vĩ tuyến là gì? Vòng tròn tưởng tượng có tác dụng nối tất cả các điểm có chung vĩ độ, có hướng từ phía Đông sang Tây trên Trái Đất chính là đường vĩ tuyến. Xác định vị trí trên vĩ tuyến được thông qua tọa độ của kinh độ. Tại điểm giao nhau giữa đường kinh tuyến và đường vĩ tuyến luôn luôn vuông góc. Càng gần cực Trái Đất bao nhiêu thì đường kính của vĩ tuyến lại càng nhỏ bấy nhiêu.

Các vĩ tuyến đặc biệt

Nên ghi nhớ 5 loại đường vĩ tuyến đặc biệt được sử dụng để đánh dấu trên Trái Đất. Trong đó, có bốn vĩ tuyến được định nghĩa dựa trên mối liên hệ giữa góc nghiêng của Trái Đất và mặt phẳng quỹ đạo của nó xoay quanh Mặt Trời. Vĩ tuyến thứ năm hay còn được gọi là đường xích đạo, nằm ở giữa hai cực. Đường xích đạo chia Trái đất thành hai phần Bắc Bán Cầu và Nam Bán Cầu. 5 đường vĩ tuyến đặc biệt cần nhớ của Trái đất là:

• Vòng Bắc cực [nằm trên tọa độ 66° 33′ 38″ vĩ Bắc].
• Hạ chí tuyến [nằm trên tọa độ 23° 26′ 22″ vĩ Bắc].
• Xích đạo [nằm trên tọa độ 0° vĩ Bắc].
• Đông chí tuyến [nằm trên tọa độ 23° 26′ 22″ vĩ Nam].
• Vòng Nam Cực [nằm trên tọa độ 66° 33′ 38″ vĩ Nam].

Có thể thấy, các đường ranh giới phía Bắc và phía Nam của từng vùng đất được gọi với cái tên Hạ chí tuyến và Đông chí tuyến. Tại địa điểm này, con người có thể thấy được Mặt Trời đi qua đỉnh đầu vào ít nhất một thời điểm trong năm. Tại ranh giới của vòng cực Bắc và vòng cực Nam, ta có thể nhìn thấy Mặt Trời trong suốt ít nhất một ngày giữa mùa hè trong năm.

Kinh tuyến, vĩ tuyến Việt Nam

Thông tin về đường kinh tuyến, vĩ tuyến Việt Nam như sau:

• Kinh tuyến của Việt Nam: từ 102º 08′ đến 109º 28′ Đông.
• Vĩ tuyến của Việt Nam: từ 8º 02′ đến 23º 23′ Bắc.

Đặc biệt, là một người con đất Việt không thể không biết đến đến vĩ tuyến đặc biệt – vĩ tuyến 17. Vĩ tuyến 17 Bắc là một vĩ tuyến có vĩ độ bằng 17 độ, nằm ở phía Bắc của mặt phẳng xích đạo của Trái đất. Đây là vĩ tuyến có ý nghĩa vô cùng quan trọng xuyên suốt lịch sử Việt Nam. Do xung đột ý thức hệ mà vĩ tuyến này đã từng chia cắt đất nước Việt Nam ta thành 2 Nhà nước độc lập với 2 chính thể tại 2 miền riêng biệt. Bạn có nhận ra vĩ tuyến 17 thuộc tỉnh nào không?

Ngày 21/7/1954, sau khi Hiệp định Genève được ký kết, lấy vĩ tuyến 17 [hay là vĩ tuyến 17° Bắc], địa phận dọc sông Bến Hải, thuộc tỉnh Quảng Trị, trở thành phân định giới tuyến quân sự Bắc – Nam tạm thời của Việt Nam. Địa phận ở vĩ tuyến 17 chuẩn bị cho cuộc tổng tuyển cử vào tháng 7/1956. Cho tới năm 1956, quy chế hoạt động tại giới tuyến này chính thức được đưa ra, đặt dưới sự giám sát của Uỷ ban quốc tế gồm các quốc gia Ba Lan, Canada và Ấn Độ. Khu phi quân sự rộng 1,6 km [bằng một dặm Anh] được đặt về mỗi phía tính từ bờ sông Bến Hải, từ biên giới Việt Nam – Lào kéo tới phía bờ Biển Đông. Cũng từ thời điểm đó, trong suốt gần 22 năm ròng rã từ Chiến tranh Việt Nam đến hết ngày 2/7 năm 1976, dòng Bến Hải chạy dọc vĩ tuyến 17 đã trở thành thành địa phận chia cắt đất nước Việt Nam thành 2 miền tách biệt.

Nắm vững được các kiến thức địa lý cơ bản về kinh tuyến vĩ tuyến … giúp bạn khám phá thêm nhiều điều thú vị về Trái đất này. Là một người con đất Việt, đừng quên tìm hiểu kinh tuyến vĩ tuyến Việt Nam, đặc biệt là vĩ tuyến 17 thuộc tỉnh nào bạn nhé.