Trình bày vai trò và đặc điểm chung của nhà ở

PHẦN II: NHÀ Ở

Chương 1 KHÁI NIỆM CHUNG VỀ NHÀ Ở SƠ LƯỢC VỀ LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN NHÀ Ở

1.1.KHÁI NỆM CHUNG VỀ NHÀ Ở VÀ ĐẶC ĐlỂM KIẾN TRÚC NHÀ Ở

Nhà ở là loại công trình xuất hiện sớm trong lịch sử phát triển của xã hội loài người. Đó là tổ ấm của gia đình nhằm tạo những môi trường thích nghi với cuộc sống của cá nhân và gia đình, trước hết đảm bảo cho con người có thể có nơi trú ẩn, chống được sự đe dọa của thú dữ, cũng nhừ những điều kiện bất lợi của thiên nhiên như: nắng, mưa, bão, gió, nhiệt độ khắc nghiệt. Xã hội càng phát triển thì chức năng gia đình cũng có chuyển biến và nhà ở cũng được phát triển về hình thức và nội dung. Nhà ở không chỉ là nơi trú ẩn, nương thân đơn thuần mà còn là đơn vị sản xuất kinh tế ở quy mô gia đình, một cơ sở để bảo vệ nòi giống, để từng cá thể và gia đình phát triển một cách toàn diện và đã từng được xem là cơ sở tiêu thụ hàng hóa trong xã hội đương đại để tận hưởng những phúc lợi của xã hội, thành tựu kỹ thuật và khoa học của thời đại.

Ví dụ ở xã hội nguyên thủy:.với đời sống du cư, nhà ở sơ khai chỉ là kiến trúc chòi lều ken từ cành lá trên các ngọn cây cao để tránh thú dữ, hoặc là những góc khuất trên sườn núi hay trong hang động có chèn lấp thêm cây cỏ đất đá để tạo nên môi trường sống tiện nghi an toàn hơn. Dần dần thì ngôi nhà trở thành các túp lều làm từ thảo mộc, đất, đá nằm sát mặt đất, hay các kiểu nhà đất nửa hầm hay nhà sàn để tạo ra không gian sinh hoạt thích ứng với cuộc sống luân canh định cư. Nhà ở hiện nay cuối cùng đã là một chuỗi nhiều không gian liên hoàn với mỗi không gian là một chức năng riêng biệt có đầy đủ trang thiết bị để thỏa mãn nhu cầu phong phú chất lượng cao của đời sống gia đình hiện đại.

Như vậy nhà ở là sản phẩm do con người tạo ra và luôn luôn được con người cải tiến, hoàn thiện dựa trên, kinh nghiệm chinh phục thiên nhiên, lợi dụng, khai thác thiên nhiên, đồng thời nhằm tận dụng phúc lợi do những tiến bộ khoa hộc kỹ thuật và mức sống xã hội luôn được nâng cao của văn minh nhân loại. Hơn bất kỳ công trình kiến trúc nào, nhà ở bao giờ cũng phản ánh trung thực nhất những điều kiện đặc thù của thiên nhiên (như khí hậu, địa hình, cảnh quan, sinh thái của một vùng địa lý), của mức sống kinh tế văn hóa (về đời sống tinh thần cũng như vật chất của dân tộc, thời đại). Khi nghiên cứu kiến trúc nhà ở vì thế cần phải gắn liền với việc tìm hiểu những đặc điểm môi trường, khí hậu, xã hội, kinh tế, những tác nhân có ảnh hưởng đến công trình, để đảm bảo sự phát triển bền vững của xã hội.

1.2.  KHÁI QUÁT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA NHÀ Ở VÀ ĐẶC ĐlỂM NHÀ Ở TRONG TỪNG GIAI ĐOẠN LỊCH SỬ NHÂN LOẠI

Xã hội loài người trải qua các giai đoạn phát triển từ thấp đến cao, từ xã hội nguyên thủy qua nô lệ, đến phong kiến và hiện nay nhiều quốc gia đang sống ở xã hội tư bản phát triển cao bắt đầu quá độ sang thời đại công nghệ thông tin, xã hội tri thức. Nhà ở tương ứng với tiến trình này cũng đã trải qua các hình thái phát triển từ đơn giản đến phức tạp, luôn luôn được hoàn thiện đổi mới theo những thành tựu của sức sản suất, đời sống văn hóa tinh thần và tiến bộ khoa học kỹ thuật của thời đại cụ thể.

Ở xã hội nguyên thủy, con người sông theo bầy, đàn với nền kinh tế du canh là chủ yếu dựa trên hái lượm và săn bắt. Con người mới chỉ biết lợi dụng vào sự ưu đãi của thiên nhiên, những lợi thế sẵn có. Nhà ở không có nhu cầu bền chắc và cố định. Không định cư lại chưa có công cụ lao động con người chủ yếu lợi dụng các địa điểm, nơi chốn, nơi sẵn có điều kiện sống thuận lợi của tự nhiên, thuận lợi cho việc ẩn náu cư trú, chống lại mưa nắng và thú dữ và đến khi biến thành nhà ở dạng nguyên sơ, cũng mới chỉ là các hốc ổ nhân tạo tổ chức kiểu bản năng thường thấy trên ngọn cây, trong hang động, hay dưới các mái đá ở vách núi. Nhà ở cuối cùng trong thời kỳ này mới là các túp lều đơn giản, các nhà sàn trên vùng đầm lầy… khi họ tiến về chinh phục thung lũng và đồng bằng. Nội dung chủ yếu bên trong ngôi nhà là bếp lửa. Khi con người cần cuộc sống định cư bắt đầu thuần hóa được một số động vật nuôi thì thông thường nhà ở có thêm chỗ nhốt, nuôi động vật, cũng được tổ chức xây dựng như các không gian ở nhân tạo (bằng thảo mộc, đất đá…)- Nhà ở khi ấy thực chất chỉ là nơi trú ẩn tập thể.

Ở xã hội nô lệ, bắt đầu có sự phân hóa về giai cấp và hình thành hai tầng lớp rõ rệt là chủ nô và nô lệ. Sức sản xuất đã tiến bộ hơn, có sự phân hóa trong hưởng thụ của cải xã hội sản xuất và hình thức nhà ở. Con người định cư, tập hợp thành điểm quần cư cố định dưới các hình thức buôn làng, xóm trại bên cạnh một số bộ phận vẫn sống theo kiểu du canh du cư với các hình thức cư trú theo kiểu nhà ở tạm bợ nguyên thủy.