GDCD 8: Tôn trọng và học hỏi các dân tộc khác
|
Tôn trọng và học hỏi các dân tộc khác là tôn trọng lợi ích và nền văn hoá của các dân tộc, biết tiếp thu có chọn lọc, phù hợp với điều kiện và truyền thống của dân tộc mình. 2. Hành vi nào sau đây không thể hiện sự tôn trọng và học hỏi các dân tộc khác? a. Chỉ tôn trọng và học hỏi các dân tộc giàu có, phát triển.b. Quan tâm học hỏi các dân tộc khác trên tất cả các lĩnh vực.c. Vẫn học hỏi các dân tộc khác khi đất nước đã phát triển vượt bậc.d. Thể hiện tinh thần cầu tiến trong quá trình học hỏi.3. Trong quá trình học hỏi các dân tộc khác, chúng ta phải như thế nào? a. Tiếp thu tất cả những nét khác biệt của tất cả dân tộc khác.b. Phá bỏ hết những nét riêng của dân tộc mình.c. Luôn thể hiện lòng tự hào dân tộc chính đáng.d. Chỉ quan tâm tiếp thu, học hỏi những nét tiến bộ trên lĩnh vực văn hoá.Bài 2. Lựa chọn đáp án đúng nhất để điền vào những chỗ trống dưới đây sao cho đúng với kiến thức đã học: 1. Tôn trọng và học hỏi các dân tộc khác là tôn trọng nền văn hoá của các dân tộc; tìm hiểu và …… những điều tốt đẹp trên các lĩnh vực của các dân tộc; đồng thời thể hiện lòng tự hào dân tộc chính đáng của mình.a. thu hoạchb. cảm nhậnc. ghi nhậnd. tiếp thu 2. Chúng ta phải tích cực tìm hiểu và học tập đời sống và nền …… của các dân tộc trên thế giới nhưng phải tiếp thu một cách có chọn lọc để phù hợp với điều kiện và truyền thống của dân tộc mình. a. kinh tếb. chính tric. văn hoád. xã hộiBài 3. Hãy chọn phương án đúng, sai bằng cách đánh dấu (X) vào các cột tương ứng.
Bài 5. Chúng ta nên học tập, tiếp thu gì ở các dân tộc khác trên thế giới? Hãy nêu ví dụ. Bài 6. Toàn và Hoà đang tranh luận với nhau. Toàn nói: “Ở những nước đang phát triển không có gì đáng học tập vì họ lạc hậu lắm, chỉ ở những nước phát triển có kinh tế, khoa học – kĩ thuật tiên tiến mới có nhiều thành tựu đáng cho ta học tập”. Trái lại. Hoà bào: “Ngay cả ở những nước đang phát triển cũng có nhiều mặt mà ta cần học tập”. Em đồng ý với ý kiến của bạn nào? Vì sao?ĐÁP ÁN – HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI Bài 1. 1.c, 2.a, 3.c.Bài 2. 1.d, 2.c.Bài 3. Đúng: 2, 4; Sai: 1; 3; 5.Bài 4. Bài 5. Những điều mà chúng ta nên học tập, tiếp thu ở các dân tộc khác trên thế giới là: – Khoa học – công nghệ, quy trình sản xuất hiện đại của các nước tiên tiến.– Những truyền thống, phong tục tập quán đặc sắc, tiến bộ.– Cách thức quản lí xã hội,…Bài 6. Ý kiến của Hoà là đúng đắn. Không chỉ đối với những nước tiên tiến mà ngay cả những nước đang phát triển cũng có nhiều điều đáng để chúng ta học tập. Bởi vì, mỗi dân tộc đều lưu giữ những nét tinh hoa riêng vốn có của dân tộc mình. Một nước có thể kém về kinh tế nhưng lại có thể giàu có về văn hoá, nghệ thuật. Chính vì thế, bất cứ dân tộc nào cũng có điểm đặc sắc và tất cả các dân tộc trên thế giới đều phải học hỏi lẫn nhau để làm giàu cho bản sắc của dân tộc mình trên tất cả các lĩnh vực. Bài 8 TÕN TRỌNG VÀ HỌC HỎI CÁC DÂN TỘC KHÁC Đặt vấn đề * Tìm hiểu nội dung đặt vấn đề Câu hỏi: Vì sao Bác Hồ của chúng ta được UNESCO công nhận là danh nhân văn hóa thế giới? Hướng dẫn trả lời: Sau 30 năm Bác Hồ bôn ba ở nước ngoài học hỏi kinh nghiệm đâu tranh, tìm đường cứu nữớc đã lãnh đạo nhân dân ta làm cách mạng giải phóng dân tộc, Bác Hồ là tấm gương sáng cho các dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới noi theo; Bác Hồ là một hiện tượng kiệt xuất về quyết tâm của cả một dân tộc; Bác Hồ đã cống hiến trọn đời cho sự nghiệp giải phóng nhân dân Việt Nam, góp phần vào cuộc đâ'u tranh chung của các dân tộc vì hòa bình độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ. Câu hỏi: Việt Nam đã có những đóng góp gì đáng tự hào vào nền văn hóa thê giới? Ví dụ. Hướng dẫn trả lời: Trải qua hàng ngàn năm lịch sử, dân tộc ta đã có những đóng góp đáng tự hào vào nền văn hóa thế giới: kinh nghiệm chông giặc ngoại xâm, truyền thống đạo đức, phong tục tập quán, giá trị vãn hóa nghệ thuật, kinh nghiệm vươn lên thoát khỏi đói nghèo, xây dựng, phát triển kinh tê, xã hội ổn định... Đặc biệt Việt Nam đóng góp vào kho bảo tàng văn hóa thế giới những di sản văn hóa vật chất, phi vật chất: Quần thể di tích Cô' đô Huế; Phô' cổ Hội An; Di tích Mỹ Sơn; Nhã nhạc cung đình Huế; Văn hóa ẩm thực ba miền; Câu hỏi: Lí do quan trọng nào giúp nền kinh tế Trung Quốc trỗi dậy mạnh mẽ? Hướng dẫn trả lời: Nền kinh tế Trung Quôc đang trỗi dậy mạnh mẽ. Những năm cuô'i thế kỉ XX - đầu thê kỉ XXI, Trung Quốc là nước có tốc độ phát triển kinh tế vào loại nhanh nhất thế giới. Bởi vì: Trung Quổe mở rộng quan hệ và học tập kinh nghiệm các nước khác như cử người đi du học nước ngoài - cách làm từng được Nhật Bản áp dụng thành công. Phát triển các ngành công nghiệp mới có nhiều triển vọng như Hàn Quốc... Câu hỏi: Qua phần tìm hiểu nội dung của phần đặt vấn đề, theo em chúng ta rút ra được bài học gì? Hướng dẫn trả lời: Qua phần tìm hiểu nội dung của phần đặt vâìi đề, theo em chúng ta rút ra được bài học: Phải biết bảo vệ giá trị văn hóa của dân tộc mình; Phải biết tôn trọng các dân tộc khác; Học hỏi những giá trị văn hóa của dân tộc khác và thế giới để làm giàu ván hóa dân tộc góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quôc. Nội dung bài học Câu hỏi: Chúng ta có cần tôn trọng, học hỏi các dân tộc khác không? Vì sao? Hướng dẫn trả lời: Chúng ta rất cần tôn trọng, học hỏi các dân tộc khác: + Chúng ta cần tôn trọng độc lập chủ quyền và các giá trị văn hóa của tất cả các dân tộc trên thế giới; có quan hệ hữu nghị không kì thị, phân biệt, coi thường bất cứ dân tộc nào. + Chúng ta cần khiêm tốn học hỏi có chọn lọc những tinh hoa văn hóa của các dân tộc khác để bổ sung kinh nghiệm, làm giàu nền văn hóa dân tộc, lấy kinh nghiệm các nước khác làm bài học quý giá trong quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. + Bên cạnh việc học hỏi, các dân tộc chúng ta phải bảo vệ và thể hiện lòng tự hào dân tộc chính đáng của mình. Bởi vỉ: ■ Mỗi dân tộc có giá trị văn hóa riêng mà chúng ta không có. Những giá trị văn hóa của các dân tộc khác góp phần giúp chúng ta phát triển kinh tế, văn hóa, giáo dục và khoa học - kĩ thuật. Đất nước ta còn nghèo, trải qua nhiều cuộc chiến tranh, rất cần học hỏi các giá trị văn hóa của dân tộc. Câu hỏi: Chúng ta nên học tập, tiếp thu những gì ở các dân tộc khác? Nêu ví dụ? Hướng dẫn trả lời: Chúng ta nên học tập các dân tộc khác: + Những thành tựu về khoa học - kĩ thuật trên tất cả các lĩnh vực. + Học tập trình độ quản lí. + Văn hóa, giáo dục, nghệ thuật. Ví dụ: + Sản xuất máy móc hiện đại. + Máy vi tính. + Điện tử viễn thông. + Ti vi màu... + Lĩnh, vực giao thông: đường, cầu cống, hầm... + Xây dựng, kiến trúc: quy hoạch đô thị, kiến trúc hiện đại. + Cải cách quản lý, hành chính trong các cơ quan nhà nước. + Kỉ luật lao động trong các nhà máy, xí nghiệp. + Giáo dục: cải cách chương trình sách giáo khoa, đổi mới phương pháp dạy học... Câu hởi: Nên học tập các dân tộc khác như thế nào? Lấy ví dụ về một sô' trường hợp nên hoặc không nên trong việc học hỏi các dân tộc khác. Hướng dẫn trả lời: Nên học tập các dân tộc khác bằng cách: + Mở rộng quan hệ; giao lưu hợp tác với tất cả các nước; + Tôn trọng và học tập kinh nghiệm của tất cả các nước khác; + Cử người đi du học nước ngoài để tiếp thu những thành tựu văn hóa - khoa học kĩ thuật tiên tiến; + Tiếp thu có chọn lọc để phù hợp với điều kiện hoàn cảnh của đất nước, không rập khuôn cứng nhắc, máy móc; + Phải tự chủ, độc lập, có lòng tự tin dân tộc. Những cái nên học: + Thành tựu về khoa học - kĩ thuật, công nghệ; + Trình độ quản lí; + Những tiến bộ, văn minh trên các lĩnh vực: văn hóa, giáo dục, nghệ thuật... + Quảng bá thương hiệu, quảng bá đầu tư trên lĩnh vực du lịch... Những cái không nên học: + Lối sô'ng thực dụng, chạy theo đồng tiền; + Vi phạm đạo đức, phá hoại truyền thông dân tộc; + Sản phẩm văn hóa đồi trụy. Câu hỏi: Tôn trọng và học hỏi các dân tộc khác là gì? Hướng dẫn trả lời: Tôn trọng và học hỏi các dân tộc khác là: Tôn trọng chủ quyền, lợi ích và nền văn hóa của các dân tộc khác. Luôn tìm hiểu và tiếp thu những điều tô't đẹp trong nền kinh tế, văn hóa, xã hội của các dân tộc; đồng thời thể hiện lòng tự hào dân tộc chính đáng của mình. Câu hỏi: Ý nghĩa của việc tôn trọng và học hỏi các dân tộc khác? Hướng dẫn trả lời: Mỗi dân tộc đều có những thành tựu nổi bật về kinh tế, khoa học - kĩ thuật, văn hóa, nghệ thuật, những công trình đặc sắc, những truyền thông quý báu. Đó là vô'n quý của loài người cần được tôn trọng, tiếp thu và phát triển. Tôn trọng và học hỏi các dân tộc khác sẽ tạo điều kiện để nước ta tiến nhanhtrên con đường xây dựng đất nước giàu mạnh và phát triển bản sắc dân tộc. Góp phần cho các dân tộc cùng nhau xây dựng một nền văn hóa chung của nhân loại ngày càng tiến bộ, văn minh. Câu hỏi: Chúng ta phải làm gì để tôn trọng và học hỏi các dân tộc khác? Hướng dẫn trả lời: Chúng ta phải tích cực học tập, tìm hiểu đời sông và nền văn hóa của các dân tộc trên thế giới. Chúng ta phải tiếp thu một cách CÓ chọn lọc, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh và truyền thông của dân tộc ta. Bài tập Bài tập 1: Em hãy nêu một sô' thành tựu về kinh tế, văn hóa... các công trình tiêu biểu, phong tục tập quán tốt đẹp của một sô' nước mà em biết? Hướng dẫn trả lời: Kinh tế: + Sau chiến tranh thế giới thứ hai, Mỹ vươn lên chiếm ưu thế tuyệt đô'i về mọi mặt trong thê' giới tư sản trên lĩnh vực kinh tế. + Sau 20 năm cải cách, mở cửa (1979 - 2000), nền kinh tê' Trung Quô'c đã phát triển nhanh chóng, đạt tốc độ tăng trưởng cao nhất thê' giới. Tổng sản phẩm trong nước (GDP) tăng trung bình hằng năm 9,6%. Văn hóa: + Chữ viết: chữ Hán của người Trung Quốc, chữ Phạn của người Ân Độ; + Trung Quốc có công trình tiêu biểu: Vạn Lý Trường Thành; + Ai Cập có Kim Tự Tháp; + Campuchia có Ăng Co Vát, Ăng Co Thom... + Nghệ thuật truyền thống: múa cổ truyền (Campuchia, Lào); Phong tục tập quán: + An trầu: Biểu hiện đặc sắc của văn hóa các nước Đông Nam A. + Váy: Đồ mặc đặc trưng của phụ nữ Đông Nam Á (gọi là Sarông) ở Campuchia đàn ông cũng mặc. Loại y phục đặc biệt của phụ nữ của Đông Nam Á trước đây là yêm. Người Chăm, người Kara (Myanmar), Thái Lan, người Khmer (Campuchia) có tục mặc áo chui đầu. Người Dayek (Inđônêxia); người Naga (Timo), các dân tộc thuộc đảo Luson (Philippin) đều đội mũ lông chim. Cơm: Cơm lam (nấu trong ô'ng nứa, ông tre) của người Lào và một sô dân tộc Việt Nam; cơm rau sống của người Melayer ở Malayxia, Inđônêxia... Hôn nhân: Các dân tộc ở bán đảo Trung Ân có tục cướp dâu. Ngày nay vẫn còn phổ biến ở Philippin, Inđônêxia. Tang lễ: ở các nước Đông Nam Á có hai cách xử lý chủ yếu: Chôn dưới đất hoặc hỏa thiêu. Tập tục phổ biến là chôn theo người chết những thứ cần thiết cho cuộc sống và những thứ mà khi còn sông họ ưa thích. Khóc là biểu hiện thương nhớ người quá cô' ở người Việt và người Philippin, nhưng lại cấm khóc của người theo đạo Hồi ở Malaysia, Inđônêxia; người Lào, Campuchia, Thái Lan, Myanmar... có tục hỏa táng. Bài tập 2 Chúng ta nên học tập, tiếp thu những gì ở các dân tộc khác trên thế giới? Hãy nêu ví dụ? Hướng dẫn trả lời: Chúng ta nên học tập các dân tộc khác: + Những thành tựu về khoa học - kĩ thuật trên tất cả các lĩnh vực. + Học tập trình độ quản lý. + Văn hóa, giáo dục, nghệ thuật. Ví dụ: + Sản xuất máy móc hiện đại. + Máy vi tính. + Điện tử viễn thông. + Ti vi màu... + Lĩnh vực giao thông: đường, cầu công, hầm.. + Xây dựng, kiến trúc: quy hoạch đô thị, kiến trúc hiện đại. + Cải cách quản lý, hành chính trong các co' quan nhà nước. + Kỉ luật lao động trong các nhà máy, xí nghiệp. + Giáo dục: cải cách chương trình sách giáo khoa, đổi mới phương pháp dạy học... Bài tập 3 Toàn và Hòa đang tranh luận với nhau. Toàn nói: “Ớ những nước đang phát triển không có gì đáng học tập vì họ lạc hậu lắm, chỉ ở những nước phát triển có kinh tế, khoa học - kĩ thuật tiên tiến mới có nhiều thành tựu đáng cho ta học tập”. Trái lại, Hòa bảo: “Ngay cả ở những nước đang phát triển cũng có nhiều mặt mà ta cần học tập”. Em đồng ý với ý kiến nào? Vì sao? Hướng dẫn trả lời: Em đồng ý với ý kiến của bạn Hòa. Những nước đang phát triển tuy có thể nghèo nàn lạc hậu hơn những nước phát triển nhưng họ cũng có những giá trị văn hóa mang bản sắc dân tộc, mang tính truyền thông mà chúng ta cần học tập, ví như Việt Nam của chúng ta là nước đang phát triển nhưng chúng ta cũng có những di sản văn hóa đóng góp cho nền văn hóa nhân loại, chúng ta có truyền thống yêu nước, có kinh nghiệm chông giặc ngoại xâm, nh.ân dân Việt Nam cần cù chịu thương chịu khó, người Việt Nam nhân hậu mến khách, ta có phong tục tập quán làm nên bản sắc riêng của dân tộc Việt Nam, những cái chúng ta có được đáng để các nước học tập, nhất là trong điều kiện giao lưu hội nhập hiện nay. Bài tập 4 Em đồng ý hoặc không đồng ý với những việc làm nào dưới đây? Vì sao? Bắt chước kiểu quần áo của các ngôi sao điện ảnh. Tìm hiểu phong tục, tập quán của các nước trên thế giới. Chỉ xem phim, truyện của nước ngoài; không xem phim, truyện của Việt Nam. Học hỏi công nghệ sản xuất hiện đại để ứng dụng ở Việt Nam. đ) Chỉ dùng hàng ngoại, chê hàng của Việt Nam. Không xem nghệ thuật dân tộc của Việt Nam. Không xem nghệ thuật dân tộc của các nước khác. Dùng tiếng Việt xen lẫn tiếng nước ngoài. Hướng dẫn trả lời: Em đồng ý với các ý kiến (b), (d), (h). Bởi vì, trong quá trình giao lưu hội nhập như ngày nay việc tìm hiểu phong tục tập quán của các nước khác là một điều nên làm và không thể thiếu; việc học hỏi công nghệ sản xuất hiện đại để ứng dụng ở Việt Nam là rất cần thiết trong quá trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước, đâ’t nước bước vào thời kì hội nhập và phát triển ngoài việc học tập trau dồi vô'n tiếng Việt, chúng ta không thể không học tiếng nước ngoài, nếu không học, không biết thì không thể học hỏi, giao lưu phát triển được. Em không đồng ý với ý kiến (a), (c), (đ), (e), (g) Bởi vì, những ý kiến đó chứng tỏ không tôn trọng, học hỏi các dân tộc khác; các ý kiến (g), không có lòng tự tin dân tộc, các ý kiến (c), (đ), (e) và học hỏi không có chọn lọc ý kiến (a). |
