SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐIỆN BIÊN
--------------------------------------------------------------------------------------
Chịu trách nhiệm nội dung: Ông Nguyễn Văn Đoạt- Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo
Địa chỉ: Số 867, đường Võ Nguyên Giáp, phường Mường Thanh, thành phố Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biên
Điện thoại: 02153 824 980 - 02153 831 439
Email:
TRƯỜNG TIỂU HỌC MA LÂM 1NHỮNG CÂU HỎI – ĐÁP VỀ PHONG TRÀO THI ĐUA “XÂY DỰNG TRƯỜNGHỌC THÂN THIỆN, HỌC SINH TÍCH CỰC”Phần Hỏi – Đáp về phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tíchcực” có tích chất gợi ý giúp các trường phổ thông và các trường mầm non, trong quá trìnhtriển khai phong trào, vận dung một cách linh hoạt,chủ động, sáng tạo cho phù hợp vớitừng trường từng địa phương. CÂU HỎI 1. Phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện,học sinh tíchcực” có mục tiêu, yêu cầu và nội dung gì?Trả lời:1.Hai mục tiêua] Huy động sức mạnh tổng hợp của các lực lượng trong và ngoài nhà trường đểxây dựng môi trường giáo dục an toàn, thân thiện, hiệu quả, phù hợp với điều kiện củađịa phương và đáp ứng nhu cầu xã hội.b] Phát huy tính chủ động, tích cực, sáng tạo của học sinh trong học tập và các hoạtđộng xã hội một cách phù hợp và hiệu.2. Năm yêu cầua] Tập trung các nguồn lực để giải quyết dứt điểm những yếu kém về cơ sở vậtchất, thiết bị trưởng học, tạo điều kiện cho học sinh đến trường được an toàn, thân thiện,vui vẻ.b] Tăng cường sự tham gia một cách hứng thú của học sinh trong các hoạt độnggiáo dục trong nhà trường và tại cộng đồng, với thái độ tự giác, chủ động và ý thức sángtạo.c] Phát huy sự chủ động, sáng tạo của thầy, cô giáo đáp ứng yêu cầu đổi mớiphương giáo dục trong điều kiện hội nhập quốc tế.d] Huy động và tạo điều kiện để có sự tham gia hoạt động đa dạng và phong phúcủa các tổ chức, cá nhân trong việc giáo dục văn hóa, truyền thống cách mạng cho họcsinh.đ] Phong trào thi đua phải đảm bảo tính tự giác, không gây áp lực quá tải trongcông việc của nhà trường, sát với điều kiện ở cơ sở. Nội dung cụ thể của phong trào là docơ sở tự chọn, phù hợp với điều kiện của nhà trường, làm cho chất lượng giáo dục đượcnâng lên và có dấu ấn của địa phương một cách mạnh mẽ. 3. Năm nội dunga] Xây dựng trường, lớp xanh, sạch, đẹp, an toàn.b] Dạy và học có hiệu quả, phù hợp với đặc điểm lứa tuổi của học sinh ở mỗi địaphương, giúp các em tự tin trong học tập.c] Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinhd] Tổ chức các hoạt động tập thể vui tươi, lành mạnh.đ] Học sinh tham gia tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử, vănhóa, cách mạng ở địa phương. CÂU HỎI 2. Trường học thân thiện đã triển khai thí điểm ở Việt Nam như thế nào?Trả lời:Trong những năm qua, với sự hỗ trợ của Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc [UNICEF],Bộ Giáo dục và Đào tạo đã nghiên cứu và triển khai thí điểm một số nội dung của môhình trường học thân thiện ở các cấp học thông qua một số dự án, cụ thể như sau:1.Giai đoạn 2000 - 2005- Dự án “Phát triển trẻ thơ” do Vụ Giáo dục Mầm non chủ trì.- Dự án “Giáo dục tiểu học bạn hữu trẻ em” do Vụ Giáo dục Tiểu học và Trungtâm Nghiên cứu Giáo dục Dân tộc chủ trì.2.Giai đoạn từ 2006 đến nayCác dự án trên vẫn được thực hiện. Riêng dự án “Giáo dục sống khỏe mạnh, kĩnăng sống cho trẻ em và trẻ chưa thành niên trong và ngoài trường học” được phát triểnthành dự án “Thúc đẩy sự phát triển và tham gia của thanh thiếu niên” do Vụ Công táchọc sinh, sinh viên phối hợp với Vụ Giáo dục Trung học chủ trì. Hiện nay, dự án đangtriển khai thí điểm mô hình “ Trường Trung học cơ sở thân thiện” tại 50 trường Trunghọc cơ sở thuộc các Tỉnh, Thành phố: Hà Nội, Thành Phố Hố Chí Minh, Lào Cai, ĐồngTháp, An Giang, Trà Vinh, Gia Lai và Kom Tum.Trên thực tế, một số trường cũng đã đề xuất nhiều sáng kiến kiến tương tự với một sốđiểm trong năm nội dung của phong trào và đã thu đựơc một số kết quả khả quan.CÂU HỎI 3. Nhà trường cần làm gì để góp phần xây dựng trường lớp xanh, sạch, đẹpvà an toàn.Trả lời:Nội dung thứ nhất trong 5 nội dung của Chỉ thị số 40/2008/CT – BGDĐT, đã nêu:“Xây dựng trường, lớp xanh, sạch, đẹp và an toàn- Bảo đảm trường an toàn, sạch sẽ, có cây xanh, thoáng mát và ngày càng đẹp hơn,lớp học đủ ánh sáng, bàn ghế hợp lứa tuổi học sinh.- Tổ chức để học sinh trồng cây vào dịp đầu xuân và chăm sóc cây thường xuyên.- Có đủ nhà vệ sinh được đặt ở vị trí phù hợp với cảnh quan trường học, được giữgìn vệ sinh sạch sẽ.- Học sinh tích cực tham gia bảo vệ cảnh quan môi trường, giữ vệ sinh các côngtrình công cộng, nhà trường, lớp học và cá nhân”.Để góp phần thực hiện tốt nội dung trên, nhà trường cần lưu ý:1. Quy hoạch việc trồng cây ở trường một cách hợp lí: vị trí trồng cây, loại cây đểvừa tạo bóng mát, vẻ đẹp cho trường vừa dể chăm sóc.Có biển ghi tên lớp ở khuôn viênđược giao trồng, chăm sóc cây để tạo sự thi đua giữa các lớp.2. Đo độ sáng ở từng phòng học vào lúc ít sáng nhất trong ngày, từ đó thiết kế, bốtrí đèn đủ ánh sáng cho học sinh và giáo viên. Nên sử dụng các loại đèn tiết kiệm điện.3. Bố trí bàn ghế và phân bổ lớp học vào các phòng sao các học sinh có độ tuổi sátnhau mới sử dụng chung bàn ghế.4. Đưa ra các biện pháp để ngăn ngừa bạo lực trong và ngoài nhà trường và cáchiện tượng làm tổn thương đến danh dự và lòng tự trọng của học sinh.5. Kinh phí để xây dựng nhà vệ sinh trong các trường học cũ có thể từ hai nguồn:ngân sách của tỉnh dành cho giáo dục hằng năm hoặc vận động các doanh nghiệp, các nhàhảo tâm hỗ trợ. CÂU HỎI 4. Làm thế nào để thực hiện tốt nội dung “Dạy và học có hiệu quả, phùhợp với đặc điểm lứa tuổi của học sinh ở mỗi địa phương, giúp các em tự tin trong họctập”?Trả lời:Nội dung thứ hai trong 5 nội dung của Chỉ thị số 40/2008/CT – BGDĐT, đã nêu:“Dạy và học có hiệu quả, phù hợp với đặc điểm lứa tuội của học sinh ở mỗi địa phương,giúp các em tự tin trong học tập.- Thầy, cô giáo tích cực đổi mới phương pháp giảng dạy nhằm khuyến khích sự chuyêncần,tích cực, chủ động, sáng tạo và ý thức vươn lên, rèn luyện khả năng tự học của họcsinh.- Học sinh được khuyến khích đề xuất sáng kiến và cùng các thầy cô giáo thực hiện cácgiải pháp để việc dạy và học có hiệu quả ngày càng cao”.Để góp phần thực hiện tốt nội dung trên, nhà trường cần quan tâm:1. Phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo và các dự án của Bộ, Cục Nhà giáo và Cánbộ quản lí Giáo dục giới thiệu tài liệu, phương tiện nghe nhìn và tổ chức tập huấn về đổimới phương pháp dạy học cho giáo viên, nhân các điển hình giáo viên giỏi của trường vàđịa phương cho các thầy cô của mỗi trường.2. Động viên khích lệ học sinh phấn đấu vươn lên trong học tập và rèn luyện, đặcbiệt là khích lệ kịp thời đối với học sinh yếu kém khi các em có sự tiến bộ dù là rất nhỏ.3. xây dựng một số băng hình về tiết dạy hoặc hoạt động ngoại khóa, lồng ghép nộidung dạy kiến thức với giáo dục bảo vệ môi trường phù hợp với điều kiện của mỗi địaphương.4. Động viên giáo viên sưu tầm tài liệu, sách báo, tra cứu thông tin trê mạngInternet [ ở nơi có điều kiện] để xây dựng cơ sở dữ liệu điện tử phục phụ giảng dạy vàhọc tập, nghiên cứu, đề xuất sáng kiến về đổi mới phương pháp dạy học.5. Khuyến khích, hướng dẫn học sinh giúp đỡ nhau trong học tập, học sinh khá giỏigiúp đỡ học sinh yếu kém. Động viên các em mạnh dạn đề xuất các ý kiến, sáng kiến củamình trong học tập. Rèn cho các em có thói quen tự học, tự nghiên cứu, tìm hiểu thêm tàiliệu ngồi bài giảng của giáo viên ở trường. Nơi có điều kiện thì nên hướng dẫn học sinhtìm kiếm tư liệu bổ ích trên Internet, giới thiệu và hướng dẫn các em khai thác một sốtrang web như htt://www.moet.gov.vn [trang web của Bộ Giáo dục và Đào tạo];//vi.wikipedia.org [bách khoa tồn thư có nội dung mở];//vi.wiktionary.org [từđiển có nội dung mở]; //vi.wikibook.org[tủ sách mở],… để hỗ trợ cho việc học trênlớp và làm cho học sinh hứng thú học tập hơn. CÂU HỎI 5. Làm thế nào “Rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh”?Trả lời:Nội dung thứ ba trong 5 nội dung của chỉ thị số 40/2008/CT – BGDĐT, đã nêu:“Rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh”- Rèn luyện kĩ năng ứng xử hợp lý với các tình huống trong cuộc sống, thói quenvà kĩ năng làm việc, sinh hoạt theo nhóm.- Rèn luyệ sức khỏe và ý thức bảo vệ sức khỏe, kĩ năng phòng, tránh tai nạn giaothơng, đuối nước và các tai nạn khác.- Rèn luyện kĩ năng ứng xử văn hóa, chung sống hòa bình, phòng ngừa bạo lực vàcác tệ nạn xã hội”.Do việc rèn luyện kĩ năng sống cho tới nay chưa được quy định là mục tiêu giáodục ở mức cần thiết, song đã được thí điểm ở hai dự án do Bộ Giáo dục và Đào tạo chủtrì, đang triển khai tại 50 trường Trung học cơ sở ở 8 tỉnh, thành phố và Đồn thanh niênCộng Sản Hồ Chí Minh đã có nhiều kinh nghiệm trong việc tổ chức các hoạt động rènluyện kĩ năng sống cho thanh thiếu niên.Việc triển khai nội dung “ Rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh” cần được tiến hành quaba bước1. Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì, phối hợp chặt chẽ với Đồn thanh niên Cộngsản Hồ Chí Minh, tổ chức biên soạn về nội dung kĩ năng sống để giáo dục cho học sinh ởcác cấp học, hướng dẫn về phương pháp rèn luyện kĩ năng sống và phương pháp đánhgiá kĩ năng sống đã đạt được ở học sinh.2. Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì, phối hợp với Đồn thanh niên Cộng Sản Hồ ChíMinh và Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xây dựng phương án chuẩn bị lực lượng giáoviên, cán bộ Đồn ở các địa phương và tại các trường để thực hiện nội dung rèn luyệnkó năng sống.3. Căn cứ vào điều kiện thực tế về sự chuẩn bò và sẵn sàng của giáo viên, cánbộ Đoàn ở các trường, Hiệu trưởng nhà trường thống nhất với các Phòng Giáo dục vàĐào tạo hoặc sở Giáo dục và Đào tạo và tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng Sản Hồ ChíMinh quyết đònh triển khai trong từng năm học nội dug rèn luyện kó năng sống chohọc sinh một cách hiệu quả, bổ ích cho học sinh, không gây quá tải cho hoạt độnggiáo dục. Thông qua hoạt động của Đoàn Thanh niên Cộng Sản Hồ Chí Minh, Đội Thiếuniên tiền phong Hồ Chí Minh có thể tổ chức các cuộc thi liên quan đến kó năng sốngnhư: thi dựng lều cắm trại nhanh và chắc chắn nhất,thi nấu cơm nhanh và ít tốn củi,thi xử lý tình huống cấp cứu khi có tai nạn giao thông, thi diễn thuyết về các đề tàithanh thiếu niên và xã hội quan tâm,… làm cho việc rèn luyện kó năng sống có tính tựnhiên và hiệu quả. CÂU HỎI 6: “Tổ chức các hoạt động tập thể vui tươi, lành mạnh” như thế nào?Trả lời:Nội dung thứ tư trong 5 nội dung của Chỉ thị số 40/2008/CT-BGDĐT, đã nêu:“Tổ chức các hoạt động tập thể vui tươi, lành mạnh- Tổ chức các hoạt động văn nghệ, thể thao một cách thiết thực, khuyến khích sựtham gia chủ động, tự giác của học sinh.- Tổ chức các trò chơi dân gian và các hoạt động vui chơi giải trí tích cực khácphù hợp với lứa tuổi của học sinh”.Hoạt động văn nghệ, thể thao đã trở thành nội dung truyền thống trong các nhàtrường của Việt Nam. Tuy nhiên các hoạt động văn nghệ, thể thao ngồi giờ cưa thu hútrộng rãi học sinh chưa phát huy tiềm năng văn hóa của các địa phương. Các em học sinhkhơng chỉ là đối tượng được giáo dục để tự nâng cao thể chất, biết múa, hát, vẽ mà thơngqua hoạt động tiếp cận của các học sinh khi chơi các trò chơi dân gian, hát dân ca, múacác điệu múa truyền thống của địa phương, chính các em là những người ni dưỡng vàphổ biến văn hóa dân tộc ở lứa tuổi quan trọng nhất hình thành ý thức dân tộc. Vì vậy,đưa âm nhạc dân tộc và các trò chơi dân gian vào nhà trường một cách phù hợp với lứatuổi các em vừa là hoạt động làm cho các em vui khi đến trường, tăng cường sức khỏe,phát triển giao tiếp, bình đẳng giới, mà là còn hoạt động rất cần thiết để hình thành nhâncách con người Việt nam ở các em và trong tồn xã hội.Để góp phần thực hiện tốt nội dung trên, nhà trường nên tiến hành các bước, cơng việcsau:1. Căn cứ vào các tài liệu hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Văn hóa,Thể thao và du lịch, tình hình thực tế ở địa phương, lựa chọn danh mục các trò chơi dângian, các loại hình văn hóa nghệ thuật dân gian phù hợp với điều kiện phù hợp với điềukiện cụ thể của địa phương và lứa tuổi học sinh để đưa vào nhà trường.2. Phân cơng giáo viên phụ trách [giáo viên Nhạc, Mĩ thuật, Thể dục], bố trí thờigian để giáo viên được tập huấn hoặc tự nghiên cứu, tiếp thu nội dung cũng như cách tổchức các hoạt động này ở nhà trường, đặc biệt các trò chơi dân gian.3. Tùy theo đặc điểm cấp học và điều kiện của nhà trường mà tổ chức cho học sinhchơi các trò chơi dân gian vốn có thuận lợi là vừa ít tốt kém lại dễ thực hiện và đảm bảoan tồn, hiệu quả cao [ví dụ như nhảy dây, chơi “chuyền”,chơi “ơ ăn quan”, nhảy “lò cò”,kéo co, ném còn…], kết hợp với các hoạt động thể thao khác [ví dụ như đá cầu, bóng đá,bóng chuyền, bóng ném, bóng rổ, bóng bàn, cầu log, điền kinh,…].Có thể thi các trò chơidân gian và các loại hình thể thao khác giữa các lớp trong trường hoặc giữa các trườngtại địa phương.4. Đối với các hoạt động văn nghệ dân gian, nên mời các đoàn văn công ở địaphương tập huấn thêm, cho giáo viên hoặc hỗ trợ dàn dựng một số tiết mục tiêu biểu, phổbiến ở nhiều trường, hỗ trợ tổ chức biểu diễn và thi văn nghệ giữa các trường. CÂU HỎI 7: Học sinh tham gia tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị các di tíchlịch sử, văn hóa ở địa phương như thế nào?Trả lời:Nội dung thứ năm trong năm nội dung của Chỉ thị số 40/208/CT- BGDĐT, đã nêu:“Học sinh tham gia tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị các văn hoá lịch sử, văn hóa,cách mạng ở địa phương- Mỗi trường đều nhận chăm sóc một di tích lịch sử, văn hóa hoạc di tích cáchmạng ở địa phương, góp phần làm cho di tích ngày một sạch đẹp hơn, hấp dẫn hơn; tuyêntruyền, giới thiệu các công trình, di tích ở địa phương với bạn bè.- Mỗi trường có kế hoạch và tổ chức giaó dục truyền thống văn hóa dân tộc và tinhthần cách mạng một cách hiệu quả cho tất cả học sinh; phối hợp với chính quyền, đoànthể và nhân dân địa phương phát huy giá trị của các di tích dân tộc, văn hóa và cách mạngcho cuộc sống của cộng đồng ở địa phương và khách du lịch”. Đây chính là các hoạtđộng phát huy cao độ tính tích cực của học sinh trong việc tự giáo dục và góp phần bảotồn, phát huy truyền thống văn hóa, lịch sử của địa phương và quốc gia trong giai đoạnhội nhập hiện nay.Thông qua hoạt động tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị các di tíchlịch sử, văn hóa ở địa phương mà làm cho việc dạy các môn Ngữ văn, Lịch sử, Địa lí,Giáo dục công dân trở nên sống động và hiệu quả hơn, học gắn với thực tiễn chứ khôngphải qua sách vở.Để thực hiện tốt nội dung này, nhà trường cần: 1. Phối hợp chặt chẽ với cơ quan Văn hóa, Thể thao và Du lịch ở địa phương để:+ Lựa chọn, nhận chăm sóc công trình di tích lịch sử, văn hóa phù hợp với các cấphọc.+ Nắm được yêu cầu kĩ thuật về việc chăm sóc, bảo vệ di tích.+ Thường xuyên đánh giá và biểu dương những cá nhân, tập thể có nhiều đóng góptrong việc bảo vệ và phát huy giá trị của di tích.2. Phối hợp với tổ chức Đoàn, Đội trong và ngoài nhà trường để:+ Tổ chức cho học sinh tìm hiểu ý nghĩa, giá trị lịch sử, giá trị văn hóa của các ditích lịch sử, văn hóa trên địa bàn nói chung và của di tích nhà trường nhận chăm sóc nóiriêng với các hình thức phong phú như thi tìm hiểu, thi kể truyện, thi giới thiệu về di tíchlịch sử, văn hóa, đăng ký làm hướng dẫn viên tình nguyện cho các di tích lịch sử, văn hóaở địa phương [giới thiệu cho học sinh các trường khác, khách du lịch tham gia,…], tổchức lễ kết nạp Đoàn, Đội…+ Lập kế hoạch phân công các lớp, nhóm học sinh chăm sóc, bảo vệ di tích lịch sử,văn hóa thường xuyên.+ Trồng, chăm sóc, bảo vệ cây trong di tích lịch sử, văn hóa ở địa phương hoặc ởcác con đường dẫn đến khu di tích theo kế hoạch của nghành văn hóa và chính quyền địaphương.3. Khuyến khích giáo viên các môn Ngữ văn, Lịch sử, Địa lí, Giáo dục công dân,Nhạc, Mĩ thuật đưa vào bài giảng các nội dung hoặc yêu cầu bài tập gắn với các di tíchlịch sử, văn hóa ở địa phương, có thể tổ chức học chính khóa hoặc hoạt động ngoại khóacho học sinh ngay tại khu di tích. Nơi không có di tích lịch sử, văn hóa ngay trên địa bàn phường, xã nơi trường đóng thìnên giao một công trình lịch sử, văn hóa ở xã, phường gần nhất hoặc nhận chăm sóc cáccán bộ lão thành cách mạng, các nhà văn hóa, trí thức, sĩ quan quân đội tiêu biểu nghĩhưu ở địa phương, mời họ tham gia vào các hoạt động ngoại khóa của nhà trường đề giáodục văn hóa và lịch sử một cách sinh động cho học sinh. Để tạo hào hứng cho học sinhtrong việc chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử, văn hóa, có thể tổ chức cho họcsinh trường này đến giao lưu hoạt động ngoại khóa ở di tích do trường khác phụ trách, tổchức chấm điểm chất lượng chăm sóc do học sinh chấm đối với công trình văn hóa khácmà mình đã được tham gia, đề xuất các ý kiến, việc cần làm để tôn tạo và phát huy giá trịcông trình. CÂU HỎI 8: Phong trào thi đua “Xây dựng trương học thân thiện, học sinh tíchcực” có đóng góp gì trong việc hạn chế học sinh bỏ học và hoàn thành phổ cập giáodục?Trả lời:Mục tiêu của việc phát động phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện,học sinh tích cực” trong các trường phổ thông giai đoạn 2008- 2013 đã được nêu trongChỉ thị số 40/2008/CT- BGDĐT:a] Huy động sức mạnh tổng hợp của các lực lượng trong và ngoài nhà trường đểxây dựng môi trường giáo dục an toàn, thân thiện, hiệu quả, phù hợp với điều kiện củađịa phương và đáp ứng nhu cầu xã hội.b] Phát huy tính chủ động, tích cực, sáng tạo của học sinh trong học tập và các hoạtđộng xã hội một cách phù hợp và hiệu quả.”Vì vậy làm tốt phong trào thi đua này sẽ làm cho học sinh cảm thấy “mỗi ngày đếntrường là một niềm vui” và việc học của học sinh, việc dạy của thầy cô sẽ hiệu quả hơn.Đó chính là những yếu tố quan trọng để học sinh gắn bó với trường lớp, góp phầnhạn chế học sinh bỏ học và hoàn thành phổ cập giáo dục. CÂU HỎI 9: Hiệu trưởng nhà trường nên chú ý những điểm gì để triển khai phongtrào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”?Trả lời: